mario luzi

• 2005 yılında, 90 yaşında hayata veda eden büyük italyan şairi.
  
  “zaman ki aynı kılar her şeyi” demiş ve hayata anlam verdiğini düşündüğümüz detayları, kutsadığımız, büyüttüğümüz ve tapındığımız bütün değerleri yer ile yeksan etmiştir.
• son yarım yüzyıl italyan ve dünya şiirinin en büyüklerinden hermetik kuşağa mensup şair.
  
  luzi ş iirinde bir diyalog tutkusu vardır. dünyanın sağırlığı, şairi yalıtılmış bir figüre dönüştürme riski karşısında luzi sonuna dek sürekliliğini ve bütünlüğünü korumayı başarmıştır. luzi şiirinde şeyler göründükleri gibidir, söylemindeki sırdaşlık ve itiraf tınısı ülküsel bir dünyayı çağırmaz. şair ilk kitabından bugüne aralıksız bie akış içinde, ortak bir serüveni: kutsalı ve insanın yaratılışının cazibesini anlatır. nitekim luzi şiirinde ne ungaretti'nin cinleri, ne de montale'nin fantazmaları vardır. onların aksine, 'yok' figürlerden söz etmez, onun figürleri 'var'dır, şair ve yazı yol aldıkça belirirler. şair yol boyunca öğrenir, kendi serüveniyle esrimiştir. bu bağlamda luzi, çağdaşlığın öncülerinden olmasının yanısıra, çağımızın en önemli klasikleri arasındadır.
  
  toccata
  
  işte nisan, suya
  ve toza doygun göklerin sıkıntısı,
  hasırın suskusu
  camda, rüzgarın
  dokunuşu, bir yara;
  uzamında kapıların
  solgun kül ırmaklarda
  hayatın bu yabancı varlığı
  kemerlerde yankılanan adımında.
• nezdimde bir toccata'sı ile anımsanacak, melali^* iyi işleyen italyan şair.
  
  ~~~ toccata ~~~
  
  ecco aprile, la noia
  
  dei cieli d’acqua di polvere,
  
  la quiete della stuoia
  
  alla finestra, un tocco
  
  di vento, una ferita;
  
  questa aliena presenza della vita
  
  nel vano delle porte
  
  nei fiumi tenui di cenere
  
  nel tuo passo echeggiato dalle volte.
  
  --- türkçe çevirme deneyişim (toccata'yı bıraktım) ---
  
  ~~~ toccata ~~~
  
  işte nisan, kasvetidir
  
  göğün, suyla ve tozla yüklü,
  
  sessizliği kepenklerin
  
  pencerelerde
  
  hafif bir dokunuşu yelin, bir yara;
  
  yaşamın bu yabancı varlığı
  
  kapı aralıklarında
  
  kül sellerinde yumuşacık
  
  avare dolaşmalarda
  
  yankılanan adımlarında.
  
  ---
  ek:
  (bkz: melal/@sanbo)
• büyük italyan şairi.
  
  "ve devam etti
  devam etti ölüm ile yaşam kaynamaya
  merhametli ve düşmanca,
  açık ve bilinemez olarak.
  
  bu kadardır gözün görebildiği
  bu gözetleme kulesinden."
• "hangi dinlenme? hangi taş
  başımı dayayacak? hiçbiri yok,
  o taş yok, bir yer yok
  kalabileceğin. varolmak
  zorundasın. hep varolmak
  yalnız bunun için de olsa
  tin ve beden, bâki, yanmalısın –
  diyorlar ona, yıkılırken
  sığınak bildiği
  uykunun mağaraları,
  yalıma dönüşüyorlar onda.
  ve o, bütünleşmiyor henüz
  istediği gibi, henüz değil,
  “daha ne kadar sürecek, baba,
  söyle”- zavallı lehçem mi yoksa yalnız
  ve o, balkıyor mu
  savrulmuş dağılmış dünyanın kalabalığınatuz
  gibi? -tuz gibi ve kan gibi."