the riddler

• eski kılıklı bir batman villian'ı. son yıllardaki hikayelerde ortalarda görünmemesinin sebebi de budur. nereden bakarsanız bakın batman'in yeni film serisinde ve knightfall sonrası serilerinin büyük çoğunluğunda hakim olan özgün ve noir hava bu karaktere gitmiyor. onu sadece zevk için bilmeceler hazırlayan takıntılı bir ahmağa dönüştürüyor. çünkü diğer kötülerin aksine bu adamın amacı sadece oyun. yeni epik üçlemedeki ra's al ghul, two face, joker ve yeni filmdeki bane gibi karakterlerinin hepsi kaosa hizmet veren çılgınlar. bilmececi ise işte bu adamların yanında çok masum ve komik kalıyor, bu nedenle de son dönemdeki hemen hiç bir çizgi roman serisinde önemli bir rolü yok. diğer karakterlerin zaman içinde evrilmesinin ve ciddileşmesinin aksine, bilmececi komik ve güdük kalmaya devam etmiştir.
  
  gerçi nolan'ın karakterlere yaptığı müdahaleler ve yorumlardan sonra karakterlerin ne hale geldiğini gördük. belki de yeni bir üçlemede nolan riddler'a da el atar ve dc evreninden silinmek üzere olan bu eski kılıklı villian, evrende yeni bir role soyunur.
• valla bu karakter yeni serilerde bulunacaksa şayet ( rises' tan geçti ) david tennant' ın oynaması çok şukela olur. david tennant bu role çok yakışır.
• u2'nun hold me thrill me kiss me kill me şarkısına riddle me this riddle me that who's afraid of the big black bat diyerek giren karizmatik villain
• soru işareti şeklindeki vibratörü kırıldıktan sonra kafayı yiyen ve çeşitli ibnelikler yapmaktan kendini alamayan vasat villain. geçmişinde sırf millete çaktırmadan dayayabilmek için az uzun eşşek oynamamış.
• şöyle ki nasıl heath ledger joker'e çizgi-romanlara alternatif ve tutarlı bir karakter vermişse, aslında jim carrey de bunu zamanında the riddler'a yapmıştır.
  
  riddler'ın spandex giysisi çizgi-romanlarda ilk göründüğü hali. ekim 1948. o zamanlar ciddi bir kötü değildi, harcanabilir ve geleceği çok da beklenmeyen geçmiş hikayesi dandik bir villain görünümündeydi. aile sorunları yaşamış.
  
  ama sonradan işin rengi değişiyor. çünkü dc comics yarasasının süper ninja özelliklerinin yanına ona asıl derinliğini veren dedektifliğini getiriyor. (dc comics evreninde batman dünyanın en iyi dedektifi sıfatındadır.)
  
  işte batman'in zekileşmeye başladığı dönemde onun karşısına getirilen "kas" gücü anlamsızlaşıyordu. batman'in en azılı düşmanının the joker olmasının bir nedeni de budur. riddler ve joker "deha" derecesindeki zekaları ile batman'e onun kulvarında rakip olmuşlardır. riddler spandex'i çıkarıp yeşil takım elbiseye geçer ki yazının ilerisinde buna değineceğim. (knightfall'a kadar batman'e karşı kaba kuvvetle karşılık verebilen çok yoktur)
  
  riddler dehasını bilmecelerine serpiştirir, "hayat sorularla dolu değil mi batman? ben onlara bilmece demeyi tercih ederim." diyerek felsefesini de açık eder. edward nashton ismini geride bırakıp edward e. nygma (veya nigma) ismiyle yeniden doğmuştur.
  
  sadece bilmeceleri değil, riddler aynı zamanda "kaçış uzmanı" olmasıyla da batman'i çok zorlamıştır. joker'i senelerce içeride tutan arkham, riddler'ı haftalarca bile tutmaz. üstelik riddler kaçarken joker veya diğerleri gibi dışarıdan da yardım almaz, tek başına kaçabilir.
  
  bir servete sahiptir, hem suç yoluyla hem de yasal yollarla servetini durmadan büyütmektedir. aynı zamanda bu serveti diğer suçluları finanse etmek için kullanmıştır.
  
  geldik can alıcı kısma...
  
  the dark knight. biliyorsunuz gelmiş geçmiş en iyi çizgi-roman filmidir. batman'i joker'le karşılaştıracak cürette ve bunun altından kalkabilecek başarıdadır. the riddler the dark knight rises filminin asıl kötüsü olacaktı, hatta dicaprio düşünülüyordu iptal edildi. yani joker'den sonra riddler ile kapışacaktı yarasa. ne oldu?
  
  peki size dark knight'ta joker'in arkasındaki büyük planın riddler'a ait olduğunu söylesem? gelelim delillere;
  
  - joker kendisinin "kuduz köpek" olduğunu ve planlardan nefret ettiğini açıkca belirtmiştir. peki filmin başındaki ayrıntılı soygun planı ile başlayan onlarca zekice plan kimindir?
  
  - filmde joker kendisi hakkında konuşmayacaksa, yani bir topluluğa konuşacaksa, planla alakalı birşeyden bahsedecekse hep bir kağıttan okuyor, ezberini hatırlamaya çalışıyor, saate bakıyor. bu da ona planların ve konuşmaların birisi tarafından verildiği fikrini doğuruyor.
  
  - joker'in nereden geldiği bilinmiyor, bir anda ortaya çıkıyor ve saldırmaya başlıyor, hakkında bir iz bulamıyorlar. hatta takım elbisesinde etiket bile yok, özel yapım, mor renk. mor renk içeren bir takım elbiseli kötü daha tanıyoruz ve o da takımlarını özel olarak yaptırıyor.
  
  - batman joker'e karşı üstün gelebilecek pozisyonlar yakaladığı bir sırada wayne holding'te çalışan coleman reese batman'in gerçek kimliğini bulduğunu söyleyerek tehdit ediyor. lucius fox ona mr. reese olarak hitap ediyor. "mysteries" diye telaffuz ediliyor. "e. nygma" ismini seçmiş biri tarafından gönderilse şaşırmayacağınız bir ayrıntı olurdu.
  
  - aynı mr. reese birden spontan bir biçimde joker'in planına dahil oluyor. hatta biraz fazla spontan değil mi?
  
  - batman joker'in neden bunları yaptığını filmin sonunda bile anlamıyor.
  
  - joker "ben kaos'un bir ajanıyım" diyor. joker ve ajanlık mı?
  
  - ilk soygunda isimsiz bir banka müdürü vardı hatırladınız mı? nedensiz yere topallıyordu. ağzına bir bomba koyan joker onu öldürmüyordu. riddler'ın baston kullandığını batman hayranları bilir, burası tesadüf diyelim. bombadan çıkan gaz yeşil renkliydi. riddler oraya soygunun gidişatını kontrol etmek için mi gelmişti? kamera görüntülerinden yakalanmamak için de joker ile böyle bir oyun yapmış olabilir miydi? mantıklı. banka müdürüne söylenen "whatever doesn't kill you simply makes you stranger." sözü joker'in riddler'a göndermesi olabilir mi?
  
  - heath ledger ölünce birden tüm rises senaryosu sıfırlanıyor, baş kötü riddler olacakken birden bane oluyor, başroller değişiyor. bunun nedeni joker - riddler ilişki değilse nedir?
  
  teoriye inanıp inanmamak size kalmış tabi. ben sadece görebildiğimi yazdım. çıkış noktam da "rises'ın baş kötüsü neden değişti?" sorusu oldu.
• en başlarda the dark knight rises'ta oynaması planlanmış, ama sonrasında vazgeçilmiştir. hatta bu rol için, leonardo di caprio ve johnny depp'in düşünüldüğü bile yazılmıştı. hatta kara şövalye'deki reese karakterinin the riddler olacağının dedikodusu bile dönmüştü. ama sonrasından bunların hiçbiri gerçekleşmedi ve bizim karşımıza bane çıktı.
  
  bana göre bu karakterden vazgeçilmesinin esas sebebi, the riddler karakterinin batman begins ve the dark knight'taki kötülere göre daha ufak çaplı planları olmasıydı. çünkü christopher nolan'ın villian tercihlerinde hep gotham city'i yozlaştırmayı veya yok etmeyi hedefleyenleri seçerken, the riddler genel amaç olarak zengin olmayı ve dolandırmayı düşünen bir suçluydu.
• bir dc comics kötü adamı. batman'in düşmanlarından biri. özellikleri ise zeki, zengin ve tabi ki de hafiften çatlak olması. nasıl joker'in olayı şakalar yapıp kahkaha atmaksa, riddler'ın olayı da bilmece. hayatı ve hayata dair her şeyi bir bilmece olarak gören riddler oldukça takıntılı ve çift kişilikli bir karakter.
  
  schumacher'in yönetmenliğinde çekilen 1995 yapımı "batman forever" adlı filmde riddler'ı jim carrey harika bir performansla canlandırıyor. jim carrey'nin o yıllarda moda olan aşırı mimik hareketleri riddler karakterine çok uymuş. senaryo ve görsel bakımdan filmin çok kaliteli olduğu söylenemez ama jim carrey the riddler'ın hakkını gerçekten veriyor.
  
  özellikle belirtmek istediğim nokta riddler karakterinin batman'dan, hatta joker'den bile zeki oluşu. genel olarak batman evrenindeki karakterlerde süper güç yerine kas gücü var. riddler'da o da yok: cılız, güçsüz ve zayıf biri riddler. ama gerek kurduğu planlarla, kaçış stratejileriyle, insanları manipüle etme becerisiyle gerekse sorduğu bilmecelerle the riddler şehirdeki tartışmasız en zeki adamdır.
  
  bir çizgi romanda batman ile aralarında şöyle bir diyalog geçiyor:
  
  --- spoiler ---
  
  (önce batman, riddler ile bir dövüşte riddler'ın adamlarını bir güzel döver.)
  
  batman: got any other riddles for me to solve?
  
  riddler: actually i do. when is a question mark a bomb?
  
  (riddler, bastonunun üstündeki soru işaretine basar ve içinde içinde bulundukları binayı patlatacak bir düzeneği çalıştırır.)
  --- spoiler ---
  
  bir de riddler hakkında birkaç ayrıntı var, mesela tek zaafı kadınlar. riddler kadınlara karşı çok hassas ve çabuk aşık olan tiplerden. bir başka ayrıntı ise, riddler'ın insanların arasına karışan kişiliği aslında saygın bir bilim insanı. ayrıca daha önce de belirttiğim gibi saplantılı bir arkadaş bu. bazı hikayelerinde sırf kendini kanıtlamak için işlediği suçlarla ilgili batman'e bilerek kanıt bırakıyor ve bu da yakalanmasına sebep oluyor.
• batman arkham knight ---
  spoiler ---
  batman arkham knight, catwoman ile keyifli bulmacalar çözmemizi sağlayan belki de en eğlenceli kısımlarının ev sahibidir kendisi. gerek batmobile gerek catwoman ile birlikte çözmemiz gereken bulmacalar, gerçekten yaratıcı ve sürükleyici. nerdeyse her riddle bölümünden önce kullanılan asansörde, riddle uzun uzun konuşur. bugün catwomanın yanına giderken fark ettiğim asansörün indiği duvarda yazan tekerleme şu şekilde:
  "riddler-vator
  eleviddler
  elev-riddle-vator
  travelling room elevator"
  
  batman arkham knight
  --- spoiler ---
• christopher nolan'a en büyük kızgınlığımdır...
  özellikle bir fan teorisinde edward nigma teknoloji dehası bir hacker, bilgi madencisi olarak lense edilmiş ve joker'i, batman'in sınırlarını ölçebilmek, gizliği kimliğini öğrenmek, safdışı edebilmek için gotham'a musallat eden kişi olarak anlatılmıştır.
  yani şu teoriden o kadar güzel ve gerçekçi (bane'den daha gerçekçi) bir riddler yaratılabilirdi ki...
  
  edit:bir benzerini bulmuş olmaktayım efindim (bkz: #16100940)
• son entiri girdiğim 17 yıl öncesinden sonra bir daha dinledim. ulan tüfek gibi power metal şarkısı be. tarja ayrı grubun geri kalanı ayrı krallar gibi çalmışlar söylemişler. grubun diskografisinin en sağlam ama o kadar meşhur olmayan şarkılarından biri. özellikle apar topar destursuz başlamasını severim. sanki sessiz başlamış da 10. saniyesinde sesi açmışsın gibi.