yazarken bir yerine bi kullanmak
-
bazen bir kelimesinin veremediği etkiyi ve vurguyu verdiği için, kimi yazarların tercihidir. metin türkçenin içine etmiyorsa ve sadece bu tür kelimelerden dolayı öküz yerine konuyorsa yazar, bu hoş değil tabi.
ayrıca süper bir örnekleme sorusu soralım ve okuyucunun tercihine bırakalım.
aşağıdakilerden hangisi gevezelik eden biri karşısında dile getirmek istediğinize daha uygun düşer?
a) bir sus amına koyayım
b) bi sus amına koyim
(bkz: yaaa) -
-bu aralar bi seksüelim bi seksüelim sorma
+abi gözünü seveyim şu r'leri yutma yanlış anlaşılıyor. -
'bi'ye takılmıyorum da 'bi' yazdıktan sonra sonuna benim asla sahip olamayacağım bir dirayetle ve ısrarla o kesme işaretinin koyulmasına takılıyorum. koyan koysun tabii bana giren çıkan olmuyor, ama madem 'bir' değil de 'bi' diyecek kadar salmışsın kendini, kesmeyi koymayıversen nolacak, onu anlamaya çalışıyorum başaramıyorum. bi gün olacak inanıyorum ama.
-
-
bi artık sayı, rakam, sıfat falan değildir. bunlardan sıyrılıp başlıbaşına bir ünlem unsuru olmuştur. bazen yazı dilinde bu etkiyi vermek için kullanılmak zorunda kalınabilir. pastahaneyi, pastaneye; dershaneyi, dersaneye çevirdiğimiz sürecin bir benzeri ile gramer hatası olarak görülmekten çıkarılıp olması gereken yere meşru yolla konulmalıdır.
batı dillerinde gözlenen konuştuğuyla yazdığı arasındaki farkı kapatma eğilimi bu noktada mantıklı bir yaklaşım olarak görülebilir. almanca'daki es'in 's'ye dönüşmesi bu hususta güzel bir örnek teşkil eder.
tabi bu hassas bir konu. şimdiki zaman eki ve gelecek zaman ekinin konuşma dilindeki kullanımının yazı diline geçirilmesi mümkün değil mesela. amaç anlamda oluşan farkı hayata geçirebilmek olduğu zaman böyle bir yaklaşım gayet mantıklı görünmekte nihayetinde. -
konuşma dilinde tonlama ve vurgu çok önemli iki öğedir.biz eğer bunları göz ardı edip, bi yerine bir, bi de yerine bir de gibi düzgün-doğru kullanım olarak nitelediğimiz sözcükleri dilimizden, içimizden öyle gelmemesine rağmen kullanırsak, zaten kısıtlı ve tonlama yapmayı zorlaştıran yazı dilini iyice köreltmiş ve duyguları eksiltmiş oluruz.burada bahsedilenleri yanlış-doğru kalıbına sokmamalıyız.bir örnekle açıklamak isterim.
buluşmak üzere
diyelim yağmura tutuldun bir gün
bardaktan boşanırcasına yağıyor mübarek
öbür yanda güneş kendi keyfinde
ne de olsa yaz yağmuru
pırıl pırıl düşüyor damlalar
eteklerin uça uça bir koşudur kopardın
dar attın kendini karşı evin sundurmasına
işte o evin kapısında bulacaksın beni
diyelim için çekti bir sabah vakti
erkenceden denize gireyim dedin
kulaç attıkça sen
patiska çarşaflar gibi yırtılıyor su ortadan
ege denizi bu efendi deniz
seslenmiyor
derken bi de dibe dalayım diyorsun
içine doğdu belki de
işte çil çil koşuşan balıklar
lapinalar gümüşler var ya
eylim eylim salınan yosunlar
onların arasında bulacaksın beni
diyelim sapına kadar şair bir herif çıkmış ortaya
çakmak çakmak gözleri
meydan ya taksim ya beyazıt meydanı
herkes orda sen de ordasın
herif bizden söz ediyor bu ülkenin çocuklarından
yürüyelim arkadaşlar diyor yürüyelim
özgürlüğe mutluluğa doğru
her işin başında sevgi diyor
gözlerin yağmurdan sonra yaprakların yeşili
bi de başını çeviriyorsun ki
yanında ben varım
can yücel -
türkçe kurallarına aykırı olabilir buna bir itirazım olamaz ama bazen gerekir ve de kullanılır. aslında çoğu zaman bu bilinçli bir kullanımdır. yani bir yerine bi kullanan insan doğrusunun bir olduğunu zaten biliyordur. hal böyleyken bu durumu bağlaç olan de ve ki'yi ayrı yazmamakla kıyaslamak yanlış olur. zira bağlaç olan de ve ki'nin ayrı yazılmaması bilinçli bir tercih değildir, bilakis bilgisizlikten kaynaklıdır.
bir de bazı durumlarda kelimeye kattığı vurgu, tonlama vb. var ki yukarıdaki entrylerde onlara yeterince örnek verilmiş zaten. yeni bir şeyler söylemeye gerek yok yani. bu tür durumlarda hepten kullanılmalı. -
farsça olumsuzluk ön eki olan bi ile karıştırmamalı.
ismi olumsuz yapmak için, başına nâ ve bi edatları getirilir. örnek: müsâid / namusaid
kaynak: ankara ünıversıtesı ılahiyat fakültesı yayınları farsça dil bılgısı dr. ismail bangi.
kitabın tamamı -
(bkz: bi şekilde)
-
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap