• an itibariyle katar’ın çekildiğini açıkladığı oluşum.
    bu sefer kartlar ortadoğuda kesin yeniden dağıtılıyor.
  • katar'ın üyelikten ayrılacağını açıkladığı petrol ihracatı yapan ülkelerin oluşturduğu uluslararası örgüt.

    https://edition.cnn.com/…opec-withdrawal/index.html
  • donald trump'ın gerek venezuela, rusya** ve iran ekonomilerini köşeye sıkıştırmak, gerekse de yerelde seçmen desteği sağlamak için çeşitli kozlarla** suudi arabistan'a baskıyla aşağı çektiği petrol ve doğalgaz fiyatlarının parçalamaya başladığı kartel. (bkz: katar'ın opec'den çekilmesi)

    nato'yu tartışmalı hale getiren trump yönetiminin bir sonraki marifeti bu kurumu da zorlamak oldu.

    herhalde bundan sonra da birleşmiş milletler'in gerekliliğini tartışmaya açacaklar.
  • açılımı "organization of petroleum exporting countries" olan dev petrol teşkilatı. batılı petrol devlerinin orta doğu petrollerini parmak ucunda rahatlıkla oynatamayacağını göstermek amacıyla, suudi arabistan, iran, ırak, venezuela ve kuveyt tarafından 1960'da bağdat'ta kurulmuştur. kuruluşuna, bazı sol eğilimli siyasi olayların etkisi olmuştur.

    musaddık'ın 1951'de iran'da petrolü millileştirmesi, cemal abdünnasır'ın süveyş'i millileştirmesi, ırak'ta askeri darbe ile yeni yönetimin oluşması, batılıların sovyetler birliği'ni petrol konusunda köşeye sıkıştırma eğilimi ve yine batılıların arap ülkeleri ve venezüela'yı petrol ihtiyaçlarının arka bahçesi olarak görmeleri başlıca olaylardır.

    opec'in kuruluşuna yakın bir dönemde, sovyetler birliği ural-volga bölgesinde petrol bulmuş ve bunu novorossisk limanından avrupa'ya pazarlamak istemiştir. standart oil of new jersey'in yeni patronu rathbone tarafından yapılan dengesiz fiyat değişimi sonucu sovyetler birliği bu amacına ulaşamamıştır. petrol literatüründe "posted price" olarak geçen ifade, önceden şirket ve devlet arasında belirlenen petrol fiyatıdır. ancak batılılar bunu siyasi olarak silah gibi kullanmaya devam etmişler, devletleri zora sokacak kararlar almışlardır. bu duruma müdahale edilmesi gerektiğini düşünen araplar ve venezüela petrol bakanı alfonso ortak bir kararla bu örgütün kurulmasını kararlaştırmışlardır.

    edit: posted price'ın ne olduğunu da ekleyelim.
  • suudi arabistan liderliğinde yürütülen petrol ihraç eden ülkeler örgütü (opec). bunun yanı sıra bir de rusya liderliğinde oluşturulan opec dışı ülkeler grubu söz konusudur. bu iki grup, yani opec ve opec dışı ülkeler birlikte opec+ olarak adlandırılır.

    hatta bu hafta 5 - 6 aralık'ta viyana'da opec+ toplantısı gerçekleştirilecek bak buraya

    toplantıda mart ayında sona erecek olan üretim kısıntısı anlaşması süresinin 3 – 6 ay kadar uzatılması konusunun ele alınacağı ifade ediliyor. diğer yandan, üretim kesintisinde yükün büyük bölümünü omuzlayan suudi arabistan’ın toplantıda, diğer üyelerin üretim kısıntısı anlaşmasına uyum göstermeleri konusunda baskı oluşturabileceği belirtiliyor. bekleyip göreceğiz... petrol bizim için önemli ellam
  • dünya'yı bazen petrol ile bazen para ile yöneten abd'nin petrol ile yönetmek istediği zamanlar kullandığı örgütlerden biri.
    yakın geçmişte rusya'nın odunlanması ve çin'in dizginlenmesi vb. politikalar için petrol fiyatları bunların da katkıları ile istenilen seviyelerde tutulmuştur.
  • internetten derleyip topladığım bu mini yazı *amaçlı olup işe yarayacağı umulmaktadır. yazım yanlışları ve imla hataları da affola.
    ....

    1950'lerde dünya petrol piyasasına girmeye çalışan bağımsız petrol şirketleri, pazar bulabilmek için düşük fiyat politikası uygulamaya başlamışlardı. sovyetler birliği, 1950’lerde arttırdığı petrol üretimini ekonomik ve siyasal olarak değerlendirebilmek için, ucuz petrol satmaya ve takas anlaşmalarıyla dünya pazarlarına girmeye başlamıştı. abd ise 1959 yılında “zorunlu petrol kotaları” koyarak, kendi pazarını denetlemeye başlamıştı.
    bu düşük petrol fiyatlarından olumsuz olarak etkilenen petrol üreten ülkeler, venezuela öncülüğünde, aralarında başlattıkları görüşmeyi sonuçlandırarak, 1960 yılında opec’i kurdu.
    petrol ihraç eden ülkeler örgütü, yani (organization of petroleum exporting countries) opec, ‘net petrol ihraç eden’ ve bilinen dünya petrol rezervlerinin üçte ikisini ellerinde bulunduran 15 ülkenin oluşturduğu bu konfederasyon 14 eylül 1960 tarihinde iran, ırak, kuveyt, suudi arabistan ve venezuela tarafından ortak bir petrol üretimi ve fiyatlandırması politikası izlemek üzere bağdat’ta imzalanan antlaşmayla kuruldu.
    1960'larda başlıca petrol üreticisi ve ihracatçısı ülkelerin kurduğu bu örgütlenme, temelde üye ülkelerin petrol politikalarını koordine ve birleştirmek suretiyle hem ihracatçılara güvenli, adil ve istikrarlı bir fiyat sağlamayı hem ithalatçı ülkelere düzenli ve ekonomik petrol temin etmeyi hem de sektöre yatırım yapmış sermaye gruplarının çıkarlarını korumayı amaç edinmişti. petrol fiyatlarının ve üye ülkelerinin ihracat kotalarının görüşüldüğü bir forum geçmişte çok etkili bir petrol karteli örneği vermişti. 1973 ve 1979 yıllarında petrol fiyatlarının hızla artmasıyla gelişen bir dizi sorun örgütün önemini ortaya koydu. ancak zamanla gücünü yitirmeye başladı: dünya petrol piyasasındaki göreli talep düşüşü ve üye devletler arasındaki görüş ayrılıkları, 1982’den itibaren örgütün etkinliğinin zayıflamasına yol açtı. en büyük çatlağı da ırak'ın kuveyt’i işgal etmesiyle yaşayan oluşum, şimdilerde ise normal bir oluşumdan farksız durumda.
    kurucu üyeler suudi arabistan, iran, ırak, kuveyt, venezuela başta olmak üzere cezayir, angola, libya, nijerya, katar, kongo, ekvador, birleşik arap emirlikleri, gabon ve ekvatoral gine'den oluşuyor. ayrıca bolivya, meksika, sudan ve suriye de kuruluşa üye olmayı bekleyen ülkelerdir.
    diğer ülkeler ise katar (1961), endonezya (1962), libya (1962), birleşik arap emirlikleri (1967), cezayir (1969), nijerya (1971), ekvador (1973), gabon (1975), angola (2007), ekvator ginesi (2017) ve kongo (2018).
    petrol ihraç eden ülkeler örgütü'nün başlangıçta cenevre'de olan merkezi, 1965'te avusturya’nın başkenti viyana'ya taşındı. viyana'da bulunan opec sekreterya, örgütün yürütme organıdır. yılda en az iki defa toplanan konferans, oy birliğiyle karar alan en üst organdır.
    guvernörler kurulu, konferans kararlarını uygular ve bütçeyi hazırlar. bakanlar komitesi, 15 üyeden oluşur ve uzun vadeli ekonomi politikaları saptarken ekonomik komisyon, uluslararası piyasada fiyat belirlenmesi ve istikrarın sağlanmasından sorumludur.
    kurucu üyelerin, yeni üyelerin kuruluşa kabul edilmesinde sahip oldukları veto hakkından başka ayrıcalıkları yoktur. net petrol ihracatçısı olan ve petrol konusundaki çıkarları opec üyeleriyle aynı doğrultuda olan ülkeler kuruluşa katılabilirler.
    opec, bir kartel değil (!), bağımsız petrol üreten ülkeler arasında işbirliğini geliştirmeyi amaçlayan bir kuruluştur. petrol fiyatlarını ve üretim miktarlarını belirlemesi açısından kartel özelliği göstermektedir. ancak uygulamada örgütün aldığı kararlara uyulmasını fiilen sağlayacak bir mekanizma yoktur.
    bilinen dünya petrol rezervlerinin %77’sine sahip bu devletler, rezervlerinin %12,7’sini rafine etmektedirler.

    bu yapıyı tarihsel olarak inceleyecek olursak;

    i. 1960 opec

    opec'in 1960 eylül'ünde bağdat'ta petrol üreten gelişmekte olan beş ülke tarafından kurulması, uluslararası ekonomik ve politik manzarada, geniş kapsamlı dekolonizasyon (bir devletin, bir başka ülke halkı ve kurumları üzerindeki kontrolünü sona erdirmesi. diğer bir deyişle sömürgeciliğin sonlandırılmasıdır. politik ve kültürel anlamda gerçekleştirilebilir.) ve gelişmekte olan dünyada birçok bağımsız devletin doğumuyla birlikte bir geçiş zamanında gerçekleşti. uluslararası petrol piyasasını elinde bulunduran 7 büyük petrol şirketinden oluşan yedi kız kardeşler (exxon, shell, bp, mobil, texaco, gulf ve chevron) tarafından yönetilmekteydi. venezuela tarafından toplanan üyelerle birlikte bağdat'ta kurulması planlandı. cenevre'deki ilk icraatlarından sonra, 1965'ten itibaren varlığını viyana'da sürdürmeye devam ettirdi. 1968’de 'tüm ülkelerin kendi ulusal kalkınmaları için kendi doğal kaynakları üzerinde kalıcı egemenlik' uygulamalarının vazgeçilmez hakkını vurgu yapan “üye ülkelerde petrol politikası beyanı”nı kabul edildi. bu tarihten ise üye sayısı 10'a yükseldi.

    ii. 1970 opec

    örgütün arap ülkeleri, petrolü batılı ülkelere karşı bir silah gibi kullanma istemişlerdi. 1973 sonları ve 1974 başlarında opec, petrol fiyatlarında dört kata varan oranlarda zam yaptı. keza 1973 ocak ayında varili 2.59 dolar olan arap petrolü, 1973 ekiminde 5.11 ve 1974 ocak ayında da 11.65 dolara çıktı. petrole ikinci büyük zam 1979 yılında yapıldı.
    opec, 1970'li yıllarda üye ülkelerinin kendi petrol endüstrilerini kontrol altına almaları ve ham petrolün dünya pazarlarındaki fiyatlandırılmasında önemli bir söz sahibi olmasından dolayı uluslararası önem kazandı. iki kez, petrol fiyatları 1973'te arap petrol ambargosu ve 1979'da iran devrimi'nin patlak vermesiyle tetiklenen dalgalı bir piyasada hızla yükseldi. petrol fiyatlarındaki aşırı yükselme, ithalatçı durumundaki ülkelerde büyük dış ödeme açıkları ve dış borç yükü, iç ekonomilerde ise şiddetli enflasyonla birlikte işsizlik sorunları doğurdu.
    ayrıca petrol fiyatlarının bu kadar kısa bir süre içerisinde yükselmesi, petrol ithal eden devletleri çok zor bir duruma soktu. bunun sonucu olarak, petrol ithal eden gelişmiş batılı devletler, bir yandan opec devletleriyle iyi ilişkiler kurmaya çalışırken, öte yandan da 1974 kasımında kurdukları uluslararası enerji ajansı ile opec’e karşı toplu hareket çabasına girdiler.
    opec, 1975'te cezayir'deki devlet ve hükümet başkanları zirvesi ile görev süresini genişletti. bu, fakir ulusların kötü durumunu ele aldı ve dünya ekonomik kalkınması ve istikrarı için uluslararası ilişkilerde yeni bir işbirliği çağrısı istedi. bu, 1976 yılında opec uluslararası kalkınma fonu'nun kurulmasına yol açtı. "petrodolar" adı verilen bu fonların batılı ülke ekonomilerinden çekilip opec ülkelerinin kasalarına girmesinin. batılı sanayileşmiş ülkelerde büyük bir durgunluk doğuracağından endişe edilmisti. fakat beklenen tehlike gerçekleşmedi. opec ülkeleri bu petrodolar fonlarını, büyük ölçüde batılı sermaye piyasalarına yaptıkları yatırımda ve batı'dan satın aldıkları malların finansmanında kullandılar. böylece söz konusu fonlar batılı ülkelerin ekonomilerinden çekilmiş olmadı.

    iii. 1980 opec

    1969'da varili 1.84 dolar olan petrolün fiyatı 1980 başlarında piyasada 34 dolara yükseldi. ancak zaman içinde kota sınırlarının belirlenmesi konusunda görüş ayrılıktan ortaya çıktı. suudi arabistan ve kuveyt gibi bir grup opec ülkesi, sahip oldukları büyük rezervler nedeniyle yüksek fiyatların opec dışı petrol üretimini ve alternatif enerji kaynaklarını özendireceğini savunarak aşırı fiyat politikasına karşı çıktılar. iran ve libya gibi ülkeler ise sınırlı rezervleri dolayısıyla mümkün olduğu kadar kısa zaman içinde en yüksek geliri elde etmek için yüksek fiyat politikasından yanaydılar. anlaşmazlıklar sonucu her ülke kendi politikasını izlemeye koyuldu. böyle bir yaklaşım kuşkusuz opec ülkeleri arasındaki birlik ve dayanışmanın ortadan kalkması anlamına geliyordu. ithalatçı ülkelerde tasarruf sağlayıcı önlemler almaya ve alternatif enerji kaynaklarının kullanımını artırmaya yönelik faaliyetler arttı. ingiltere ve hollanda gibi ülkeler zengin kuzey deniz'inde zengin yataklar keşfettiler. böylece bir yandan dünya talebinin düşmesi diğer yandan opec dışı üretiminin artması petrol fiyatlarında düşüşler doğurdu.
    bu sefer işler tersine döndü: ilk önce fiyatlar zayıfladı, sonra opec'in petrol pazarındaki payı büyük ölçüde düştü ve toplam petrol geliri, önceki zirvelerin üçte birinin altına düştü ve birçok üye ülkede ciddi ekonomik sıkıntıya neden oldu. 1980'li yılların sonuna doğru fiyatlar biraz yükselince opec'in yeni büyüyen dünya üretimi içindeki payı az da olsa toparlanmaya başladı.

    iv. 1990 opec

    dünya 1990’larda, 1970’lerdekine benzer bir petrol bunalımının ortaya çıkmasını beklemedi. ilk olarak petrol ithal eden ülkeler, petrolün yerine geçecek enerji kaynaklarını seferber ettiler ve enerji kaynağı olarak petrole bağımlılıklarını belirli ölçüde azalttılar. ikinci olarak ülke içinde aldıkları çeşitli tedbirlerle petrol tasarrufu sağlamada başarı gösterdiler.
    1990'lı yıllarda petrol fiyatları, 1970 ve 1980'lı yıllara göre daha hareketli geçti. opec'in 1990-91'de petrol piyasasındaki etkisi azaldı. güneydoğu asya ekonomik krizi ve 1997-99 yıllarındaki hafif kuzey yarımküre kışı, (1997-1999 yıllarında yaşanan petrol krizi o sırada gerçekleşmekte olan el nino yüzünden de büyümüştü. pasifik sıcaklıkları artıran hava olayı yüzünden yakıt talebi azalmış, kuzey yarımkürede de havalar normalde olacağından daha sıcak geçmişti.) fiyatları, 1980 ortalarındaki fiyatlara yaklaştı. aynı zamanda 1990 yazında ırak'ın kuveyt'i işgali ile örgüt içi çatlak en üst düzeye çıkarken 1991’deki körfez savaşı petrol dünyasını korkulduğu ölçüde etkilemedi. ocak ayının başında petrol fiyatları, 1990 ağustosunda kuveyt’in işgalinden sonraki en düşük düzeye indi. öte yandan abd ve diğer batılı ülkeler stoklarındaki petrolü piyasaya sürünce fiyatlar, ilk haftalardaki yükselişinin ardından düştü ve 2 yıl hemen hemen sabit kaldı.
    1991 ağustosunda sovyetlerdeki karışıklık suudi arabistan’ın ‘olası bir düşüşü karşılayacak ölçüde üretim artışına gideceğini’ açıklaması bile petrol piyasasını allak bullak etmedi. ancak, sağlam bir toparlanma, ‘sovyet sonrası dünyaya, daha büyük bölgeselciliğe, küreselleşmeye, iletişim devrimine ve diğer yüksek teknoloji trendlerine uyum sağlayan daha entegre bir petrol piyasasında’ gerçekleşti.

    v. 2000 opec

    2000’li yılların başında yeni politikalarla fiyatlar güçlenmeye ve istikrar kazanmaya başladı. küresel ekonomik kriz yaşanırken 2008’lerde fiyatlar rekor seviye ulaştı.
    abd'nin 11 eylül saldırıları nedeniyle önce afganistan'ı daha sonra da 2003'te ırak'ı işgal etmesinin ardından ortadoğu petrol arzını tehlikeye sokmasıyla petrol fiyatları haziran 2008'de tarihteki en yüksek seviyesi olan 147 dolara kadar yükseltti. yüksek petrol fiyatlarından yararlanmak isteyen opec'in, 2000'li yıllarda toplam üretim miktarı günlük ortalama 27,6 milyon varile ulaştı. fakat 2008 finansal krizi, küresel petrol talebini düşürerek fiyatları 2008'de 36 dolara kadar çekti. petrol fiyatlarının tarihteki bu en hızlı düşüşünün ardından opec, fiyatları tekrar yükseltmek için üretim kısma ve opec dışındaki ülkelerle koordineli hareket etme kararı aldı. rusya ile ortak hareket etmeye çalışan opec'in pazar payı yüzde 50'nin altına düştü.
    opec, 2000 ve 2007 yıllarında karakaş ve riyad'daki ikinci ve üçüncü zirvelerini istikrarlı enerji piyasaları, sürdürülebilir kalkınma ve çevre konuları üzerine yaptı.

    vi. 2010 opec

    makroekonomik belirsizlikler son yıllarda petrol piyasasının ana riskini oluşturdu. pazar nispeten dengeli kalmasına rağmen, birçok bölgede yaşanan toplumsal olaylar, son yıllarda arz ve talebi etkiledi.
    dünyanın en büyük petrol tüketicisi abd'de gelişen teknoloji ile birlikte kaya petrolü üretimi, 2008'den itibaren hızla artarak günlük ortalama 5 milyon varilden yaklaşık 9 milyon varile çıktı. abd'nin artan üretimi, petrol ithalatını düşürürken, dünya genelindeki toplam talebi olumsuz etkiledi ve küresel petrol piyasasında arz fazlasına neden oldu. öte yandan, rusya, petrol ve doğalgaz üretimini son 10 yılda hızla artırdı, asya ile avrupa pazarlarına enerji ihraç eden önemli bir oyuncu haline geldi.
    fiyatlar 2014 yılına kadar istikrarlıydı ancak 2014 sonrası dalgalanmalar yaşandı. opec üyeleri 27 kasım 2014'te viyana'da buluştuğu zaman küresel petrol arzı, abd ve rusya'nın hızla artan üretimiyle günlük ortalama 90 milyon varile ulaştı; opec ise toplam 30 milyon varillik üretimle, petrol piyasasında sadece yüzde 33'lük bir pay sahibi konumunda yer aldı. opec, üretimde kesintiye gitmeyeceğini açıklayarak dünyayı şoka uğrattı ve piyasalarda uzun vadeli düşük fiyatlı petrol beklentisi oluşmasına neden oldu.
    daha önceleri kartelin yükünü çeken suudi arabistan, 1980'lerin sonundaki stratejisini yeniden hayata geçirerek, petrol fiyatlarının yüksek arz karşısında daha da düşmesini ve böylece abd ile rusya'daki yüksek maliyetli petrol üretimini pazar dışına itmeyi amaçladı. moskova'nın 2015'in ikinci çeyreğinde opec ile görüşmeleri sonuç vermeyince, opec, 5 haziran 2015'te tekrar üretim kotasında kesintiye gitmeme kararı aldı ve petrol fiyatları temmuzda 50 dolara kadar geriledi.
  • iklim degisikligi kaygilari ile baslayan elektrifikasyon opec'in carkina saglam comak sokacaktir. malum rafineri sektörü kücüldükce pasta da kücülecek ve zaten var olan opec ici kavgalar, anlasmazliklar muhtemelen cok daha ciddi restlesmelere dönüsecek. görecegiz bakalim...
  • 1960 yılında ilk kurulduğunda merkezi cidde olan kuruluş. o gün kuruluşunda yer alan suudi arabistan, ırak, iran, kuveyt ve venezuela gibi ülkelere daha sonra onlarca yeni ülke katılmıştır. dünya petrol üretiminin yaklaşık %50 sini oluşturan arap ülkeleri daha sonra kendi içlerinde 1968 yılında petrol ihraç eden arap ülkeler teşkilatı (oapec)'nı kurmuşlardır.
  • derin bir olusumdur bu organizasyon. genellikle ipleri abd nin elindedir. petrol piyasasina yon vererek, dogal kaynak bakimindan zengin ulkeleri(iran,rusya) kontrol altinda tutar. ekonomisi tamamen dogal kaynaklara bagli ulkelerin ekonomilerine, rafine petrol fiyatindaki ani degisiklikler ile ciddi darbeler vurabilir bu organizasyon

    edit:imla
hesabın var mı? giriş yap