türkiye

• -sınır tanımayan gazeteciler (rsf) örgütü 2014 dünya ifade özgürlüğü endeksine gore turkiye basın özgürlüğünde 180 ülke arasında 154. sırada
  
  -oecd tarafından yayımlanan yaşam kalitesi endeksi’nde 34 ulke arasinda sonuncu.
  
  -pısa arastirmasina gore türkiye ortaöğretim kalitesinde 65 ülke arasında 44. sırada
  
  -insani gelisim endeksine gore 186 ulke arasinda ekvador ve jamaikanin altinda 90.sirada.
  
  -the economist ıntelligence unit" tarafından hazırlanan ve 2005 yılını kapsayan yaşam kalitesi endeksinde turkiye trinidad ve tobago nun bir basamak ustunde 50. sirada.
  
  -bm’nin kadın erkek eşitliği açısından raporlarına bakıldığında türkiye’ dünya sıralamasında 134 ülke arasında 126.
  
  - gazetecileri koruma komitesi (cpj) 'hapisteki gazeteciler raporu'na gore turkiye 186 ulke arasinda birinci.
  
  - ımf projeksiyonlarında türkiye’nin 2015 yılında 69.7 ve 2016 yılında ise 80 milyar dolar cari açık vereceği ve cari acikta dunya besinciligine oturacagimizi ongoruyor. halihazirda 8. siradayiz.
  
  -twitter yasagindan once freedom house tarafından yapılan internet ozgurlugu siralamsinda turkiye banglades in altinda 38. sirada.
  
  -2013 dünya kölelik endeksi arastirmasina gore turkiye 162 ulke arasinda 90. sirada.
  
  -küresel rekabet: küresel rekabet endeksi, dünya ekonomik forumu tarafından her yıl yayınlanan çok kapsamlı bir endekstir. 148 ülkenin değerlendirildiği 2013-14 endeksine göre, türkiye 44. sırada yer almaktadır.
  
  -global inovasyon endeksi (http://www.globalinnovationindex.org/): bu endeks cornell üniversitesi, insead ve birleşmiş milletler’in bir yan kuruluşu olan dünya fikri mülkiyet organizasyonu tarafından yayınlanmaktadır. bu endeksin hesaplanmasında inovasyon girdileri ve çıktıları kullanılmaktadır. bu endekse göre yapılan sıralamada, türkiye dünyadaki 142 ülke arasında 68. sırada yer almaktadır.
  
  -global yaratıcılık endeksi: bu endeks toronto üniversitesi’ne bağlı olan martin prosperity ınstitute tarafından yayınlanmaktadır. ekonomik gelişimin 3 bacağını teknoloji, yetenek ve hoşgörü olarak tanımlayan bu endeks 82 ülkede sürdürülebilir refah beklentilerini ülkedeki ekonomik, sosyal ve kültürel faktörlere dayandırarak ölçmeyi hedeflemektedir. türkiye, ar-ge yatırımlarında 37., araştırmacılarda 44., inovasyonda 54. ve teknoloji endeksinde 51. sırayı almıştır. yetenek endeksinde 59., tolerans endeksinde ise 64. sırayı alan ülkemiz, toplam yaratıcılık endeksinde ise 82 ülke arasında 68. sırada kalmıştır.
  
  -ıntelligence unit’in 2013’de hazırladığı doğulacak ülkeler raporunda ilk sıralarda yine iskandinav ülkeleri ve hollanda yer alırken, türkiye ise 25 yıl önce 41. sıradayken 2013’de 51. sıraya düşmüş. bu rapor ülkelerin sağlık güvenlik ve refah konusundaki durumlarına göre değerlendiriliyor.
  
  -dünya ekonomik forumu 2014 global bilgi ve teknoloji raporuna gore turkiye egitim kalitesinde 91. sirada.
  
  - corruption perceptions index, turkiye 2013 itibariyle 53. sirada (2014'te cok cok dusmesi surpriz olmaz):
  
  http://cpi.transparency.org/cpi2013/results/
  
  - ıtuc global rights index (workers' rights), turkiye olabilecek en kotu ikinci skor olan 5 almis (5+ almak da mumkun)
  
  http://www.ituc-csi.org/…/survey_ra_2014_eng_v2.pdf
  
  -dünya için iyilik yapan ülkeler listesinde türkiye 79. sırada. http://goodcountry.org/
  
  -credit suisse tarafından yayınlanan 2014 yılı küresel refah raporu’na göre türkiye'de 2000 yılında refahın yüzde 67’sini elinde bulunduran en zengin yüzde 10’luk kesimin payı 2014 itibarıyla yüzde 77.7’ye yükseldi.
  
  -bugün (8 aralık 2014) peru-lima’da germanwatch ile küresel iklim ağı-avrupa’nın (can europe) birlikte hazırladığı iklim değişikliği performans endeksi açıklandı. salımların %90’ından sorumlu 58 ülkenin değerlendirildiği rapor ile ülkelerin iklim değişikliği ile ilgili son performansları değerlendirildi. türkiye listede “çok kötü ülkeler” kısmına girerek 51. oldu.
  
  -avrupa birliği (ab) hava kalitesi haritası’na göre avrupa’nın en kirli havası türkiye’de. dünya sağlık örgütü’ne göre her sene türkiye’de 28 bin 181 kişi hava kirliliğine bağlı nedenlerle hayatını kaybediyor
  
  -uluslararası şeffaflık örgütü’nün, ‘2014 yolsuzluk algı endeksi’ne göre, türkiye yolsuzluk konusunda son 6 yıldaki ilerlemesini ‘sıfırlayarak’ 50 puandan 45 puana düşerken, 11 sıra birden geriledi. 2013 yılında 53’üncü sırada yer alan türkiye, 2014’te 175 ülke arasında en büyük düşüşü yaşayarak 64’üncü sırada yer aldı.
  
  - dünya ekonomik forumu wef raporuna göre türkiye, kadın erkek eşitliğinde 142 ülke arasında tunus (123), bahreyn'in (124) ardından 125. sırada. daha detaylı bilgi için bkz
  
  - world happiness report (dünyanın mutluluk raporu) tarafından yapılan araştırmaya göre türkiye dünyadaki en mutlu 79. ülke. ilk 10 arasında yer alan ülkeler ise sırasıyla finlandiya, hollanda, isveç, yeni zelanda ve avusturalya. abd listede 15. sırada yer bulurken, almanya 26. oldu. ekonomik krizle mücadele eden yunanistan 102. iç savaşın yaşandığı suriye ise 158 ülke arasında sonuncu sırada yer alan togo'nun 2 basamak üzerinde yer aldı. (2015)
  
  -oecd araştırmasına göre "son 12 ay içinde sizin veya ailenizin ihtiyacı olan yiyeceği almak için yeterli paranızın olmadığı oldu mu?" sorusuna verilen "evet" cevabı miktarına göre türkiye 32.3% ile baştan 3. sırada. (2015)
  
  -15-29 yaş arası ne çalışan ne de öğrenim gören genç yüzdesine göre türkiye 31.3% ile birinci sırada. (2013 ve sonrası) oecd
  
  -türkiye yoksulluk eşiğinin altında yaşayan nüfus yüzdesi sıralamasında 19.2% ile 2. sırada (2013 veya en sonrası) oecd
  
  -dünya adalet projesi çalışmasına göre türkiye hukuk devletleri sıralamasında 102 ülke arasında 80. sırada.
  http://worldjusticeproject.org/…les/roli_2015_0.pdf (2015)
  
  -abd'li araştırma şirketi gallup'un 148 ülkeyi kapsayan küresel mutluluk endeksinde türkiye, bangladeş ve sırbistan'la birlikte sondan üçüncü oldu. (2015)
  
  -pew research tarafında yayınlanan ve 34 ülkeyi yaşam kalitesine göre sıralayan araştırmasına göre türkiye yunanistan ve şili'nin altında 33. sırada yer aldı.(ekim 2015)
  
  -world justice project 2015 raporuna göre türkiye 102 ülke arasında 80. sırada. aynı rapora göre yürütmenin yarıyı etkilediğini düşünenlerin oranı %86. (aralık 2015)
  
  -internet gelişmişlik endeksi (itu ict development index) 2015 raporuna göre türkiye st. vincent and the grenadines adlı ülkenin bir basamak altında 69. sırada yer aldı. (aralık 2015)
  
  -oecd yaşam kalitesi endeksi 2015 raporunda türkiye diğer oecd ülkererine şükür namazı kıldırdı. herkesin 11 yapraklı çiçeklerle tamamaldığı raporu 9 yaprakla tamamlayarak kalkınma yarışına renk kattı. (aralık 2015)
  
  -new york merkezli gazetecileri koruma komitesi'nin (cpj) yıllık raporuna göre, en fazla tutuklu gazeteci bulunan ülkeler listesinde türkiye beşinci sırada. geçen yıl türkiye aynı listede 10'uncu sırada yer almıştı. cpj, türkiye’nin 2012 ve 2013 yıllarında en çok gazeteciyi hapseden ülke olduğunu da bildirmişti. (aralık 2015))
  
  2016
  
  -ekonomik işbirliği ve gelişim organizasyonu'nun (oecd) 15 yaşındaki öğrenciler üzerinde her 3 yılda bir defa yaptığı uluslararası öğrenci araştırma programı (pısa) sınavına paralel olarak yapılan bir ankete göre, oecd'ye üye olan ülkeler arasında okulu en fazla asma (dersten kaçma) oranı, ortalamanın 3.73 katıyla türkiye'ye ait. (2016)
  
  - uluslararası şeffaflık örgütü küresel yolsuzluk endeksi raporuna göre türkiye geçtiğimiz seneye (2015) oranla 14 puan daha kaybederek 42 puanla kendine avrupa ortalamasının gerilerinde yer buluyor. aynı araştırmaya göre türkiye yolsuzluk algısı en hızlı kötüye giden 5 ülkeden biri oldu.
  
  - küresel yolsuzluk karşıtı koalisyon transparency international’ın her yıl yayınladığı yolsuzluk algı endeksi’ne göre, türkiye meksika’nın ardından oecd (ekonomik kalkınma ve işbirliği örgütü) üyeleri içinde yolsuzluğun en çok görüldüğü ikinci ülke.
  
  - ekonomik işbirliği ve kalkınma örgütü'nün (oecd) "2016 tek bakışta eğitim" adlı yıllık bir raporuna göre
  türkiye 38 oecd üyesi ülke arasından 35. sırada yer aldı.
  
  - merkezi washington’da bulunan özgürlük evi (freedom house) ülkelerde internetin ne kadar özgür olduğunu incelediği yıllık raporunu açıkladı. dünya genelinde özgürlüklerin durumunu takip eden özgürlük evi’nin (freedom house) “nette özgürlük 2016” raporunda türkiye’nin kategorisi “kısmen özgür” seviyesinden “özgür olmayan” seviyesine indirildi. raporda ülkelere, internet özgürlüğünde “0” en özgür, “100” en az özgür olmak üzere not veriliyor. türkiye “61” puanla raporda “özgür olmayan ülke” kategorisine yerleştirilen 20 ülke arasında yer aldı.
  
  - oecd tarafından her 3 yılda bir düzenlenen pisa değerlendirme sınavının 2015 sonuçlarına göre sondan üçteki yerimizi koruduk, 65 ülke arasında ise 44. geldik. kaynak
  
  - oecd okuduğunu doğru anlama değerlendirmesi açıklandı. raporun sonucuna göre türkiye okuduğunu anlamada değerlendirilmeye katılan ülkeler arasında sondan üçüncü sırada bulunuyor.
  https://www.oecd.org/…s-matter-9789264258051-en.htm
  
  2017
  
  - dünyanın en güvenli ülkeler sıralamasında türkiye 143. oldu. ekonomi ve barış enstitüsü, ülkelerin huzur ve güvenlik seviyelerini değerlendirdiği raporunu açıkladı.rapora göre dünyanın en güvenli ülkeleri arasında, 163 ülkenin bulunduğu listede, türkiye 143. oldu.
  
  - world press freedom index 2017 raporuna göre türkiye basın özgürlüğü sıralamasında kongo'nun altında 155. sırada yer alıyor. https://rsf.org/en/ranking
  
  - ''işçi sağlığı ve iş güvenliği meclisi’nin verilerine göre en çok işçi ölümünün gerçekleştiği il 262 kişiyle istanbul oldu. istanbul’u 89 ölümle kocaeli, 81 ölümle bursa, 74 ölümlü kazayla izmir takip etti. bu rakamlar türkiye’yi avrupa’da birinci dünyada ise üçüncü sıraya yerleştirdi.''
  
  - the spectator index 2017 raporuna göre türkiye eğitim kalitesi sıralamasında 101. sırada yer aldı. https://twitter.com/…ndex/status/914353303928037376
  
  arastirip eklemeye devam edecegim.
  uluslarasi gecerligi ve guvenilirligi olan arastirmalar biliyorsaniz lutfen siz de benimle paylasin bunlari.
  
  not: kimi zaman hamaset yaptigim ve konuyu bulandirdigim yonunde elestiriler aliyorum sizden. bu sefer sadece arastirmalari koydum, yorum bile yapmadim bakalim buna ne kulp takacaksiniz.
• küçük sorunlarınızın olamayacağı enteresan bir ülke.
  
  tam şöyle saçma sapan bir şeyi kafaya takmaya başlıyorum hop pişman edercesine gündem çöküyor üstüme. gündem göçüğü altında kalıyorum. haftada bir gün toplaşıp geyik yaptığımız bir arkadaş grubumuz var orada da konuştuk bu konuyu. biri mesela şöyle şöyle bir derdim var demeyegörsün hemen türkiyede yaşadığını hatırlatıp ufak derdini götüne sokuyoruz.
  
  böyle kaba saba anlattım ama çok derin bir sorun aslında değinmeye çalıştığım. şükretmenin gelip dayandığı bir açmaz var. şükredilecek şeyler sonunda beklentilerini alıp götürüyor hayat ile ilgili. toplum olarak birbirimizi kabullenmeye öyle iteliyoruz ki sonunda kimse beklenti üretemez hale geliyor.
  
  şükret darbe olmadı, şükret ekonomik kriz yok, şükret canlı bomba patladığında orada değildin. sanki bizim varoluş amacımız götü rahatta olan bir takım güç odaklarını ayakta tutmak anasını satayım. bahsettiğim sorunlar vergi vererek ayakta tuttuğumuz güçlü devlet organizasyonun bizden uzak tutması gereken sorunlar değil mi yahu. biz niye vergi veriyoruz birader biri bana bunu açıklasın.
  
  normal bir hayat sürmek lüks olmamalı bir memlekette. daha önce de yazdığım gibi suç işlemeyen sıradan vatandaş beklentiyle huzurla mutlu yaşamayı sonuna kadar hak ediyor. devlet de zaten o vatandaşın huzuru mutluluğu için oluşturulmuş bir organizasyon.
  
  neden ve nasıl oluyor da sıradan vatandaşlar devleti ayakta tutmaya çalışır hale geliyor ben anlayamıyorum. devlet siyasete ilgisi olan insanların hatalar yaparak eğitildiği bir okul değil, öyle olmamalı. toplumun sorunlarını, hatta bireyin sorunlarını çözme becerisi olan insanların hizmet için özveri ile tercih edecekleri zor bir meslek olmalı siyaset. biz sıradan vatandaşlar şöyle demeliyiz "politikacı olmak isterim ama böyle bir kendinden vazgeçmişlik herkesin harcı değil."
  
  çok zor değil aslında ideolojisiz bir devlet kurgusu yapmak. alacaksın evrensel insan hakları beyannamesini her bir hakkı koruyacak denetleme mekanizmalarını kuracaksın oturacaksın aşağı. kuvvetler ayrılığı ilkesine dayanacaksın, liyakat üzerine bina edeceksin her şeyi olacak bitecek.
  
  matematik kadar basit ve kesin olabilir devlet yönetimi. öyle olmalı.
  
  ben insanım, omurgalı memeli bir hayvanım.
  küçük sorunlarım ve beklentilerimle mutlu yaşamak istiyorum.
  
  bunun için çalışmaya çabalamaya herkes için vergi vermeye hazırım.
  
  yeter ki para verdiğim, hizmet ettiğim, sevdiğim ülkem sorun üreten bozuk bir makineye dönüşmesin.
  
  teoride çünkü her şey mantıklı;
  topluma hizmet ederek hayatını geçirme niyeti olan özverili insanları alıyoruz, onları yetkilendiriyoruz, rahatça geçinebilecekleri parayı, danışmanları, tüm imkanları veriyoruz ve halkın ortak ihtiyaçlarını karşılamalarını bekliyoruz. böylece bireylerin tek tek yapamayacağı hizmetler, biz kendi hayatımızı istediğimiz gibi yaşarken, yapılabiliyor.
  
  pratikte ise insanlar kendi yetkilendirdikleri, kendi vergileriyle geçinen yetkililerin hataları nedeniyle acı çekiyor, beklentilerinden vazgeçiyor, yaşamlarını kaybediyor. insanların kendilerine yetecek kadar sorunları olması utanılacak bir hale geliyor. derdini anlatmaya çekinir hale geliyorsun.
  
  hayat bu kadar karmaşık olmak zorunda değil. biraz uzaktan bakınca normal yaşamayı beceremediğimizi seziyorum.
  
  küçük sorunlara sahip olabilme hakkımızı geri istiyorum.
• benim canım memleketim, göz bebeğim. dilini sevdiğim, insanını sevdiğim, rüyalarımda bile başka yerde kendimi göremediğim biriciğim. ne yazık ki çırpınıyor ayakları altında vandal, vahşi, yaşamayı bilmeyen hergelelerin. beni ayıplayın, küçümseyin, yargılayın ama susamayacak kadar tedirginim geldiği halden ve korkunç bir arzu ve heyecanla seviyorum yine de burayı.
  
  bir tek yazı ile düzelteceğime inanacak kadar da çocuk kalabildim hala bu topraklarda. insanları duygularından daha çok hiçbir şey harekete geçiremez biliyorum çünkü. bir sabah tek bir duygu dalgası ile ayağa kalkabileceğini de biliyorum memleketimin insanının. saf olduğumdan değil, kötü insanları görmediğimden de değil ama umudum var. benim umudum.
  
  sindirilmiş, organize biçimde soyularak fakirleştirilmiş, hayallerini terk etmek zorunda kalmış sizler sokaklarda tek bir domino taşının devrilmesini bekleyerek dolaşıyorsunuz görüyorum. iyi yanlarını gördük çünkü buranın. çığlık çığlığa konserlerde eğlendik, müziğin en içten olanını dinledik. kadıköy'ün sokaklarında sarhoş ve sırılsıklam aşık sabahladık, taksim'de harika dostlarla karşılaştık. nazım hikmet'i, cahit sıtkı tarancı'yı düşündükleri dilde okuduk.
  
  bunları ve çok daha fazlasını üreten ve çoğunlukla da var olduklarına pişman eden bu toprakları bağnazlıkla zincirleyebileceklerini sanan aptalların çabasını sikime bile takmıyorum. satın almadığınız tek güzel şeyiniz yok ve bu fakirliğin en koyu olanı bilmiyorsunuz. şu an sahip olduğunuz kaba kuvvetin tek bir şebnem ferah şarkısının bile karşısında hükmü yok. yenilmeye mahkumsunuz demeyeceğim. yenilmiş harap olmuş haldesiniz. tüm dünyanın serveti ayaklarınızın altına serilse onunla gençliğimin tek gününü yaşayamazsınız. nefes alıp veren ölülersiniz. hissedebildiğiniz tek duygu hırs.
  
  bu yüzden beni yenemezsiniz. hapse de atsanız ben zihnimde özgür gençliğimde yaşıyor ve yaşlanıyor olacağım. beni seven kadınları, onların o zarif ellerini hatırlayacağım hep. sarhoş sarhoş vapurun kıçında sigara içerken flulaşan şehrin ışıklarını izlediğim akşamları hatırlayacağım. şimdi hayatta değil ama dünyanın en harika insanı ile dostluğumu hatırlayacağım. güray'ı tanımıyor olmanıza acıyacağım. gülmekten yerlerde yuvarlandığımız, bağıra bağıra ilhan irem şarkıları söylediğimiz, beş kuruşsuz ama haysiyetli gençliğimi hatırlayacağım.
  
  gencecik bir adamken çalıştığım kafenin penceresinden pek çok sabah güneşin doğuşunu izledim. eve yeni dönenleri, okuldan kaçıp sabahın köründe el ele dolaşan sevgilileri, anlamsız bir tartışmanın kavgaya dönüşmesini izledim. sabahın camlardan yansıyarak ara sokakları aydınlatan ışığında aşık oldum kadıköy'e. kül tablasına dönen ağzımda metal tadıyla üşüdüğüm ama buna rağmen uyuyamayacak kadar heyecanla yaşadığım her gününü hatırlayacağım ömrümün.
  
  özgürlüğün nasıl bir haz ile ruhumu titrettiğini bilmiyorsunuz. tek bir gün özgür olmuş olsanız ne kadar bitap halde olduğunuzu da anlardınız. çocukluğunuzda sakatlanmış zihinlerinizle, prangalar altında benden güçlü olduğunuzu, bana sahip olduğunuzu sanacak kadar körsünüz. tutkuyla ve şehvetle yaşamaktan bihabersiniz. bir sincap kadar bile ciddiye alamıyorsunuz yaşamayı. daha ötesinde bilmiyorsunuz da insanın göğüsünden kabararak taşan mutlulukla yaşamasının nasıl coşkun bir delilik olduğunu. aşkı kavuşamamak sanıyorsunuz. sevişmeyi sikişmek sanıyorsunuz, korkuyu yaşamak sanıyorsunuz.
  
  hiç içlenerek şiir okumadan, hiç bir kadının aşkını hissetmeden, yeni bir şey keşfetmenin heyecanını tatmadan, daha çok para ve güç için tükeniyorsunuz. o güç ki tekraren söylüyorum sikimde değil. karşılıksız sevdiğim bu toprakların tam ortasında çırılçıplak dans eden ruhumu üzemeyeceksiniz. üzecek kadar büyüyemeyeceksiniz hatırasında memleketimin.
  
  yıktığınız kültürün yerine koyacak tek güzel şeyiniz yok.
  siz yoksunuz.
  yoksunuz.
  
  (bkz: şebnem ferah/@limon kimyon zorro)
  
  ps: (bkz: 7 nisan 2023 mahirgra'nın gözaltına alınması)