rücu sanatı

• rücu sanatı, divan edebiyat türlerinden, mesajın, ilk satırda tahmin edilenden çok farklı olduğunu ikinci satırda anlatma tarzıdır efendim.
  
  19. yüzyılda mona'da doğup büyüyen ve divanındaki bir şiirinden moralı süleyman adlı bir şeyhin müridi olduğu anlaşılan sümbülzade vehbi, hece ve aruz vezniyle yazdığı şiirlerinin yanında, divan edebiyatı türlerinden rücu sanatı ile yazılmış şiirleriyle bu sanatı kullanan bilinen en ünlü şairdir...
  
  rivayete göre, padişahın:
  - bana öyle bir beyit söyle ki, ilk satırının sonunda cellat! diye bağırırken, ikinci satırının sonunda sana bir kese altın vereyim.
  bu emir üzerine sümbülzade vehbi'nin hazırladığı divan edebiyatının en güzel ve en eğlenceli 'rücu' örneği şöyledir:
  
  rücu
  
  bezm-i hamam edelim, sürtüşterem ben sana,
  kese ili sabunu, rahat etsin cism-ü can.
  
  lal-u şarap içirem ve ıslatup geçirem,
  parmağına yüzüğü, hatem-i zer drahsan.
  
  eyil eyil sokayım, iki tutan az mıdır?
  lale ile sümbülü kakülüne nevcivan
  
  diz çökerek önüne ilik ilik akıtam,
  bir gümüş ibrik ile destine ab-ı revan.
  
  salınarak giderken,ardından ben sokayım,
  ard eteğin beline, olmasın çamur aman.
  
  kulaklarından tutup dibine kadar sokam,
  sahtiyadan çizmeyi, olasın yola revan
  
  öyle bir sokayım ki kalmasın dışarda hiç
  düşmanının bağrına hançerimi nagihan.
  
  herkese vermektesin, bir de bana versen,
  avuç avuç altını, olsun kulun saduman
  
  eğer arzu edersen ben ağzına vereyim,
  yeter ki, sen kulundan lokum iste her zaman.
  
  her sabah gelesin, ben vehbi'ye veresin,
  esselamın aleykum ve aleykumselam
  
  ayrıca (bkz: evet copy paste ettim)
  
  **********
  yardımsever edit:
  
  aşağıdaki yardımı için zorunsuz'a çok teşekkürler..
  azm: toplantı
  zer: altın
  drahsan: süslü
  nevcivan: genç kişi
  dest: ayak
  sahtiyan: kuzu derisi
  nagihan: aniden
  saduman: mutlu,sevinçli
• "geri dönüş" anlamına gelir. ikinci söylenen, ilk söylenenin anlamını tersine çevirir genelde.
• (bkz: rücu)
• rücû (geri gönüş) anlatımı güçlendirmek için, söylenilen sözden vazgeçip daha güçlü bir söz söyleme sanatıdır. edebiyatta ve hitabet sanatında kullanılır.
• en ünlü rücu sanatı örneği sümbülzade vehbi'nin ve öyküye göre padişah hodri meydanına karşılık yazdığı, beyitlerden kurulu orta boy bir şiiridir. şöyle bir şiir ve çok ömür, peşinden de birkaç sözcüğün anlamları:
  
  azm-ü hamam edelim, sürtüştürem ben sana,
  kese ile sabunu, rahat etsin cism-ü can..
  
  lal-ı şarab içirem ve ıslatıp geçirem,
  parmağına yüzüğü, hatem-i zer drahşan..
  
  eğil eğil sokayım, iki tutam az mıdır?
  lale ile sümbülü kahkülüne nevcivan..
  
  diz çökerek önüne ılık ılık akıtam,
  bir gümüş ibrik ile destine ab-ı revan..
  
  salınarak giderken arkandan ben sokam,
  ard eteğin beline, olmasın çamur aman..
  
  kulaklarından tutam, dibine kadar sokam,
  sahtiyandan çizmeyi, olasın yola revan..
  
  öyle bir sokayım ki, kalmasın dışarda hiç,
  düşmanın bağrına, hançerimi nagehan..
  
  eğer arzu edersen ben ağzına vereyim,
  yeter ki sen kulundan lokum iste her zaman..
  
  herkeze vermektesin, bir de bana versene
  avuç avuç altını, olsun kulun şaduman..
  
  sen her zaman gelesin, ben vehbi'ye veresin,
  esselamun aleyküm ve aleykümüsselam...
  
  azm: toplantı
  zer: altın
  drahşan: süslü
  nevcivan: genç kişi
  dest: ayak
  sahtiyan: kuzu derisi
  nagihan: aniden
  şaduman: mutlu, sevinçli
  
  (bkz: pornografik şiirler)
• söylenen sözü geri alma, sözünden döner gibi yapma sanatıdır.
  örnek:
  bir şarkıdır söylediği
  mavi bir sevda şarkısı
  hayır mavi değil
  ela bir şarkıdır söylediği.
  
  buradaki mavi'den ''hayır'' diyerek sözünden geri dönüyor ve ela olduğunu söylüyor.