• marvel comics, aralık 1939‘da timely comics adı altında kuruldu. şirketin kurucusu yayıncı martin goodman genel çizgiroman akımının aksine süper kahraman öyküleri yayınlamak istiyordu. çizgiroman tarihinde altın çağ olarak adlandırılan dönem süperman’in evsahipliğini yaptığı action comics (macera çizgiromanı) dizisi ile başlar. superman karakteri ile büyük başarı sağlayan national comics isimli yayınevi (daha sonra adını dc comics olarak değiştirecektir) başarısını 1939 yayına soktuğu bir diğer süper kahraman batman ile devam ettirir. 1939 yılında timely comics ilk süper kahraman dizisi olan namor’u yayınlar. namor’un özelliği mitolojide sular altında kalan atlantis’ten gelmesi ve insanlardan nefret etmesidir. bir anlamda namor çizgiroman tarihinin ilk anti-kahramanıdır. namor ile başlayan atak human-torch (alev adam ) ile devam eder. bu iki kahraman ayrı öykülerde yer almasına rağmen aralarındaki sürütşme ve kavgalar onlara belli bir popülerlik sağlar.

    amerika’nın ikinci dünya savaşına girmesine timely evreni de kayıtsız kalmaz. namor ve human torch güçlerini naizlere karşı kullanmaya başlar. bunun yanında 30’lu yılların çizgiroman anlayışı ile günümüz anlayışı arasında ki en temel fark öykülerde süper kötülere yer olmamasıdır. kahramanlar ya çılgın bilim adamlarıyla ya da bilidiğimiz suçlular ile karşılaşır. amerika’nın savaşa girişinden altı ay sonra joe simon ve jack kirby marvel evreninin en önemli karakterlerinden yüzbaşı amerika’yı yaratır.(stan lee’nin ilk marvel macerası kaptan amerika için diyalog yazmak olmuştur)

    savaşın ardında süper kahraman çizgi ormanları ilgi çekmemeye başlamış, piyasanın merkezine western, melodram ve en çok korku öykülerine dayalı çizgiromanlar oturmuştu. bu yıllarda timely comics’in yaptığı bir diğer yenilik de adını atlas comics’e çevirmesidir. kid colt ve two gun kid bu dönemin en önemli karakterlerindendir.(ilginç detaylardan bir tanesi zaman atlaması sonucu vahşi batıdan günümüze gelen two-gun kid’in intikamcılar’a katılmasıdır)

    çizgiromanda gümüş çağ

    1956 yılında dc comics şasırtıcı bir hamle ile altın çağ kahramanlarından flash’ı shadowcase isimli öykü içinde tekrar yayınlamaya başlar. aynı formülü hawkman ve green lantern için uygulayan ve sıradışı başarı sağlayan dc comics çizgiromancılıkta gümüş çağı başlatır.dikkat tekrar süper kahramanların üzerine çekilmiştir.superman,batman ,harika kadın,hawkman,flash,martian man ve aquaman’i katılımı ile amerika adalet birliği oluşur. çizgiroman tarihinin ilk süper kahraman ekibini kuran dc 50’li yıllara damgasını vurur

    1961 yılında yayınevi sahibi martin goodman’ın talimatı ile stan lee ve jack kirby dc ’nin adalet birliğine rakip olacak bir süper kahraman takımı yaratmak için kolları sıvar. ortaya çıkan eser fantastik dörtlü ‘dür. fantastik dörtlü’nün sıradışı başarısı sayesinde marvel comics parasal darboğazı aşıp rahat bir nefes alır. bünyesini steve ditko ve don heck gibi genç yazar çizerler ile güçlendiren marvel iki yıl içinde müthiş bir atağa başlar:

    yeşil dev hulk, şimsek tanrısı thor , örümcek adam, intikamcılar ve x-men .bu yayınların başarısı ile marvel pazar payını genişletir ve piyasada lider konumuna gelir.

    stan lee’nin hikaye yazarken izlediği ve daha sonra ‘’marvel metodu’’ olarak isimlendirilen yolu şu şekildedir. konuyu kabaca yazarlara özetler ve onlarının yaratıcı özgürlüklerini sergilemesini bekler, çizim ve renklendirme faslı bittikten sonra öykü ve diyaloglar son haline getirirlir.konuşma balonları bu işlemden sonra yazılır.marvel metoduna ve steve ditko, jack kirby gibi başarılı çizelerin varlığına rağmen marvel’ın esas sırrı kahramanlarına kişilik ve karakter katmasıdır. her marvel kahramanı günlük hayatta rastlayabileceğimiz problmeler ile boğuşur.bu sayede okur eserdeki kahrama ile kendini rahatça özdeşleştirebilir.

    çizgiroman tarihinde gümüş çağ olarak adlandırılan dönem jack kirby’nin fantastik dörtlü’nün 104. sayısının ardında ayrılıp dc comics’e geçmesi ile sona erer. dc için yeni tanrılar adı altında bir dizi hazırlayan jack kirby daha çok yaratıcı özgürlüğe sahip olmak ve stan lee’nin gölgesinden kurtulmak için bu yolu seçmiştir.kirby’nin ayrılışından kısa bir süre sonra stan lee yazarlığı bırakır ve editör koltuğuna oturur. o günden beri basılan her marvel çizgiromanı ‘’stan lee sunar ‘’ etiketi taşımaktadır .

    1970’li yıllarda özellikle x-men yazarı chris claremont ve daredevil yazarı frank miller’ın çalışmaları ile marvel pazarda liderliğini sürdürür.chric claremont kapatılması gündemde olan x-men serisini john byrne ile beraber zirveye taşır. yepyeni bir ekip ile okuyucunun karşısına çıkan claremont daha yazdığı ilk öyküde ekipten bir karakteri öldürmekten çekinmez-hem de sonuza kadar, bilirsiniz genelde çizgiromanda ölen karakter defalarca dirilir-, diğer süper kahraman takımlarının aksine onun yazdığı öykülerde ekip içinde devamlı sürtüşme vardır. "dark phoneix saga’’, ‘’days of future past ’’ gibi yenilikçi ve en klasik x-men öyküleri hep claremont zamanında yazılmıştır. öyle ki kapatılması düşünülen x-men serisi onlarca başka seriye ev sahipliği yapmıştır.(x-factor, x-force, excalibur, gen-x gibi ) . hatta son dönem marvel editörlerinden bob harras:

    ‘’yeni bir çizgiromanı yayına sokmanın en kolay yolu onu x-men içinden başlatmak ‘’ demiştir.

    şu an yönetmen koltuğunda oturduğu sin-city ile kendinden bahsettiren frank miller ilk çıkışını marvel için daredevil’ı yazarken yapmıştır. okuyucuyu ilk şok eden hareketi kör avukatın bir suikastçi elektra’ya aşık olması ile başlar. bir yanda kendi adalet yargıları, bir yanda ise suçlu sevgilisine aşkı arasında kalan matt murdock/daredevil’in alt üst olan psikolojisi hiçbir çizgiromanda olmadığı kadar derine inilerek ve de olabildiğince gerçekçi bir şekilde verilmiştir. bunun yanında standart bir kötü karakter olan kingpin’i adeta baştan yaratmıştır. çizgiroman janrına aykırı olarak mafya ve suç dünyası ilk kez bu kadar gerçekçi olarak bir çizgiromanda yer alır.

    1960’lı yıllarda steve ditko, john buscema gibi dikkat çekici çizerleri bünyasinde toplayan marvel aynı hamleyi 80’lerin sonunda da başarı ile uygular. jim lee,mark silvestri , erik larse, rob liefeld ve todd mc farlane çizim teknikleri ile çıtayı üst seviyeye taşırlar. özellikle mc farlane tarafından yeniden düzenlene örümcek adam ve unutulmaz düşmanı venom’un maceraları marvel’ı satışlarda zirveye fırlatır. nitekim 90’lı yılların başında gümüş çağı kapatan olay tekrar yaşanır. yoğun editör baskısından bunalan bu ekip marvel’ dan ayrılıp image comics’i kurarlar ve sıradışı başarı kazanırlar.

    90’lı yıllarda yeni nesil okuyucuların öykülere yabancı kalması ve takip etmekte zorlanmasını yüksek sesle gdile getirmesinin ardından marvel ultimate serilerini yayına koyar. mtv gençliğine hitap eden-lakin yer yer çok sert politik mesajlar vermekten çekinmeyen- bilgisayar oyunu tadında ve akıcılığında bu seriler ile marvel yeni nesli de yakalamış olur. şu günlerde sinema uyralamaları ile kendinede çokça bahsettiren şirket herşeye rağmen 60 yıldır yoluna devam ediyor.

    kaynak: http://www.hayalsaati.com/…map/index.php?t-233.html
  • hikayelerini tamamıyla özümsemek için devam eden serilerin amazing'ini, ultimate'ini, uncanny'sini hatta zaman zaman başaka alakasız serileri almanız gereken çizgiroman firması.

    örneğin oturmuş usul usul ota boka karışmayan iron man'i okuyorsunuzdur. tony* amcamız yeni geliştirdiği attırı bıttırıyı test etmek için reed richards*'dan yardım ister. herşey güzelken çizgiromanın sonunda "the conclusion is in fantastic four 123456465" yazar. gider onu alır okumaya başlarsınız tabi çizimler farklı olur hatta bazen bok gibide olabilir. hikayenin sonlarına doğru olaya dr doom girer tabiki tam sonda "continues in dr doom 6545674564" yazar onu alırsınız onda fantastic four ile ironman ayrılır. ayrılma anında ayrı ayrı referans verilir. "see ironman 23135456 tony goes to bidibi island" "but fantastic four still pursues dr dooms world domination plans in incredible hulk 464231356".

    bu referanslar yüzünden spiderman'e gidip,the hulk'ın teaser'ını görünce bir "eyvah" dedim. spidey oraya buraya atlar arenada o bu gözükür hemen altyazı "see the hulk", "watch x men2 "...

    serilerin bokunu çıkarmada, yazarlarını sürekli değiştirmede dünya lideri çizgiroman firması.
    stan the man lee' ye büyük saygımız vardır o ayrı...
  • euro 2016 için espn ile birlikte efsane bir işe imza atmış marvel.
  • doktorlar ve bilimadamlari hakkinda genc dimaglarda onyargi olusturan firma. bu firmadan cikan yapitlarda her turlu cilgin profesor, deli doktor, manyak fizikci bulunur, en normali dunyayi ele gecirmek ister. sebebi nedir bilinmez. detaylar icin; (bkz: doctor doom ve octopus un meslek onuruna zararlari)
  • marvel evreninde biri mutant oldu mu veya süper güçler kazandımı kesin o elemanın amcası, dayısı,kuzeni,emmoğlu hepsi de ilginç güçler kazanmaya başlar.yani esas elemanı(peter parker) önce örümcek ısırır(bak bak) sonra bu adamın okul arkadaşı(michael morbius),üniversite hocası(lizard),ilkokul yaz kampı hocası(octopus),kız arkadaşı(black cat) vs vs hepsi manyak özellikler kazanırlar.bir yerden sonra işin boku çıkar.octopus'un akrabalarıda işin içine gider.öyle bir hale gelirki marvel evreninde ,her blokta bir süper kahraman,her mahallede bir mutant kulubü kurulur.bunun sonucunda ve işin cıvkı çıkarılan bazı serilerinde eklenmesiye(onslaughtgibin ) zamanında sekizyüzbin satan dergiler artık 20 -30 bin ancak satıyordur.marvel kendi sonunu hazırlamıştır.
  • tabii eskiden geeklik, fantazyalar, bilim-kurgu, çizgi roman okumak falan tamamen introvert aktiviteleriydi fakat iki kez altın çağ yaşayan süper kahramanların yaratıcısı ve yayımlayıcısı şirketlerin hikaye ve karakter evrimleri (bilhassa crossover evren mantığı oturduktan sonra) okuyucuların da kişiliklerine uygun evrenlere yönelmelerine yol açtı.

    bu sebeple kendi yoğun gözlemlerime dayanarak söyleyebilirim ki "marvel çöp, dc okuyun" diyorsanız siz tam bir posersınız demektir. zira genellikle dc, vertigo, dark horse, image gibi şirketlerin serilerini benimseyen kişiler içe kapanık, hatta bunların da kendi içlerinde ayrılmasıyla kişilik özelliklerini yansıtabilecek bazı özelliklere sahip olsalar da amerikan çizgi roman şirketleri arasında böyle keskin farklar, uçurumlar yok. çünkü liberal bir ekonomi çerçevesinde birbirleriyle rekabet ederken dönemine göre ne satıyorsa birbirlerinden onu kopyalayarak varlıklarını sürdüren şirketlerdir bunlar. bu sebeple "onu okuyan kafasızdır, bunu okuyan kıraldır" gibi yorumlarla ayrışan kişiler (bu ülkedeki "geek" tanımı altında toplanmaya çalışanların yüzde 98'i gibi) poser'dır.

    bakın aynı şeyi comic vs. manga için söylerseniz buna verilebilecek hiçbir cevap yok. çünkü ikisi bambaşka kültürlerdir. evet, kimi zaman birbirlerinden beslendikleri de olmuştur fakat doğrudan bir etkileşim genellikle söz konusu değildir. bunları hiç bilmeyen birine "marvel siktiret olm bak manga çok güzel" derseniz yargılanmazsınız ama marvel gömüp dc övüyorsanız, hatta daha ileri gidip 90'larda spider-man çizen adamların marvel'dan ayrılıp kurduğu image'ı övüyorsanız hatayı kendinizde aramanız gerekmektedir.

    edit: "ben hangisini okuduysam şöyleydi böyleydi" diyor, hemen arkasından gelen cümle "bunlar objektif gerçekler" sdlfgksd

    kardeş biz de senin ya da sana bu fikri aşılayanların bu konuda bir otorite olmadığını ve senin söylemenle iyi ya da kötü olduğunun anlaşılamayacağı, yani bunun senin görüşün olduğunu ve objektif olmadığını anlatmaya çalışıyoruz. senin "marvel yarrrrrak gibi" demenle marvel yarrak gibi olmuyor. masaya çık tepin istersen. "ben beğenmiyorum, okumaktan zevk almıyorum" dersin, amenna. ama kendi fikrinizi mutlak tarafsız gerçeklermiş gibi anlatmaya çalışmanız komik. üstelik kendi beğenini mutlak gerçekmiş gibi sunarken aksi yönde fikri olanları da "fancık" falan gibi tabirlerle aşağılamaya çalışıyorsun. benim marvel fanı olmakla ilgili bir derdim yok. herhangi bir şeyin fanı olmayı aşağılayarak kendini haklı çıkarmaya çalışan akıl zenginlerini de anlayamıyorum açıkçası. çık yukarı tekrar oku, burada "dc fanları poserdır" gibi bir şey söylemiyorum.

    "michael jackson götümü yesin, en büyük prince!!!1" demekten farkı yok yaptığınız şeyin. bu yüzden posersın.
  • galiba büyük bir serzeniş entry'si olacak bu.

    sözlüğe kayıt olmamdaki en büyük sebep. nickimdeki isimlerin her biri ayrı bir marvel karakterini temsil ediyor. ilk üye olduğumda da sadece marvel'la ilgili entryler giriyordum, tematik takılıyordum. buna rağmen artık yeni marvel çizgi romanlarını okumuyorum, okuyamıyorum, hiç bana hitap etmiyor. çizgi roman okuyorum hala, eski marvel'ları da okuyorum ama son beş senedir falan çıkmış marvel çizgi romanı okumadım. bu entry de neden okumadığım ve şahsımca sorunun ne olduğuna dairdir.

    neredeyse 1,5 senedir bir şey yazmadım sözlüğe, geçenlerde de "entry'lerimi düzenleyeyim bir bakayım" dedim. marvel'la ilgili girdiğim entrylerin bir çoğu geçerliliğini kaybetmiş. sildim ben de bir çoğunu. neden geçerliliğini kaybetmiş peki; çünkü retcon! kısaca geçmişte olmuş bir olaya, yazarın gelecekte müdahale etmesi. öldü sanılan karakterin bir şekilde kurtulmuş olması, canlanması vs. benim yazdığım entryler de doğruluğunu yitirmiş bu şekilde.

    uzun süredir okumayınca bu retcon'lardan da haberim olmadı. fakat şöyle bir gerçek var, bu retcon olayı uzun süredir modern marvel çizgi romanlarının parçası. marvel'ın en bilinen karakterlerinin geçmişleri son 10 sene içerisinde çok değişti. scarlet witch ve quicksilver'ın magneto'nun çocukları olduğu, hatta mutant oldukları gerçeği bile değişti. hatta bununla ilgili bir event bile yaptılar original sin diye. retcon kavramına karşı değilim, hatta seviyorum normalde bununla ilgili çizgi romanlar okumayı, değişmez bir parçası uzun süreli hikaye anlatımının ama bu kadar çok retcon bir şeyi gösteriyor bize. marvel'ın yeni karakter ve hikaye yaratmadaki yetersizliğini.

    dc comics iki üç kere evrenini sıfırlayıp yeniden başlattı, marvel ise bunu hiç yapmadı. yani bütün karakterler 1939'dan beri devam eden bir evrenin üyesi. haliyle olan biten her şey şu anda okuduğumuz bu karakterlerin başından geçti. bütün bunlar dışında marvel'ın çeşitlilik* adına yaptığı eylemler de tepki çekti. sonuç da şu:

    marvel yeni hikayeler yaratmak ve yeni karakterler yaratmak istiyor. yaratılan yeni karakterler ilgi çekici olmuyor, okuyucular bu karakterleri politik manipülasyonlar olarak görüyorlar. hal böyle olunca eski karakter üzerinde değişiklik yapılıyor. bu da karakterin yıllardır süren karakteristik özelliklerini ve anlamını kaybetmesine neden oluyor. şöyle bir durum da var, her ne olursa olsun marvel çizgi romanları statükoya dönüşe de çok bağlı. bir karakter bir seriden sonra olumlu veya olumsuz yönde çok değişiyorsa, hatta ölüyorsa bile bir şekilde bu değişiklikler bir çırpıda silinebiliyor. birbirinin boğazını sıkan iki karakter başka bir seride birlikte tavla oynayacak samimiyette olabiliyor. başka bir seri yazarı karakterdeki bir değişikliği gözardı edip kendi serisinde istediği hale sokabiliyor. bu absürt durumlar da okuyucuyu devamlılıktan koparıyor, karakterler ve hikayeler anlamını yitirebiliyor.

    bu sebeplerden dolayı okumaktan koptuğumu düşünüyorum. çok şişti bu evren, bir reboot lazım gibi geliyor. bu da garanti değil gerçi, belki de amerikan süper kahraman çizgi romanları okumaktan sıkılmışımdır, bu sevdam doğal sınırlarına ulaşmıştır.
  • fantastic four'un sinema haklarını fox'un elinden alamayınca çözüm olarak çizgi roman serisini iptal eden şirket.

    zaten son iki yıldır evren içindeki rollerini azaltıyorlardı, toptan kaldırmayı son çözüm olarak bulmuşlar herhalde. başarılı olup olmayacaklarını göreceğiz ama tepki çekecekleri kesin.

    ayrıca para için aynı şeyi x-men'e de spiderman'e de yapmaya başladıkları gibi bir gerçek var.

    (bkz: death of wolverine)
  • filmlerde ne kadar başarılılarsa, çizgi roman konusunda o kadar sıçıştalar. marvel legacy 250 bin sattı diyorlar ama gönderdiklerinin yarısının satılmadığı söyleniyor. zaten yıllardır verilen siparişten fazlasını yollayıp rakamları şişirdiği söyleniyordu. ayrıca new york comic-con'da new york'taki çizgi roman dükkan sahiplerinin ağır protestosuyla karşılaştılar. bazı yazarları twitter'dan sürekli kavga ediyor okurlarla. bu ayki satışlarda ilk 10'a sokabildikleri tek şey amazing spider-man , tamam marvel studios filmler, diziler ve merchandise ile para basıyor ama çizgi romanlarda yaptıkları hatalar yüzünden okurlarını kendinden nefret edecek duruma getirdiler.
  • kahramanları 3 kez ölür 500 kez dirilir, zamanda bir ileri bir geri gidilir kim kimdir belli noktada kopar, okurun kayış bir süre sonra kopar. kunteper kovalasın hepsini.
hesabın var mı? giriş yap