• bi ailede ikinci çocuğun doğması ve anne babanın ilgisinin yenidoğana yönlenmesiyle birlikte ilk çocuğun davranışları bilinçsiz bi şekilde bebeğinkine benzemeye başlar (örn. altina isemek). ilk çocukta görülen bu davranış geriliğine regresyon adı verilir.
  • sosyal bilimlerde cok yaygin olarak kullanilan bir istatistik analizidir. kisaca x'i kullanarak y'yi tahmin etmek olarak ozetlenebilir. gecelim gelin canlar, geyikle istatistik ogrenelim episode dorde (bkz: en cok giris yapilan saatler) (bkz: unimodal distribution) (bkz: bimodal distribution)

    mesela bi matematik ogretmeni sene basinda derse baslamadan genel matematik duzeyini olcen bir test yapiyor. matematik ogretmeninin adi selma. selma bu score'lari kullanarak, ogrencinin sene sonu notunu tahmin edicek (ki bu sene sonu da y, yani son urun) bir denklem yaziyor. selma bunlarla aklini mi yemis, neden insan gibi dersini anlatip gecmiyor, o ayri bi konu. selmanin buldugu regresyonun en genel denklemi y'=bo + b1.x1 (y sene sonu notu, x sene basindaki genel mat testi notu, b0 intercept, b1 de bu ilk notu carparak sene sonunu notunu bulmamizi saglayan kat sayi, nami diger coefficient ya da slope'tur.). selma bu denklemi farkli seyleri gozlemlemek icin de kullanabiliyor. mesela kiz ogrenciler ve erkek ogrencilerin sene basi aldiklari nottan sene sonunda aldiklari notu tahmin etmek icin kullanilan denklemleri birbirinden "anlamli bicimde" farkli mi.

    selma bunu niye yapiyor? cunku selma tahmine gonul vermis, tahminin aci, manyagi bi bunye. burda motivasyonu “kizlar ilk notlarina gore erkeklere on basmis hoh-hooyyt” ya da “bana bakin sidikliler, erkeklerin ardindan gene nal toplamissiniz, ilk nottan son nota zirnik gelisme yok andonlar” demek olabilir, o baska bir “selmanin motivasyonuyla tahmin manyakligi ne kadar pozitif ya da negative korale” istatistik analiz basligi.

    gelelim anlamli fark bir nedire. bu anlamli bicimde farklilik terimine guzel britanyamizda significant difference deniyor, ki bu da sosyal bilimlerde kullanilan her turlu istatistik analizinin (bkz: analysis of varience, multivariate analysis of varience, t test, bivariate correlation, regression, chi square) can damari, goz bebegi. bu iki sey birbirinden "anlamli olarak" farkli mi degil mi, tum mesele bunun uzerine kurulu. o minik kucuk fark anlamliysa yerine gore yayin manyagi oluyor, yerine gore docentliginizi alamayip okuldan $utlaniyorsunuz, oylesine mukaddes, ah sen yok musun ah sen, canimin icicigi denilesi yumurcak bi kavram. yerine gore it partikulu, kodgumun anlamli cikmayan farki diye de adlandirildigi gorulebiliyor. fakat selmanin boyle dertleri yok, devletten maas her ay tikir tikir yatiyor.

    selma kiz ogrencilerle erkek ogrenciler farkli mi motivasyonuyla soyle bi denklem yaziyor: y'=bo+b1.x1+b2.x2. burda b1 kiz ogrencilerin denkleminin katsayisina, b2 de erkek ogrencilerin denkleminin katsayisina tekabul etmekte, ee haliyle x1 kiz ogrenci on test puani, x2 de erkek ogrenci on test puanina esit. neden yapiyor bunu selma? cunku mesela bi ogrencinin sene basindan sene sonu notunu hesaplayacaksa, ve bu katsayi her ogrenci icin 1.15 derse selma, bi sure sonra anlamlilik testinde gorebiliyor ki, on test sonuclarindan son not tahmini anlamli cikmiyor. nami diger bildiginiz fos. siz deyin triska, ben diyeyim selma bi nevi bunca zaman bokuyla oynamis cok afedersiniz.

    hah, bu noktada selma diyor ki ulan bu iste bi pustluk var, sakin bu kizlarla erkeklerin son notunu tahmin edecegim denklemini eksik yazmis olmiyayim, yoksa bu iki grubun farkli katsayilari mi var? bu gazla oturuyor, denklemi y'=b0+b1.x1 ‘den y'=b0+b1.x1+b2.x2 ye donusturuyor. deli filan ama, kafa zehir selmada naaber? burda selma diyor ki “ne naaberi allahin salagi, hikayeyi yazan sensin”. biraz heyheyli biri. hah, selma bu noktada istatistik gurulari tarafindan different slopes for different folks denilen kavrami kesfediyor aslinda, elimizdeki orneklem icinde yazdigimiz regresyon denklemini pic edip bize sacimizi basimizi yoldurucak bi pustluga, bi kanayan yaraya parmak basiyor. meger kizlarin sayisi 1.17, erkeklerinkiyse 1.12ymis. yani on testten 60 alan ortalama bi hanim kizimizin sene sonunda 70.2ile gecicegi tahmin edilirken, ortalama bi erkek ogrecimizin 67.2 ile gececegine tekabul ediyor. oysa kizlarla erkekleri iki ayri grup olarak ayirmasa da, y'=bo+b1.x1’de takili kalsa bu denklemin b’si 1.15 oldugu uzre, on test notu 60 olan herhangi bi ogrenci icin son notu 69 olarak hesaplayacakti. artik rakamdan mi killanip yola cikti, o yine allahla selma arasinda.

    selmanin yeteri kadar azili bi manyak oldugu durumlarda, bu regresyon denklemi “don rengi de ilk nottan son not tahmini etkiler, b3.x3, mor ve otesi dinleyip dinlememek de bence etkiler, b4,x4 seklinde bk.xk’ya kadar uzanabilen cok bilinmeyenli bi denklem olmaya kosabiliyor. doktora yapmanin norotiklik uzerindeki etkisinde anneni de bilinmeyen olarak kullanmak istiyorum dediginden beri, bi suredir konusmuyoruz yalniz. gecen gun aradi, evladim neden sozlukle aklini kacirdin, oturup tezini yazsana, nickinle bu kadar uyumlu olmak zorunda misin diyicem ama o kelimeyi de gotunden atmissin be evladim dediginden beri aramiz daha iyi gibi. canim selma.

    edit: dummy coded konusuna deginmeden kiz erkek karsilastirma tamamiyle selmanin fikridir. a lifetime of type ii errors'a uyari icin tesekkurler.
  • bagimsiz degiskenler ile bagimli degisken arasinda bi baginti bulmak icin tasarlanmis bi islem
  • mesela dis boyutlarinin insan yasina göre degisimini kullanarak bir yanginda ölen kisinin tahmini yasini bulabilmeye yariyor. tabi önce bir apartmani aleve verip güzel bir örneklem elde etmek gerek.
  • hastalığın, belirtilerin azalması, mikropların ürküp kaçması, özvicudin olası zaferinin ilk ışıkları.
  • en küçük kareler denmesinin sebebi: bu hataların yani oluşturulan doğrunun gerçek doğrudan uzaklıklarının toplamı 0 eder. bu uzaklıkların büyüklüğünü ölçebilmek için hataların kareleri toplanarak bir değer bulunur. bu değere varyans denir. regresyon ise hataların kareler toplamını minimize edecek şekilde bulmaya yarayan bir ilişki araştırma metodudur. en kucuk kareler yontemi ilişkilerin kuvvetini ölçmeye yarayan regresyonun kullandığı ana sistemdir.

    ayrıca (bkz: regresyon analizi)
  • terapisi vardır bir de, geçmiş hayatlariniza geri dondurulursunuz ve bazi sorunlarınız belki açığa kavuşturulur. belki de geçmiş hayatınız yoktur.
  • temeli 'least squares approximation''a dayanan yontem. noktalarin arasindan gecirilen herhangibir bir dogrudan her bir noktaya cekilen dikmelerin uzunluklarinin karelerinin toplanarak olabilecek en ufak degeri bulmasiyla olusan cozum.
  • bir tur istatistik analiz. ozellikle memnuniyet arastirmalari analizinde bol bol kullanilir. bircok farkli degiskenin bir fakli degisken uzerinde nasil etki yaptigini gormek uzere yapilir. mesela soutimes'in neden begenildigini merak ediyoruz. bilgilendirici, insanlarla tanismak, degisik fikirleri ogrenmek, eglence vs. gibi degiskenlerin sourtimesin begenilmesi uzerinde ne kadar etkili oldugunu regresyon analizi ile elde edebilirsiniz.
  • ortalamaya dogru geri donustur. vasatlasmak veya eksi sozluk'te ifade edildigi sekliyle ortalamalasmakla ilgilidir. tesadufi basarilardan bahseden aziz yildirim bir derece haklidir. ortalamanin cok uzerinde istikrarli bir sekilde basarili olmak veya bunun tam tersi (ortalamanin cok altinda istikrarli bir sekilde basarisiz olmak) cok kucuk bir olasilik dahilindedir.

    francis galton, yaptigi bilimsel calismalar sayesinde bu sistematik istatistiksel iliskinin farkina varan ilk kisiydi. ebeveynlerin ve onlarin cocuklarinin boy olcumlerini inceleyen galton, ortalamadan cok daha uzun veya cok daha kisa ebeveynlerin cocuklarinin ortalamaya daha yakin boy olcumlerine sahip olduklarini tespit etmisti. benzer bir regresyon analizini bezelyeler uzerinde de yapmisti. galton, bir baska calismasinda ortalamaya donus etkisini dahiler ve onlarin cocuklari uzerinde de gostermisti.

    francis galton. "regression towards mediocrity in hereditary stature," journal of the anthropological institute, 15:246-263 (1886).

    (bkz: regression toward the mean)
    (bkz: reversion to the mean)
    http://en.wikipedia.org/wiki/reversion_to_the_mean

    matematiksel aciklama:

    x ve y iki rassal degisken olsunlar. x'in standart sapmasi s(x), y'nin standart sapmasi s(y), y ve x degiskenleri arasindaki korelasyon katsayisi r olsun. o halde y'nin x'e regresyonunda, regresyon dogrusunun egimi

    cov(x,y)/var(x) = r*s(y)/s(x),

    olacaktir. buna gore x degiskeninin degeri bir standart sapma (s(x)) degistiginde, y degiskeni ortalama r standart sapma (s(y)) kadar degisecektir. r'nin mutlak degeri (mukemmel korelasyon durumu disinda) 1'den kucuk olacagi icin ortalamaya donus olacaktir.

    veya bir baska deyisle, x rassal degiskeninin aldigi herhangi bir degerin x'in ortalama degerinden uzakligi (x'in standart sapmasi cinsinden), y'nin o x degeri icin regresyon dogrusu ile tahmin edilen degerinin y'nin ortalama degerine uzakligindan (y'nin standart sapmasi cinsinden) daha buyuktur.

    ortalamaya donus etkisi, sadece y'nin x'e degil, x'in y'ye regresyonunda da ortaya cikar. ornegin, ortalamadan cok daha uzun boylu bir erkek cocugunun babasinin, populasyon boy ortalamasina buyuk ihtimalle oglundan daha yakin oldugu olculecektir.
hesabın var mı? giriş yap