messana muharebesi

• roma cumhuriyeti ile kartaca arasındaki ilk askeri muharebedir. yüzyılı aşkın bir zaman sürecek olan pön savaşları'nın başlangıcıdır. bu dönemde italya’nın güneyinde hakimiyetini kuran roma, giderek sicilya’da güç kazanmaya başlar. ancak adada roma yalnız değildir; batı sahillerinde kartaca, güneydoğuda ise siraküza kentinde ıı. heiro egemendir. ayrıca siraküzalı agatokles döneminde adaya getirilmiş olan paralı askerler olan mamertinler de kuzeydoğudaki messana kenti çevresinde hakimdirler. agatokles’in ölümü üzerine şehirde denetimi ele geçirmişlerdir.
  
  arka planı
  muharebeye varacak gerilimler, messana’yı ele geçirmek isteyen ıı. heiro tarafından başlatılmıştır.mö 270-265 yılları arasında mamertinlere üstünlük sağlayan ıı. heiro şehri almak üzereyken mamertinler kartacalıları yardıma çağırınca ıı. heiro geri çekilmek zorunda kalmıştır. bir tehlikeyi savuştursalar bu kez kartacalıların denetimine girmekte olduklarını gören mamertinler roma’ya çağrı yaparak müttefiklik önerisinde bulunurlar. yunan tarihçi polybius ünlü eseri tarihler’de durumu anlatır:
  
  “ uzun bir değerlendirmeden sonra roma senatosu messana’ya yardım göndermeyi reddetti; böyle bir şehir kurtarmanın sonuçlarının, bu tür bir askeri harekâtın yaratacağı siyasi dengesizliğe değmeyeceği görüşündeydiler. ancak olası bir zaferin getireceği büyük kazançlar ve ganimet söz konusu olunca yardım gönderme teklifi halkın da baskısıyla konsüller tarafından kabul edildi. kararın alınmasından sonra konsül appius claudius messana’ya giden kuvvete komuta etmekle görevlendirildi. „
  — polybius
  
  bundan sonra mamertinler kartacalıları şehirde atacak ve romalıları şehre alacaklardır. kartacalılar ise yanlış karar alarak şehri terk eden garnizon komutanı hanno’yu korkaklıktan suçlu bulacak ve çarmıha gereceklerdir.
  
  muharebe
  hem roma hem de kartaca sicilya’ya oldukça büyük ordular gönderir. adaya ilk ulaşan batı sahilleirndeki lilybaeum’a çıkan kartaca ordusu olur. buradan güney sahili boyunca ilerleyen kartacalılar ıı. hiero ile ittifak yaparlar. buradan kuzeye ilerleyen kartaca ordusu messana şehrini kuşatır. bu sırada adaya iki lejyonla gelen romalı konsül appius claudius kendi donanması olmamasına rağmen adaya çıktığı bölgeden messana şehrine askerlerini sokmayı başarır. kartacalıların bu aşamada romalılara saldırmaması ve şehre girmelerine engel olmamaları roma ile henüz bir sıcak çatışmanın olmayabileceğini düşünmelerinden ileri gelir. iki taraf arasında görüşmeler sürer, claudius ıı. heiro’yu geri çekilmeye iknaya çalışır.
  
  görüşmeler sürerken claudius şehrin dışında kamp yapan kartacalılara ve müttefiklerine saldırı kararı alır. ılk önce ıı. hiero’nun siraküza birliklerine saldırır. roma süvarisi yenilse de ağır piyadeler siraküzalı süvariler, paralı askerler ve hoplitleri bertaraf eder. yenildiğini anlayan ıı. hiero geri çekilir. daha sonra kartacalılara dönen roma ordusu düşmanı yenemese de oldukça kayıp verdirir. ıı. hiero’nun desteği olmadan messana’yı alamayacağını bilen kartacalı komutan hanno şehirden geri çekilerek kuşatmayı kaldırır.
  
  sonuçları
  claudius kesin bir zafer kazanmasa da güney kıyılarına inecek siraküza’nın batısındaki echetla’daki kartaca kalesini ele geçirmeye çalışsa da başarılı olamaz. emrinde bir donanması olmadığından ve görece küçük ordusu yüzünden siraküza’yı ele geçirmeye çalışmaz. konsül döneminin sonunda sicilya’dan ayrıldığında messana’da sağlam bir garnizon bırakmış ve roma’nın yeni müttefiklerini kartaca boyunduruğundan kurtarmıştır. ancak buna rağmen adaya barış gelmemiştir.
  
  kaynak