açık kaynak

• acik kaynak kodlu yazilim felsefesi hacker'liktan dogmu$ olmasina ragmen, kafayi yemi$ bir fan'i olarak insanoglunu star trek'teki du$unce sistemine ta$iyacak sayili uygulanabilir (ve hatta yaygin bir $ekilde uygulanmakta olan) felsefeden biri olduguna inanmaktayim. star trek first contact'ta 24.yuzyildan gelen picard, kendisine kac para maa$ aldigi soran yirminci yuzyil lily'sine $oyle cevap verir : "the acquisition of wealth is no longer the driving force in our lives. we wish to better ourselves and the rest of humanity."
  
  karl marx'in tarti$masiz insanligin yonunu degi$tiren komunizm teorisi ile acik kaynak kodlu yazilim felsefesinin dayandiklari en onemli temel ekonomi olmasina ragmen ortak du$tukleri asil nokta, john von neumann,john nash gibi dehalarin ortaya koydugu gibi, bireylerin ait olduklari toplulugun refahi icin cali$masinin matematiksel olarak en iyi sonucu verdigidir. zaten "gen bencildir"^* du$uncesinde, ya$amini "daha iyiye" evrilerek geli$tiren her canli toplulugunda bireylerin toplulugun iyiligi icin feda edildigi gercekligine parmak basilir.
  
  acik kaynak kodlu bir yazilimin en onemli ozelligi dogal yapisi geregi, herkese yarar getirecek bicimde "evriliyor" olmasi degildir tabi aslen. ilk yarari aldiginiz yogurdun $effaf olmasidir : uretiminde kullanilan sut, uretim $artlari, gecirdigi tum a$amalar elinizin altindadir. ne yediginizi bilirsiniz, ve surekli ayni standartta oldugunu da. bir kere acik kaynak kodu degerlendirirken, bugun dunyadaki en buyuk yazilim projelerinin torrent yazilimlari degil guvenlik ve performans kritik devasa "enterprise" uygulamalar oldugunu, bu uygulamalarin ordular ve/veya devletler seviyesinde hizmet verdigini hatirlamakta yarar vardir. bu durumda bilgi guvenliginin "fatal" onem ta$idigi platformlarda acik kaynak kodun onemi tarti$ilmaz hale gelmektedir.
  
  acik kaynak kodlu bir yazilimin en onemli ikinci ozelligi de "ki$iselle$tirilebilmeye" musait olmasidir. bir onceki buzdolabi ornegi uzerinden gidilebilir aslinda. verildigi kadariyla eksik gibi dursa da acik kaynak kodla kar$ila$tirmak icin buzdolabi kullanicilarinin buzdolabi uretiminden anladiklarini da eklemek gerekir. acik kaynak kodlu yazilim kullanicilari, o yazilimin uretim yontemini zaten biliyorlardir. actiklari yazilim kodunu okuyabiliyor anlayabiliyorlar, duzeltme ve ekleme yapabilecek kudretteler, bunlarin otesinde kullandiklari yazilimin ki$isel ihtiyaclarini ne derece tatmin ettigini de kavrayabiliyorlar. bu durumdaki bir buzdolabi kullanicisinin buzdolabinin cali$ma mantigini iyi bildigini ve elinde duzeltme/geli$tirme yapabilecek araclar oldugunu da kabul edersek (zira yazilim geli$tirmek zaten kullanilan uretim araclari acisindan bakildiginda sifir maliyetlidir), ben evdeki buzdolabimda yuksek tencereler kullanmadigim ancak daha cok birim alana ihtiyacim oldugundan raf yuksekliklerini azaltip raf sayisini arttiracak bir modifikasyon yapmak isterim dogrusu.
  
  butun bunlarin yaninda ki$isel emek verilen urununu ba$kalari ile payla$mak konusunda ketum olan yazilim geli$tiricilerini de kinamak, acik kaynak koda destek vermedigi icin yargilamak dogru olmaz du$uncesindeyim. yazilim sektorunde cali$an herkes bilir ki, du$uncelerinizi/cozumlerinizi calip kendi i$lerinde kullanan bir suru zibidi yazilim geli$tirici bulunmaktadir. olaya $irket yararliligi acisindan bakildiginda bireyin topluluk icin fedasi anlamina gelebilse de, gercek uyesi olunmayan (maslow piramidi'nin ust katlarinda yer alan bir ekosistem oldugu icin id'e daha uzaktir.) ve sadece maddi gelir beklentisiyle yer alinan bir toplulugun yarari icin hareket etmek ve her $eyden onemlisi kendi eserinizi korumak icgudusunu dikkate almamak ne denli "insanca"dir, sormak lazim.
  
  kapali kaynak kodu maddi gelire cevirmek, ba$ka bir deyi$le kaynak kodu maddi gelir amaciyla kapali tutmak konusunda ise sadece yazilim geli$tiriciler suclanmamali zira tum dunya, butun sektorlerde boyle donmekte, sistem boyle i$lemekte. acik kaynak kodlu yazilim felsefesi ise ba$ta soyledigim gibi bu -adaletsiz?- sisteme kar$i sesini cikartabilmi$ ve hatta uygulanabilmi$ ve uygulanmakta olan sayili du$uncelerdendir.
• bir yazilimin yada kod parçasının open source olmasının manası, o uygulamanın yada kod parçasının tamamıyla sizin elinize teslim eidlmiş olmasıdır. free software dediğimiz arkadaş ise üretilen yazılım, kütüphane yada eklentinin kullanılması karşılığında herhangi bir hizmet yada ücret beklenmediği anlamına gelir. free software, yanında size kodunu da veriyoruz demek değildir. open source, kodu sizde nasılsa alın tepe tepe kullanın, biz yazdık siz satın demek değildir. open software yada free software yanlarında bir yada birden fazla lisans sözleşmesi ile gelir. open source için genelde, "biz yazdık, siz kullanın, ama satmayın, değiştirip güzel şeyler eklerseniz, bunu ben yaptım diye hava atmayın, ha, bu arada program patlar çatlarsa senin sorunun beni bulaştırma" der. free software genelde, "walla alın kullanın beni bulaştırmayın" der. commercial yazılımlar, (genelleme yok) "dokunmayın!" der. başına bela almak istemeyen her insanevladı ürettiğini lisanslayacaktır. lisanslamalıdır da, aksi halde şöyle ilginç bir durum oluşabilir: siz buzdolabınızı üretir, arkadaşa verirsiniz, arkadaş ona kaş yapayım derken gözünü çıkartır, örneğin üçüncü bir şahsı elektrik çarpar, sorumlusu siz olursunuz.
  
  bakınız: http://www.opensource.org/
  
  telif hakları ve kodların çalınması (araklama da denir halk arasında), durumunda yasal haklarınız türkiye sınırları içerisinde olmalıdır, neyseki vardır! bu yolda açılan davalar ve bilirkişilerin incelelemeri pek duyulmamış olasada gözlerime görmediğim bir şey değildir. aynı işi yapan iki uygulama aynı dosya uzantısını kullanıyorsa bile bunu avukatlar delil olarak kullanmaktadırlar.
  
  open source'un varolması sadece hacker etiğinin bir sonucu değildir. hacker etiğini oluşturan insanları yetiştiren toplumların bir sonucudur.
  open source varolacaktır, ama commercial software'de varolacaktır. ben maliyetlerimi düşürmek, çalıştırğını bildiğim, kendime göre eğip bükebileceğim birşey istiyorum diyen herkes open software'e yönelecektir. ben bu projede kaç tane zibidi çalışmış, daha ne kadar çalışırlar bilemiyorum, parasını veririm, 5 dakkada düzelttiririm diyen herkeste commerical yazılımlara yönelecektir. böylede olmalıdır. dünyayı bugünlere getiren karşıt fikirler ve onların savunuluş biçimleridir.
  
  konu açıldığında sanırım open source'un ne olduğunun tanımı yapıldı, ancak ardından nasılsa "open source"cular/"anti-open source"cular savaşına dönmüş durumda. bu duruma ssg'nin bile "o zaman ben de arttiriyorum ve diyorum ki open source'u destekleyenler gizli e$cinseldir." katılmış olması zannımca sözlük ruhuna oldukça aykırı bir harekettir.
  
  hamiş: imla hataları sebebiyle türkçe hocalarıma binlerce özürler :)
• ssg'nin ne dedigini daha da kirparsak "destekleyenler gizli e$cinseldir" dedigini ve aslinda dunyada her tur destek aktivitesine girenlerin gizli e$cinsel oldugunu cikarabiliriz.
  
  daha da kirparsak "e$cinseldir" dedigini goruruz ki open source'a e$cinsel diyerek ne kadar gerizekali aptal oldugunu belirtmi$tir zaten. ssg'nin gerizekali olmasi sozluk ruhuna aykiridir bence.
• open source yazilim, allah'a ulasma yoludur. tasavvuf inancindaki allah inanci ve buddhism'deki "reenkarnasyonlar vasitasiyla kademesel bir sekilde nirvana'ya varis"a benzer... tasavvuf'ta her insanda allah'in bir parcasi vardir, ve olan hersey allah'in bir parcasidir. open source yazilimda da herkeste allah'in bir parcasi (bilgi) vardir, ve herkesteki bilginin butunu allah'i olusturur.
  
  buddhism'de ise kisi, nirvana'ya ulasmak icin kendine yeni sinavlar koyar, hayati boyunca cabalar, kademeler atlar... ayni open source gurularinin yaptigi gibi... bu iki teoriyi birlestirirsek, kisi yarattigi deneyimleri, bilgileri paylasarak, kendi parcasini allah'a/nirvana'ya kavusturmus olur, her paylasimda, kisi, yeni rutbelere erisir ve allah'ina kavusmus olur. sonucta open source allah'a ulasma yoludur, bir dindir.
  
  bunun karsi yakasinda ise, microsoft ve bill gates, yani seytan vardir. allah'in image'inde yaratilmis olan bir seyi, yani bilgi'yi, microsoft olarak tanimlayarak allah'in varligini gozardi eder, ve kullanicilarina kendini empoze ederek, allah yolundan saptirir. microsoft inanciyla yasayan bir kisi, bilgisel reenkarnasyonlari yapamadigindan dolayi kademe atlayamaz, allah katinda rutbesi ilerlemez.
• (bkz: open source buzdolabi)
• yazilimin basina gelebilecek en guzel seydir.
• özgür yazılım şeklinde biraz daha meşaz verici bir open source türkçeleştirmemiz de mevcuttur.
  
  (bkz: özgür yazılım)
• hollandali unu-merit, ispanyol juan carlos universitesi, irlandali limeric universitesi, fransiz society for public information spaces ve italyan alto adige-südtirol business innovation centre tarafindan cali$masi yapilip merit tarafindan hazirlanip avrupa komisyonu tarafindan(1) bir kac gun once yayimlanan rapora gore; açık kaynak kodlu olma özelliği de taşıyan floss'un mevcut kod hacminin 131 bin adam yillik bir i$gucu tarafindan uretildigi ve uretici firmalarin $imdiye kadar 12 milyar avroluk bir maliyete katlandigi belirtilmi$. ayrica halen bir cok firmanin ucretsiz ve açık kaynak kodlu yazilim icin 1.2 milyar avroluk yatirimi bulundugu da eklenmi$. raporda floss'un 2010 yili itibariyle tum it hizmetlerinin %32'sini kar$ilayacagi, ilgili ekonomik buyuklugun ise avrupa birligi gayri safi milli hasilasi'nin %4'une ula$acagi belirtiliyor.
  
  raporda ce$itli carpici bilgilere de yer verilmi$. ornegin $u anda abd'de %1.7 civarinda olan floss yatiriminin 2010 yili itibariyle %2.3'e, avrupa'da %1 olan floss yatiriminin da %1.4 seviyesine cikacagi belirtiliyor. halen avrupa'daki floss yatirim hacminin 22 milyar avro, abd'dekinin ise 36 milyar avro oldugu biliniyormu$ ve avrupa'da $u an floss'a yapilan yatirim tum yazilim maliyetlerinin %20'si civarindaymi$.
  
  raporun tamami icin :
  http://ec.europa.eu/…doc/2006-11-20-flossimpact.pdf
  
  ---
  (1) raporun iceriginin avrupa komisyonu'nun goru$lerini baglayici veya yansitici nitelikte olmak zorunda olmadigi not du$ulmu$.
• http://www.thesimpledollar.com/…ftware-for-windows/
• open source'un en onemli getirisi, bence, bilincli bir gelistirici ekip tarafindan kullanildigi varsayilacak olursa, ne kadar hizli sekilde ne kadar hayvani uygulamalari sentezleme sansi vermesidir. bazen o kadar hizli gerceklesir ki bu olay, etraftakiler ve mudurler falan sizin sihirli bir takim yetenekleriniz oldugunu falan sanir.
  
  olmasi olmamasindan kesinlikle daha iyi olan, son derece hakli talepleri karsilayan (ornek : ayni problemi yeniden cozmemek gereksinimi) bir hadisedir.