• atkinson'un geliştirdiği bir modeldir. esnek üretim yapan işletmeler ürünlerinin yanı sıra işgücünü de esnekleştirmek zorundadırlar. bu esneklik iki şekilde; işlevsel esneklik ve sayısal esneklik şeklinde sağlanır.
    atkinson, esnek işletmelerde üç grup işçi olduğunu belirtir ve bunları birbirinin içinde üç daire çizerek gösterir. en içteki dairede "merkez işçiler" bulunur; bunlar esnek işletmenin teknolojik işlerini yapabilecek yüksek vasıflı, ücretleri, işgüvenceleri yüksek işçilerdir. birden çok işi yapabilecekleri için işletmeye işlevsel esneklik sağlarlar ve işletme için en değerli işçi grubunu oluştururlar.

    ikinci dairede yarı-çevre işçiler yer alır, bu işçiler daha az vasıf gerektiren işlerde görevlendirilirler. merkez ve yarı çevre işçiler arasında çıkacak gerginlikleri önleyici, tampon niteliğinde bir işlevleri vardır. ücretleri, sosyal hakları ve iş güvenceleri de merkez ve yarı-çevre işçilerin arasındadır. genellikle yarı-çevre işçisi konumuna düşmemek, merkez işçi konumuna yükselmek istedikleri için yönetimin her dediğini yapmaya dünden razıdırlar; bulundukları zeminin kaygan olduğunu düşünürler.

    üçüncü grup, en dıştaki dairede bulunan çevre işçiler grubudur. en düşük ücretle bu işçiler çalışır. sosyal haklardan yararlanamayabilirler ve iş güvenceleri de çok düşüktür. bu işçi grubu işletmenin ani talep artış ve azalışları nedeniyle kullandığı bir çeşit yedek işçi grubudur. talep arttığında işe alınırlar, talep azaldığında işten çıkarılırlar. bu nedenle işletmeye sayısal esneklik sağlarlar. ama bunun için işten kolay çıkarılabilir olmaları gerekir. bunu da işyerleri onları sözleşmeli işçi statüsünde çalıştırarak yapar. bu sözleşmeler genellikle 11 aylık olur, 11 ayın sonunda işçilere 1 aylık ücretsiz izin verilir ve geri döndüklerinde tekrar 11 aylık sözleşmeler imzalanır (bazan imzalanmaz bile, şifahen yapılır) böylece işyerinde 1 yılını hiçbir zaman dolduramayan işçiler yasa gereği ücretli izin de dahil hiçbir sosyal haktan faydalanamazlar ve işten çıkartılmaları da kolaylaşır.
hesabın var mı? giriş yap