vatandaşlık geliri

• her vatandaşın, sadece ait oldukları toplumun bir ferdi olmakla elde ettikleri koşulsuz asgari gelir.
  
  üzerinde önemli tartışmalar mevcuttur; ayşe buğra ve çağlar keyder'in derledikleri bir temel hak olarak vatandaşlık gelirine doğru kitabı, bu tartışma hakkında ufuk açıcı makalelerle doludur.
• ayşe buğra'dan:
  
  "hak temelli sosyal yardımdan bahsettiğimiz zaman, gelir desteğiyle ilgili iki farklı öneri var; bunlardan bir tanesi vatandaşlık geliri, diğeri asgari gelir desteği. bunlar birbirinden farklı şeyler. vatandaşlık geliri kavramı bağlamında önerilen şey şudur: bir ülkenin vatandaşı olan herkesle bu mutlaka nüfus kağıdı sahipliğine bağlı olmayabilir, mesela sadece ikamete bağlı olabilir- herkese, düzenli olarak bir nakit transferi yapılır. zengin - fakir ayırmadan, herkese yapılır, geliri belirli bir düzeyin üstünde olanlardan vergiler vasıtasıyla geri alınır. bu son derece insanidir, son derece etkilidir ve idari maliyetieri açısından son derece ucuzdur. ihtiyaç tespiti yapılmadığı için idari maliyeti çok düşüktür. ama bunun iyi işlemesi için çok iyi işleyen bir vergi sisteminiz olması gerekir. yani insanların vergi kayıtlarının olması gerekir, herkesin gelirinin bilinmesi gerekir. özellikle bu sebepten, ama aynı zamanda insanların bunu ideolojik olarak kabul etmeleri de çok zor olduğu için, bunun türkiye'de önerilmesi çok gerçekçi değil. gene de vatandaşlık geliri kavramı, adil bir toplum tahayyülü ile ilgili olarak çok önemli ve yararlı bir kavram. yani insanların işçi olarak, çalışan olarak değil, sadece vatandaş olarak hak sahibi oldukları bir toplumu tahayyül edebilmek açısından, temel gelir önerisinin tartışılması çok anlamlı. ama somut bir öneri olarak türkiye'de önerilmesi gerçekçi değil ve bunu da söylemek durumundayım. çünkü sosyal politika gerçekçi olanla olmayanın birbirinden ayrılması gereken bir yerdir. ideal olanı söyleyebilirsiniz, ama ideal olanla, yapılabilir ve yapılması gerekeni birbirinden ayırabilmek önemlidir. vatandaşlık gelirinden farklı olan asgari gelir desteği de düzenli ve nakdi transferleri içerir. gelirlerin belirli bir eşiğin altına düşmesini önlemek üzere yapılan bir transferdir, ama vatandaşlık gelirinden farkı ihtiyaç tespitidir. asgari gelir desteğine herkese vermezsiniz, ihtiyaç tespitine göre yaparsınız, ihtiyaç tespiti tatsız bir şeydir. hem idari maliyeti fazladır hem de insanların onurlarını kıran bir tarafı vardır. ama bu iki tür maliyeti de, hem maddi hem manevi maliyeti de azaltmak mümkün."*
  
  *http://birgun.net/bolum-57
• hakkın kazançtan bağımsız olup olmaması gerektiği tartışmaları bile bu kavrama kendi içinde varoluşsal çelişkiler getirmektedir.. madem sırf vatandaş olmak bu hakkı getirecek, tekrar be tekrar sınıflandırma yapmak, prim sistemine girmez mi? ya da işin 'vatandaş' baz doğasına aykırı değil mi...
  
  ha işsize de, asgari ücretliye de fabrikatöre de aynı yardımı yapmak neyin dengesine girer, bu denge yoksa vatandaşlığın kendi içinde nasıl bir denge olduğu tartışılmaz mı; karikatürize şeyler getiriyor aklıma... (marmara bölgesi ağırlıktan aşağıya kaymış türkiye haritası gibi)
  
  ya orduların başına geç, ya ben geçeyim gibi oldu bu da yahu... :( bi şeydi bi şeydi, ama neydi....
• temeli insan hakları'nın da yazarı olan thomas paine tarafından atılmıştır. paine'in 1797'de yayınlanan agrarian justice isimli eserinde yazar, 21 yaşında gelen herkese 15 sterlinlik bir tutarın vatandaşlık hakkı olarak verilmesini önermiştir.