kanun böyle ^*

• halk arasinda "sahane bahane" olarak da bilinir. bu bahaneyle ortaya cikan mantiksal hataya "argumentum ad lex" diyebiliriz herhalde. ornek:
  
  1. a eylemi insanlik sucudur
  2. b kisisi/kurumu a eylemini islemis ya da eyleme istirak etmistir
  3. a eylemini kanun emrediyor oyleyse b suclu degildir. suclular kanunu koyan c, d, e falandir.
  
  bunun en bilinen versiyonu "sadece bana verilen emirleri yerine getirdim"'dir. nurnberg mahkemelerinde bolca duyulmustur. milyonlarca yahudinin kiyimi kimsenin sucu degildir. zira bu surecte yer alan herkes emirlere/kanunlara uymustur. emir de buyuk yerdendir. kanun da gokyuzune alevli harflerle yazilmistir o yuzden dogrulugu kesindir zaten. milgram deneyi'nin de gosterdigi uzere emirleri/kurallari uyguluyor olmasi insani buyuk bir vicdani sorumluluktan kurtarir ve bu sorumlulugu harici bir otoriteye (kanun, kural, komutan, baskan vs) yikar. boylece vicdan rahatlatilir.
  
  cogu zaman bu bahaneye gerekce olarak su one surulur: "eger kanuna uymasaydim bu sefer hapse girerdim, cezalandirilirdim". yani korku faktoru insanlik sucuna istirak etmek icin gecerli bir arguman olarak one surulur. bu en azindan insani/bireysel boyutlarda kabul edilemez fakat anlasilir dursa da (bkz: bystander effect) kurumlar/devletler seviyesinde bir bahane olamaz. mesela suclarinin henuz ne oldugu kesinlesmemis insanlarin masum olduklari anlasilana kadar yillarca hapislerde bekletilmesi gibi bir insanlik sucuna devlet/yargi "kanun boyle" diye bir bahane cikaramaz. devlet ve devletin her memuru bu insanlik sucundan dolayi sorumludur. hele hele yasalari degistirebilme gucune sahip bir otoritenin "kanun boyle" diye savunulmasi kadar abes, akil mantik almayan bir durus olamaz.
  
  sucu isleyenin ve suca istirak edenin "kanun boyle" bahanesine siginmasindan daha kotusu bu surecin tamamen disinda duranlarin sureci makul kilma adina ayni bahaneyi zikretmesidir. bu insanlik sucunu icinde bu bahaneyle normallestiren herkes de suregelen suca istirak eder ve o sucun parcasi olur. cunku surecin sorunsuz ve sikintisiz ilerlemesi icin birer nufuz noktasi olarak yapabilecekleri en buyuk yardimi yaparlar.
  
  ermeni tehciri kanunu osmanli devleti ve devletin memurlari tarafindan buyuk bir nizam ve duzen icinde uygulanirken gunde yuzlerce insanin olmesini vicdanina sindiremeyen birini, baska birinin "ama kanun boyle, keske kanunu degistirebilseydik ama yapamayiz. bir tepki vereceksen padisaha ver, o kanunu koyanla ugras, ama surada cocuguna ekmek goturmek icin kanun uygulayan memura laf etme" diye teskin eden adamin elindeki leke gibi iste.
  
  demokratik olmayan hedefler icin demokrasideki arka kapi gibi bir sey kanun boyle. kanunu bir kez koydun mu rahatsin hoca. sonra kanuna, kanunun uygulanmasinin kutsalligina falan dayanip yardir o kanunu. eger bu kanunun yol actigi insanlik suclarina itirazin varsa da "lutfen demokratik yollari kullan". insanlik sucunu islerken sadece kanunu koyma sureci yeterli, ama kaldirmak icin burokrasinin engebeli yollarindan bir gecip kaf dagina var bakalim. sonra biz uygun gorursek o kanunu bir gozden geciririz. bakariz.
  
  "lutfen anneme insanlik sucu isledigimi soylemeyin, o beni sadece kanunlari uyguluyor zannediyor".
• (bkz: bekçi murtaza)
• (bkz: anayasadan örnek verip karşıdakini susturmak)
• evvela kanun emri ile amir emrini karıştırmamak icap eder. kanun emri zaten suç olamaz. çünkü modern ceza hukuku sistemlerinde suçun tanımı yalnızca yaptırıma bağlanan fiil olması üzerinden açıklanır. toplumsal kötülük teorileri hukuk felsefesi bakımından hâlâ anlam ifade eder ama uygulamaya konu olamaz. biz burada "kanun böyle." tabirini, geniş anlamda, "ben de emir kuluyum." olarak tercüme edelim.
  
  "kanun böyle." ifadesi suçun bahanesi değildir. failin sırtını yasladığı kanun da zaten suçun bahanesi olmadığını söylemektedir:
  
  "konusu suç teşkil eden emir hiçbir surette yerine getirilemez. aksi takdirde yerine getiren ile emri veren sorumlu olur." (tck m. 24/3)
  
  konusu suç teşkil etmeyen eylemlerden dolayı ise gayet haklı bir argümandır. kullanan da kınanmamalıdır.
  
  konusu suç teşkil etmeyen, fakat vicdana yahut akla aykırı olan bir eylemi gerçekleştirip sonra da "kanun böyle." diyen kişiye diyecek bir şey yoktur. haklıdır. çünkü kanun bir tanedir fakat vicdan ve akıl bir tane değildir. yazılı bir hukuka sahip olmamızın sebebi de budur zaten.
  
  aksine düşünülmesi hâlinde faturasını ödemediğiniz için suyunuzu kesmeye gelen adamı dahi sorumlu tutabilirsiniz.
  
  -allah'ın suyunu parayla mı satıyorsunuz ulan?
  -abi, kanun böyle.
  
  eh, adam haklı beyler.
• (bkz: boyle kanunu)
• (bkz: müdür bu buna konuş)
• mevcut iktidar tarafından dahi pişkinlikle başvurulan bahane.
• (bkz: the reader)
• silinen entry'lerin neden silindiğini açıklamak için de çok güzel bir argüman.
• haaah; (bkz: ssg/#22575697)