türkopol ^*

• ortaçağ'da ortadoğu'da latin devletleri'nde hafif süvari (age of empires diliyle light cavalry) birliklerine verilen ad.
  ("ortadoğu latin devletleri" ile kastedilen bizans imparatorluğu olmalı)
  
  kemal tahir'in devlet ana'sında çok geçen tarihi bir terimdir, adı geçen romandaki yegane hayali karakterlerler - kötü adam, nifak tohumu - şövalye notüs gladyüs ile yardımcısı - yalakası türkopol yüzbaşısı uranha'dır.
  şövalye bu ip boyunlu karaktersiz adama kızdığı zaman :
  
  - bre türkopol ! diye seslenir.
  
  türkopol : sözcüğün yapısal görünümündeki "melezlik" olgusu gerçekte de var mıdır, türk - bizans (ya da rum, latin her neyse) kırması askerler midir bu türkopollar, işin o kısmını uzmanına bırakmalı.
• hristiyan olmuş türkler için de kullanılırmış bu sıfat anadolu misyonerleri^* zamanında.
• bizans imparatorlugunda parali asker olarak savasan lejyoner türk askerlerine isim. istanbul'un fethinde, fatih'e karsi bir kuleyi bu askerler savunmus.
• peçenektir bunlar.
• haçlı savaşları sırasında hristiyanların yanında savaşan türk kökenli askerlere verilen ad.
  gavurcası turcopol veya turcopole.
  haçlı seferleri öncesinde de bizans odularının yanında yer alan, türk kökenli hafif atlı savaşçılardır bunlar.
  türk çocukları gibi bir anlamı vardır.
  aralarında rum ve türk anne baba kırmalarının çokça olduğu biliniyor.
  genellikle (en azından görünüşte) hristiyan kökenli bu turk çocukları.
  ama haçlılarla birlikte hareket etmelerine rağmen aralarında islam inancına sahip olanlar da varmış.
  tabi ki o zamanın bir çok türk savaşçısı gibi paralı asker bunlar.
  ganimet peşinde olduklarını söylemek de yanlış olmaz.
  haçlıların turkopolleri ilk kez bizans ordusu içinde tanıdıkları göz önünde bulundurulursa,
  bu grubun peçenek ve kuman artığı paralı askerler olduğu da düşünülebilir.
  bu kişisel tahminim, ama türkopollerin önemli bir kısmının anadolu'da rumlarla karışın horasan aktarmalı oğuz türklerinden çok, karadeniz'in kuzeyinden dökülen türkler (kuman, kıpçak, peçenek, vs...) olduğu yönünde.*
  
  türkopoller, çok ağır zırhlarıyla savaş meydanlarına çıkan avrupalı haçlı askerlerin (şövalye) aksine,
  zırhsız ve hafif silahlarla tamamlayıcı unsur olarak haçlıların yanında yer alıyorlar.
  aslında o dönemin çok hızlı arap ve türk atlılarıyla aynı özelliklere sahipler.
  iyi ok atıyorlar örneğin.
  hızları sayesinde yavaş haçlıların açıklarını kapatıyorlar falan.
  
  ordunun içinde turk çocukları alt tabakayı oluşturuyor.
  bir frank askeri ile aynı masayı paylaşıp yemek yemesi söz konusu değil örneğin.
  
  turkopol terimi, zaman içinde sadece türk kökenlileri değil, hıristiyan arap ve hıristiyanlaşmış selçuklu halkının hepsini kapsamaya başlıyor. hatta bazı şövalyeler, hafif süvarilerini direk turkopol olarak adlandırıyorlar.
  
  bu arada tapınak şövalyeleri arasında bir de türkopol yöneticisi bulunuyor.
  
  bazı tarihçiler, haçlılarla birlikte savaşan türkopollerini sayısının, hattin savaşı gibi aktivitelerde 4000'i bulduğu yazsa da, genel kanı bu sayının oldukça abartılı olduğu yönünde. zira aynı savaşa katıldığı tahmin edilen türkopol sayısı bazı kaynaklarda 500'ü geçmiyor.
  toplam sayısı 15000'i geçmeyen haçlı ordusu içinde 4000 türkopol olsa onlar zaten kendi devletlerini kurardı bir şekilde, işin espirisi tabi bu.
  
  turkopoller, türk ve islam kökenlerine rağmen hıristiyanlarla hareket ettiklerinden dolayı, memlükler tarafından hain olarak nitelendiriliyor ve hıristiyan düşmanlarına davrandıklarından çok daha acımasız davranıyorlar türkopollere. yani yakalayınca affetmiyorlar, türkopolsen yakalandığın anda öldürülüyorsun.
  oysa haçlılarn fidye falan ile kurtulma şansı çok oluyordu o zamanlar.
  
  ne zamanlardı be hey...
  
  * daha sonradan ulaştığım bir kaynak ise tersini iddia ediyor. döneme ait kaynak benden daha iyi bilecek heralde:
  
  "yunanlı tarihçi alexios g.c. savvides, “ekkhristianismenoi tourkofônoi misthoforoi sta vyzantina kai sta latinika
  strateumata tês anatolês” başlıklı makalesinde “tourkopouloi” kelimesinin bizans ordusundaki türklerden oluşan askerî birlik için kullanıldığını ve bu birliğin xi. yüzyılın sonlarından başlayarak özellikle xiii. ve xiv. yüzyıllarda bizans ve doğulu frenk kuvvetlerinde paralı askerlik yapan turan kökenli ve müslüman iken hıristiyanlaştırılmış türklerden ve bunların grek kadınlarla
  olan evliliklerinden doğan çocuklarından oluştuğunu ifade etmektedir. buradan da anlaşılacağı gibi türkopoller karadeniz’in kuzeyinden geçerek bizans’ın balkanlardaki arazilerine gelen peçenek, uz ve kuman türklerinin soyundan
  değil doğrudan selçuklu türklerinin soyundan gelmektedir."
• haçlı ordusu ve doğu akdenizdeki hıristiyan bölgeler adına^** paralı askerlik yapan hıristiyan türkler ve hıristiyanlığa geçmiş selçuklu halkları. kelime kökeni rumca "türkoğlu" anlamına gelen turcopole'dir.
  
  haçlılar, bizans ordusundaki türkopollerle ilk kez birinci haçlı seferi esnasında karşılaşmışlardır. ağır zırhları yüzünden müslümanlar karşısında hantal kalan haçlılar, ihtiyaç duydukları hafif destek birimlerini türkopoller'den oluşturmuştur. coğrafyaya uygun hızlı atları, mızrak ve oklarının uzaktan güç kırıcı nitelikleri onları faydalı kılmıştır.
  
  akka'nın tekrar müslümanlar eline geçişinden sonra kurtulabilen ve kutsal toprakları terk etmek zorunda kalan türkopoller, kutsal topraklar için bir kez daha savaşmak gerekirse buralara yakın olmak adına merkezi kıbrıs'ta konuşlanmış tapınak şövalyeleri ile rodos ve malta'daki hospitalier şövalyeleri'nin yanlarına gitmişler, bu seçkin şövalyeler içinde bazı türkopolyerler de yer almıştır.
  
  isim zamanla hafif süvarilerle de özdeşleşmiş, töton şövalyeleri kendi hafif atlı birliklerine türkopoller demiştir.
  
  türkopollerin zaten hıristiyanlığı tercih etmiş türkler olmaları sebebiyle haçlı orduları saflarında savaşmalarında zerre yadırganacak yan yokken, günümüzde libya'ya çıkartma yapan haçlı orduları tarafında olmaya çok hevesli hesapta müslüman kişilereyse laf bulunamamaktadır.
  
  (bkz: türklerin haçlı ordusuna katılması)
• (bkz: #22986778)
• medieval 2 total war oyununda bizans devleti'nde ok atan hafif süvari birliği. gerektiğinde kılıçla da dövüştüğü görülür yalnız bu birliğin en önemli özelliği dairesel bir çizgi oluşturarak düşmanın kanatlarını eritmektir.
• hıttin savaşı'nda da haçlı ordusu içinde yer almış birlik. sayıları tam bilinmiyor.
• ortaçağda özellikle türklerin anadoluya girmesinden sonra ve dolayısıyla bizans ile ilişkilerin başlamasıyla birlikte bizans ve türkler arasında birçok etkileşim yaşanmıştır. bu sebeple turkopol gibi çok kültürlü askeri birlikler ortaya çıkmıştır. yarı bizanslı yarı türk olan bu hafif süvari birlikleri anadoluya gelen haçlılar tarafından bizans ordularında görülmüştür. haçlılar tarafından da ilgi gören bu askeri birlik binicilikte ve okçulukta çok iyi olup özellikle hıttin savaşı başta olmak üzere birçok savaşta haçlılar ve bizans tarafında türklere ve memlüklülere karşı savaşmışlardır.