olay ufku

• bir kara deliğe yaklaştıkça, kendisini geçince artık geri dönüşün mümkün olmadığı sınır. bu sınır ve tekillik^* arasında olan biten hiçbir şey dışarıdan doğru bir biçimde gözlemlenemez. çünkü artık ışık da singularity tarafından çekilmektedir.
  
  kara deliğin merkezi ile olay ufku arasındaki mesafeye schwarzchild yarıçapı denir. kütlesi güneşin 10 katı kadar büyük bir yıldızın oluşturduğu kara deliğin schwarzchild yarıçapı 60 kilometredir.
  
  schwarzchild yarıçapının dışındaki bir gözlemciye görünen sadece bir illüzyon olur. örneğin varsayımsal bir uzay gemisi bu sınırı geçerse, dışarıda kalan gemidekilere göre sınırdan içeri giren geminin hızı giderek o kadar azalır ki, sonunda duruyor gibi görünür. ancak aslında içeri giren gemi, hızlanarak kara deliğin merkezine yaklaşmaktadır. buradan çıkış mümkün değildir. kadıköy gibidir.
• bu hadiseye, ufuk adinin verilmesi, kulagina ezan okunarak "olay ufku" denmesinin nedeni, ışığın bile bu noktadan sonra karadeliğe giriyor olmasıdır.. yani dönüşü olmayan nokta bir nevi.. görülebilecek, yaşanabilecek son an..
  
  şimdi şöyle anlatalim.. eğer buraya kadar gelmişsseniz uzay zaman düzlemi hakkinda bir şeyler biliyorsunuzdur ..yok bilmiyorum derseniz önce suradan bakin: uzay zaman düzlemi.. bir madde'nin çekimine kapilan bir madde, o büyük çekimli kütlenin içine düşmemek, ona kaynaşmamak için daha hızlanmalıdır.. bu şunu doğuruyor, güneşe daha yakin olsaydik eğer, bir sene 365 gün değil de misal yuvarlak hesap 300 gün sürerdi.. yaklastikça hızlanirdik yani.. işte öyle bir nokta var ki bir kütleden kaçabilmek için ışık hızı kadar bir hızla yörüngede kalmak gerekiyor..
  
  işte öyle bir nokta var ki bu nalet karadeliklerde, ışık hızında olsan bile karadeliğe düşmekten kaçamiyorsun..
  
  hoş bu bizi garip teorilere götürüyor.. bir kere eğer olay ufku diye bir halt varsa, hiç bir şey (haşa rabbulalemin hariç) ışık hızından hızlı değildir..
  
  benim kafamın basmadığı bir nokta var aslında.. şimdi bir cismi ışık hızına çıkardığımızda, o cisim için zamanın duracagini bize einstein söyledi. bir madde'de eğer yer çekimini yenmek istiyorsa yer çekimine karşı belli bir hızla atılmalı.. ve aslında yerçekiminin seni yere doğru çekeceği hız senin o çekimden kurtulman için gerek duyduğun hıza eşit.. yani şunu demek istiyorum, bugun bir karadelik'in içine düşsek, karadelikten kurtulmak için ışık hızına sahip olmamız gerektiği için, ışık hızına yükseleceğiz.. ee ışık hızında hareketin zamanı durdurduğunu biliyoruz.. o zaman bu karadelikler düşünüldüğü gibi yok oluşlar değiller, aslında ebediyetin tam kelime anlamı olan şeyler?
  
  çok kafa gidiklayıcı mükemmel olay şu astro fizik!
• dışarıdan kara deliği bakan bir gözlemci, kara deliğe düşen cisimleri olay ufku üzerinde hareketsiz olarak durur şekilde algılar
• bir kara delik in gravity fieldinin olusturdugu alandir space time o kadar bukulmustur ki isik bile kurtulamaz ve bu alandan otesi dolayisi ile gorulemez
  oyle bir alandir ki isik hizini gecemeyen hic bir sey
  kurtulamaz o bolgeden
  
  ve bu alanin tam ortasinda olan singularity nin icine duser emilir hersey
• kara deliklerin bir nevi sınırı..
  bu sınırın içinde einstein'in kanunları geçerliliğini kaybeder,, quantum fiziği iflas eder..vb..
  olay ufkunun içine giren hiçbirşey (ışık dahil) dışarı çıkamaz ve kara deliğin merkezindeki teklik noktasında yok olur..
• tabii ki, yine, einstein dehasının eseri bir terim. izafiyet teorisinin sonucu, uzay zamanının eğilip bükülebilmesinin son noktası.
  
  uzay zamanı dokusunda çok büyük ve derin bir çökelti oluşturan karadelikler, einstein'ın kuramlarıyla beraber akıl almaz açıklamalarla hayatımıza girdi. bu muazzam cisimler, bol miktarda maddenin küçük bir alana sıkışmasıyla oluşur. o kadar küçüklerdir ki, bir karadeliğe dönüşmek için dünya'nın bir santimden az bir alana sıkışması gerekirdi. fakat doğada, karadelikler süpernova isimli, dibe çökmüş yıldızların kalıntılarıdır. çok büyük bir yıldızın hayatının sonunda meydana gelir.
  
  içine çökerken, bu patlamanın kuvveti o denli büyüktür ki, madde duramaz ve karadeliğin içine düşer. bir karadeliğe ne kadar yaklaşırsanız, yörüngede kalabilmek için o kadar hızlı dönmeniz gerekir.
  
  olay ufkuna işte burada geliyoruz; ne kadar hızlı olursanız olun, ışık hızında bile olsanız karadeliğe emilmekten kurtulamazsınız! kurtulamadığınız, ışık hızından bile daha güçlü olan bu çekme kuvvetinin olduğu nokta, olay ufkudur. ışık hızının bile etkileyemediği bu muazzam yer çekiminin olduğu nokta, olay ufku, bize ışığın dahi yer çekiminden etkilendiğinin göstergesidir.
  
  ışık, karadeliğe yaklaştıkça önce biraz bükülür, sonra bu artar, en sonunda ışık karadeliğin içine girer ve ortadan kaybolur.
  
  bilim insanları henüz bir karadelik görmedi, fakat olduğundan eminler. zira her galaksinin merkezinden dışarı doğru büyük bir hızla ve aşırı bir şekilde bir enerjinin yayıldığını biliyorlar. bizimki de dahil olmak üzere, tüm galaksilerde bu enerji öylesine yoğun ki, maddeler acayip sıcaklıklara ulaşabiliyor. ve bilim insanları, daireler çizip bomboş uzay gibi görünen bir şeyin içinde kaybolan bazı maddeler tespit ettiler.
  
  bunları ben söylemiyorum tabii, national geographic söylüyor.
• (bkz: event horizon)
• yıllardır (bkz: dönülmez akşamın ufku) diye söyledikleri türkü olay ufkundan başkası değilmiş meğersem, yeni anladım. vay be münir nurettin, büyük adammışsın.
• schwarzschild yarıçapı'nın içinde neler olduğunu hiçbir zaman öğrenemeyeceğiz, çünkü ne bir uzay aracı ne de ışık bu alandan kaçamaz. bu nedenle olay ufkundan söz edilir.
  
  olay ufku, kara deliğin büyüklüğünü tanımlar. (varsayımsal) uzay aracındaki astronom olay ufkuna ne kadar çok yaklaşırsa, evrendeki tüm olayların seyri o kadar hızlı ilerliyor gibi gelir. bu sürecin sınırları yoktur. kara deliğin olay ufkuna, bir milimetre kala kadar yaklaşılsa, tüm galaksinin nasıl yavaşça döndüğünü görülebilir. evrenin genişlemesi bile izlenebilir. olay ufkunun ötesine geçilse, kainatın gelecekteki gelişimi üzerinden uçar.
  
  frozen star / george greenstein
• kara deliği çevreleyen r yarıçaplı kürenin yüzeyidir. bu yüzeyden dışarıya ışık kaçamayacağı için, içerde dönen naneleri göremeyiz.