vesti la giubba

• leoncavallo'nun palyacolar operasindan bir arya. esi tarafindan aldatilan palyaco canio'nun (tenor) gosteriye hazirlanirken soyledigi aryadir^*. basinda bir resitatif bulunur.
  
  sozlerini de yazayim tam olsun:
  
  recitar!... mentre preso dal delirio
  non so più quel che dico
  e quel che faccio!
  eppur... è d'uopo... sforzati!
  bah! sei tu forse un uom?
  tu se' pagliaccio!
  
  vesti la giubba,
  e la faccia infarina.
  la gente paga e rider vuole qua.
  e se arlecchin
  t'invola colombina,
  ridi, pagliacco, e ognun applaudirà!
  tramuta in lazzi
  lo spasmo ed il pianto,
  in una smorfia il singhiozzo
  e'l dolor - ah!
  ridi, pagliaccio,
  sul tuo amore infranto.
  ridi del duol che t'avvelena il cor
  
  sozlerin ingilizce tercumesi:
  
  to perform! in the throes of delirium
  i don't know anymore
  what i'm saying, what i'm doing!
  still... you must... force yourself!
  bah! are you a man or not?
  you're just a clown!
  put on your costume,
  and make up your face.
  people are paying, they want to laugh.
  and when arlecchino
  takes away your colombina,
  laugh, you clown, and everyone will cheer!
  turn your agony and your tears
  into buffoonery,
  your sobbing and pain
  into a funny grimace - ah!
  laugh, you clown,
  at your broken love.
  laugh at the pain which poisons your heart.
• operanın konusunu ve italyanca bilmeyen birinin dinlerken, kulagına gelen "huaahhhhhahhhhha" sesini gülme sesi zannettiği arya...gerçi bu arya operanın nerdeyse en acıklı, en trajik kısmıdır; ya tenor iyi aglayamamıştır ya da dinleyen cok cocuktur...
• (bkz: i pagliacci)
• http://www.geopaix.org/…ruso/01_vesti_la_giubba.mp3
  
  enrico caruso'nun kendi sesi.
• (bkz: pagliacci)
• ayrıca enrico caruso nun 1902 yılında kaydettiği vesti la giubba kaydı dünyanın ilk 1 milyon satan gramafon plağı ünvanını taşımaktadır.
• 1990 yılında pavarotti'nin essential albümünü alıp dinlediğimde duyduğum ve içimi cız ettiren şarkı. şarkının içinde geçen palyaço kelimesini kapıp şarkıyı dinlediğimde bu şarkının aslında acı çeken, yüzü gülerken içi kan ağlayan bir palyaçoyu anlattığını düşünmüştüm. an itibarıyla internetten bulup indirmiş dinlerken sözlüğe bakıp gerçek manasını öğreneyim dedim. gerçekten bilmişim. bu benim yeteneğim değil, şarkıyı yazanın ve okuyanın kabiliyetidir. işte sanat böyle birşeydir. helal olsun.
• aslında italyanca'da vestirsi dönüşlü fiili, tamamen giyinmeyi ifade eder; tek bir parça elbiseyi giymek için kullanılan fiil ise mettere'dir. bununla birlikte, vesti la giubba ifadesi, biraz eski bir anlatımla, "savaşmaya gitmek üzere zırhını kuşanmak" anlamına gelmektedir.
• mazhar alanson'un, hüznün kuşları şarkısında geçen^* kuliste yarasını saran soytarı, uzaktan, çok uzaktan çağrıştırır bu hınç dolu palyaçoyu.
  
  şu ünlü the three tenors da dahil, birçok ünlü tenor söylemiştir bu aryayı. ben kendi adıma en çok luciano pavarotti'den dinlemeyi sevdim. bu arada, seinfeld'in the opera episodunda^* da duyulabilir bu aryadan kısa bir bölüm.
  
  luciano pavarotti versiyonu:
  http://www.youtube.com/watch?v=z0pmq4xgtz4
  
  placido domingo versiyonu:
  http://www.youtube.com/watch?v=6r0iarcuqdi
  
  jose carreras versiyonu:
  https://www.youtube.com/watch?v=k8s-yf6fnhw
  
  michael bolton versiyonu (sahnesiz, yalnızca vokal):
  https://www.youtube.com/watch?v=plaxgoubyte
  
  biraz abartılı bir oyunculukla süslenmiş bir mario del monaco versiyonu:
  http://www.youtube.com/watch?v=kuwvrd9k1vu
  
  kısa bir the simpsons versiyonu da şurda^*:
  https://www.youtube.com/watch?v=vnqma90tpk4
  
  sözlerini (büyük ölçüde ingilizcesinden faydalanarak) çevirmeye kastım ama, bilmiyorum bir şeye benzedi mi:
  
  recitar!... mentre preso dal delirio
  non so più quel che dico
  e quel che faccio!
  eppur... è d'uopo... sforzati!
  bah! sei tu forse un uom?
  tu se' pagliaccio!
  
  sahneye çıkmak!.. bu çıldırtan sancılarla
  bilmiyorum artık ne söylediğimi
  ne yaptığımı!
  yine de... kendini... zorlamalısın!
  bah! erkek değil misin sen?
  bir palyaçosun işte!
  
  vesti la giubba,
  e la faccia infarina.
  la gente paga e rider vuole qua.
  e se arlecchin
  t'invola colombina,
  ridi, pagliacco, e ognun applaudirà!
  tramuta in lazzi
  lo spasmo ed il pianto,
  in una smorfia il singhiozzo
  e'l dolor - ah!
  ridi, pagliaccio,
  sul tuo amore infranto.
  ridi del duol che t'avvelena il cor.
  
  kuşan kostümünü,
  ve sür makyajını.
  gülmek ister, para verip gelenler.
  ve arlecchin
  colombina'nı çalarken,
  gül haydi, palyaço, alkışlasınlar!
  maskaralığa çevir
  ıstırabını ve gözyaşlarını,
  ekşi ve komik bir surata, hıçkırıklarını
  ve acını - ah!
  gül haydi, palyaço,
  paramparça olmuş aşkına.
  gül haydi yüreğini zehirleyen acıya.
• en iyi placido domingo yaşar ve hisseder.