• asperger sendromu, çocukluk çağında ortaya çıkan genetik geçişli bir sorundur. sendromun ana belirtisi aşırı içe kapanıklık durumudur. tekrarlayıcı davranışlar, tekdüze bir konuşma, belli bir konuya abartılı ilgi diğer önemli belirtilerdir. hastalık, 3-4 yaşlarından sonra yavaş yavaş belli olmaya başlar. çocuklar genellikle 3-4 yaşına kadar yaşıtları gibi davranıp, hareket ederler. erkek çocuklarında daha sık görülür.
    aspergerli çocuklarla ilgili en büyük tereddüt her içe kapanık, sosyal iletişimi zayıf, çocuğun bu sendroma dahil edilmesidir. çünkü ailenin aşırı korumacılığı, aşırı eleştiri sonucu ortaya çıkan güvensizlik ve buna bağlı sosyal iletişimde başarısızlık asperger sendromu olarak değerlendirilebilir.
    asperger sendromu otizm içinde çok fonksiyonlu, en fazla yüz güldüren bir spekturumda değerlendirilir. asperger sendromuna sahip olan çocuklarda aşırı içe kapanıklık durumu ana belirtidir. hastalığın diğer karakteristik özellikleri şöyle sıralanabilir:
    bu çocuklar çevreye duyarsızdır. sorulara her zaman uygun yanıt vermezler. tekrarlayıcı davranışları vardır. duruma uygun olmayan mimik ve jestlere sahiptirler. konuşmaları uygun ifade ve tonlamadan yoksundur, bu nedenle tekdüze, motor gibi konuşurlar. çevrelerindeki insanlarla empati (kendisini diğer insanların yerine koyma) yapamazlar. karşılarındaki insanların duygularını, sözel olmayan iletişimi anlayamazlar. belli bir konuya abartılı ilgi duyarlar. otomobil, uzay, ağaç çeşitleri gibi konularda her ayrıntıyı bilirler. arabaları motor sesinden bile tanıyabilirler.
    hastalığın otizmden farkı nedir?
    aspergerli çocuklar bebeklik yıllarında sağlıklı gelişirler. oysa otistik çocuklar çok daha erken belirti verirler, çevreleriyle iletişimleri yoktur, konuşma gecikmesi vardır. aspergerli çocuklarda konuşma gecikmesi yoktur. ama hareketlerini kontrol etmekte zorluk çekerler, sakarlık belirgindir. fiziksel görüntüleri normaldir ama tuhaf mimik ve jestleri vardır. asperger, yaş ilerledikçe daha belirginleşir. çünkü sosyal iletişimde ciddi handikaplar ortaya çıkar. ama eğitimlerini tamamlayabilirler. hatta derslerinde başarılı bile olurlar.
    asperger sendromunun ileriki yaşlarda gidişi nasıldır?
    aspergerli çocuklar yetişkin dönemlerinde kendilerine uygun iş bulabilirler ve yönlendirildikleri taktirde çalışabilirler. ama insanlarla yüz yüze diyalog kurmayacakları, organizasyon, yaratıcılık ve el becerisi gerektirmeyen, zaman baskısı olmayan, korunmalı, rutin, tek düze işlerde çalışabilirler. en büyük sorun işe kabul edilirken yaşanır. sorulara düzgün yanıtlar veremedikleri için mülakat gerektiren işlerde başarılı olamayabilirler.
    asperger sendromuna bağlı olarak ortaya çıkabilecek sorunlar nelerdir?
    asperger sendorumuna bağlı olarak buluğ çağından itibaren ruhsal sorunlar ortaya çıkabilir. aspergerli çocuklar 8-9 yaşından itibaren yoğun kaygı duyarlar. toplumla uyum içinde olmadıklarının farkındadırlar. hastalığın otizmden ayrılan diğer bir noktası budur. içe kapanıktırlar ama iletişim için isteklidirler. ne yapacaklarını bilemezler, yaklaşımları genellikle insanları uzaklaştırır. yaşıtları tarafından dışlanıp, alay edilirler. depresyona girebilirler. takıntıları, dikkat bozukluğu aşırı hareketlilik olabilir. bu sorunların tedavi edilmesi ve yönlendirilmesi aspergerli çocuğun yaşamını kolaylaştırır. bu sorunlar tedavi edilmezse sendrom daha da ağırlaşıp çocuğun hayat kalitesini düşürür.
    aspergerli bir çocuğa yaklaşım nasıl olmalıdır?
    aspergerli çocuklarda eğitim çok önemlidir. sosyal ve iletişim alanında ve davranış eğitiminde ciddi desteğe ihtiyaç duyarlar. katı kurallar ve rutine bağlı oldukları göz önüne alınarak olumlu alışkanlıklar edinirken bu özelliklerinden yararlanılmalıdır. ayrıca aspergerli çocukların ailelerinin eğitilmesi de önem taşımaktadır. aile, çocuğa hangi durumda nasıl davranacağını, sosyal taleple karşılaştıklarında bununla nasıl baş edeceğini, sorun yaratacak durumları tanıtıp, konuşurken nasıl tonlama yapacağını öğretebilir. ayrıca aspergerli çocukların eğitim gördükleri okulla da işbirliği yapılması, bu çocukların özelliklerinin eğitimcilere anlatılması gerekir. aspergerli çocuklar erişkin yaşa geldiklerinde uygun eğitim ve uygun iş seçmişlerse kendilerine yetebilirler. kendilerini tolere edecek eş bulabilirlerse evlenebilirler.
    asperger sendromuyla karışan durumlar var mıdır?
    içe kapanıklık, şizoid kişilik, depresif mizaç, güvensiz çocuklar, girişimi engellenen çocuklar, aileleri tarafından engellenen çocuklar, aşırı korumacı ailelerde yetişen çocukların ortaya koyduğu davranışlar bu sendrom ile karışabilir.

    asperger sendromunun karakteristik özellikleri:
    · asperger sendromu olan insanlar sosyal olabilmek için çabalar ama başaramaz.
    · yüz ifadeleri gibi sözel olmayan sinyalleri anlamakta güçlük çekerler.
    · tek düze, hızlı, duygudan yoksun konuşurlar.
    · sözcüklerin mecazi anlamlarını anlamakta güçlük çekerler.
    · hayal gücü eksikliği vardır. soyut düşünmede zorlanırlar.
    · sakarlık, asperger sendromu olanlarda belirli bir özellik olarak dikkat
    çeker.
    · bisiklet sürmek gibi koordinasyon gerektiren becerilerde zorluk yaşarlar
  • bir aspergerli icin hersey normaldir. siradan biridir o da aslinda. bir tek sey haric, dunya ile arasinda bir cam vardir.

    karakteri gucsuz olanlar, kavanozun icindeymis hissine kapilirlar.

    orta halliler, pencereden disariyi seyrediyormus havasindadirlar. dunya aralarinda bir cam vardir, bir odadadirlar.

    bir sekilde, egitimle veya tesadufler sonucu, kucuklukten iyi egitim almis, firsatlari degerlendirmelerine yardimci olunmus* aspergerliler ise, dunya'yi bir akvaryum olarak gorurler. sanki bazen kisilikleri vucutlarini terkeder, ve hem kendilerine hem de diger insanlara uzaktan bakarlar. dunya onlardan daha ufaktir onlar icin. sonra bir de farkederler ki, kendileri o akvaryumun icinde degiller. herkes gibi degiller. o cami asip, o suyun icine giremiyorlar. o kadar uzgun, sikilgan, yalnizdirlar ki aslinda...o denli buyuk zihinsel dengesizlikleri olur ki... bizse bunun hic farkinda olmadan, onlara "dahi" deriz.

    not: kuzularin sessizligi filminde, hannibal lecter, camdan bir hucre icerisindeydi, dikkat ettiniz mi?
  • glenn gould'un dehasinin da asperger sendromu bandrollu oldugunu iddia edenler var. hastalikli bir durum dahi olmak ve dahi anlaminda ayri kalmak cumle alemden.
  • empati eksikligi ,uygun olmayan tek yonlu iletisim,arkadaslik kurma becerisinde eksiklik ya da tamamen yoksunluk,tekrar edici konusma,sozle olmayan iletisim ,belli konulara karsi ilgi glistiröe,durus bozuklugu ve sakar hareketler sergileme,cogunlukla normal ya da ustun zekaya sahip olma ozellikleri sergilerler.
  • sendrom bir yandan nöropsikiyatrik bir bozukluk olarak addedilirken bir yandan da temelinde insan özelliği olduğu pek çok üstün bilişsel ve karakter özelliği barındıran bireylerde örneğin; einstein ve wittgenstein'da bu bozukluğun bulunduğu belirtiliyor. ilk olarak viyanalı çocuk doktoru hans asperger tarafından tanımlandığından onun ismiyle anılır olmuş. barış korkmaz'ın aynı isimli kitabında belirttiği üzere, asperger sendromu modern toplumdaki tutunamayanları anlatıyor.
  • bir nevi değil otizmin kendisidir. zaten dsm v artık aspergeri yüksek fonksiyonlu otizm olarak tarif etmiştir. otizm ve asperger sendromu bir spektrumdur, kişiden kişiye özellikler değişim gösterir. keskin sınırlı bir şablon yoktur. kadınlarda asperger sendromunun özellikleri erkeklerden tamamiyle farklı olduğu için erken yaşta teşhis konulan kız çocukları hariç tanı konulması çok zordur ve doktorların ya özel ilgisini ya da uzmanlığını gerektirir. çünkü doktor olsalar da (ulbi insanlar oldukları için değil stereo tiplemelerden arınmış olmaları beklenen bilim insanları olduklarından) çoğu toplumdaki genel geçer asperger önyargısını kıramamakta ve kadın aspergerlileri ya teşhissiz bırakmakta ya da sebep değil sonuç olan sendrom/hastalıklarla teşhis etmektedir. kadın aspergerliler genellikle depresyon, bi-polar vb. gibi sebep olmayan asperger sendromunun kadınlarda farklı şekilde kendini manifeste etmesinden kaynaklanan diğer sonuçlarla teşhis edilir. son yıllarda artan bilinç düzeyi ile bilim dünyasının asperger sendromunun kadınlarda görülme sıklığı konusunda kesin bir yanılgıda olduğu görülmektedir.

    günümüzde asperger konusunda en yetkin isimlerden biri olan doktor tony atwood kadın aspergerlilerin teşhisleri ile ilgili boşluğu kabul etmekte ve bilimden uzak insanların iddia ettiğinin aksine kadın yetişkinlerde kendi kendine teşhis koymuş olmayı geçerli bir teihis metodu saymaktadır.

    asperger sendromu ifade edildiğinin tersine bir hastalık olmadığından resmi doktor teşhisi küçük yaşlarda sosyal zorluğu atlatmak ve hayata adapte olabilmek için gerekliyken, genç yaşta teşhis alamamış yetişkin kadınların resmi bir teşhis istemesi ancak kendilerinin vereceği bir karardır. bu kararın güç olabilecek yanı asperger sendromunun kadınlarda teihis edebilecek yetkinlikte bir doktoru bulabilmektedir.

    yetişkin bir kadınsanız ve aspergerli olduğunuzu düşünüyorsanız konuyla ilgili rudy simone'ın kitaplarını önerebilirim. kendisi de bir aspergerli olan rudy simone ingilizce yazılmış kitaplarında aspergerli kadınlara haytlarında yardımcı olmaya çalışmaktadır. genç kadınlar (veya ilerlemiş yaşlarda olsalar da aspergerli olduklarını yeni keşfetmiş her yaşta kadın) öncelikle yazarın aspergirls kitabından başlarlarsa, kendilerine ve sendroma dair çok şey öğrenebilirler. daha sonra eğer bir ilişkiniz varsa şiddetle tavsiye edeceğim kitap `22 things a woman with asperger's syndrome wants her partner to know`. kitap 22 maddede asperger sendromlu bir kadının ilişkilerde yaşayabileceği güçlükleri sıralıyor ve çözüm yolalrı üretiyor. yazarın ayrıca aspergerlilere iş hayatında yardımcı olacak asperger's on the jobadlı bir kitabı daha var ama henüz okumadığımdan yorum yapamıyorum.

    kadınsanız, aspergerliyseniz, en yakınlarınıza bile bu bahsi açtığınızda alaya alınabilirsiniz. zira özellikler tamamiyle farklıdır ve kadınlar bilimsel olarak henüz açıklanamamış bir sebeple bu duruma bir tür adapte olduklarından (adaptasyon her zaman iyi değildir, aspergerli kadınlarının çoğunun bu durumdan dolayı yan etki misali depresyon vs. gibi ruhsal sorunlarla başetmesi bu "adaptasyonun" ağırlığından dolayıdır.) dışarıdan bakıldığında yeteri kadar "normal" görünürler. ama adaptasyonun bedeli ağırdır.

    kadınlarda asperger sendromunun özellikleri:

    duyusal ve pratik sebeplerle salaş giyinme

    kişisel bakıma ve saçlara önem vermemek. saç stilleri genelde "yıka ve çık"tır. kişisel bakıma önem vermemekten dolayı rahatsız olmaz, halinden mutludur.

    egzantrik kişilik, bu dış görünüşe de yansıyabilir.

    yaşına göre genç görünür, genç giyinir ve davranır.

    erkek aspergerlilere göre yüz mimikleri ve jestleri daha fazla gösterir

    dış görünüş olarak kadınsı olsada hareketlerinde cinsiyetsiz özellikler gösterebilir. kendini yarı erkek yarı kadın olarak görebilir

    tam gelişmiş bir kimlik alfısı yoktur ve özellikle teşhis öncesi bukelamun gibi olabilir

    kitap okumaktan ve film izlemekten bir dinlenme aracı olarak hoşlanır, genelde bilim kurgu, fantazi ve çocuk türleri

    kontrol etmeyi stres kontrolu olarak kullanır, kurallar, disiplin, bazı alışkanlıklarında katıdır -ki marjinal görünümüyle çelişir.

    genelde evde veya kontrollü ortamlarda daha mutludur.

    gençken otistik veya asperger tanısı almış olabilir veya dahi, utangaç, hassas olarak bilinmiş olabilir. öğrenme güçlükleri ile başa çıkmıştır.

    artistik yanı güçlüdür

    güçlü gelişmiş yetenekleri olabilir

    bilgisayarlara, oyunlara, bilime, grafik tasarıma, icatlara, teknolijik ve görsel şeylere güçlü ilgi duyabilir. kendilerini sözlü ifade edebilenleri yazarlığa, dillere, kültür çalışmalarına ve psikolojiye yatkın olabilir.

    okumayı kendi kendine öğrenmiş olabilir ve pek çok kendi kendine öğrenilmiş yeteneği olabilir

    yüksek öğrenim almış olabilir ama üniversitenin sosyal yönünde zorlanır. birden fazla veya yarım bırakılmış dereceleri olabilir.

    bir çalışma ve iş hakkında çok tutukulu olabilir ve aniden yön değiştirip soğuyabilir.

    sıklıkla işte tutunma konusunda sıkıntı yaşar ve çalışmayı ürkütücü bulur.

    çok zekidir ama bazen duyusal ve kavramsal sorunlar nedeniyle yavaş olabilir

    sözlü talimatlarla arası iyi değildir - yazmak veya kroki çizmek zorundadır

    saplantıları vardır ama erkek aspergerlilerinki kadar sıradışı değildir

    duygusal olarak gelişmemiştir ve hassastır

    anksiyete ve korku belli başlı duygularıdır

    duygular ve duygusal sorunlar hakkında konuşmaya erkek aspergerlilere göre daha açıktır

    güçlü duyusal sorunlar - ses, görüntü, koku, dokunma ve aşırı yüklenmeye açıktır ( erkek aspergerlilerin aksine yiyeceklerle ilgili tat/doku sorunu daha azdır)

    bedbin ve depresyona meyillidir. asperger tanısı gözden kaçırılıp komorbidi olan bi-polar veya manik depresif tanısı almış olabilir

    üzgün veya ajite olmuşken kendini sakinleştirme hareketleri, sallanma, yüzünü ovuşturma, mırıldanma, parmaklarını dolama, ayağını sallama, parmak veya ayakla tempo tutma

    aynı şekilde mutluyken de fiziksel olarak ifade eder: el çırpma, sallama, şarkı söyleme, etrafta koşturma, zıplama

    ağlama ve sinir krizlerine yatkındır ve kamuya açık alanlarda bile olabilir. bazen bu duyusal ve dugusal aşırı yüklenmeden kaynaklanan küçük gibi görünen şeyler üzerinedir.

    adaletsizlikten ve yanlış anlaşılmaktan nefret eder, bu kızgınlık ve öfkeye sebep olabilir.

    stres altındayken üzgünken özellikle kriz sonrası konuşmamaya meyillidir. erkek aspergerlilerin aksine kekemelik çok azdır akat ses özellike üzgün ve stresliyken monoton bir hal alır.

    sözleri ve hareketleri başkları tarafından sıklıkla yanlış anlaşılır.

    soğuk yaratılışlı, bencil ve arkadaş canlısı olmayan biri olarak görülür

    bazen çok konuşkandır. tutkuları/saplantılı ilgi alanları hakkında konuşurken çok ateşlenir

    çok utangaç ve sessiz olabilir

    aşırı yüklendiğinde erkek aspergerlilerde olduğu gibi sosyal durumlarda içine kapanır ama genelde küçük dozlar halinde sosyal durumları idare eder. normal bile görünebilir ama bu "performans"tır.

    dışarı çok çıkmaz. eşi veya varsa çocukları ile çıkmayı tercih eder.

    çok fazla kız arkadaşı yoktur ve onlarla alışveriş gibi "kızsal" şeyler yapmaz ve biraraya gelmez.

    okuldayken bir yakın arkadaşı ve arkadaşları olabilir ama yetişkinlik zamanına eriştiğinde bu geçerli değildir.

    bir ilişkisi olabilir veya olmayabilir. bir ilişkisi varsa epey ciddiye alır fakat yanlızlığı tercih edebilir.

    duyusal sorunlar nedeniyle seksten ya çok hoşlanır veya hiç hoşlanmaz.

    eğer bir erkekten hoşlanırsa çok üstüne düşer, gördüğünde uzun uzun bakar veya defalarca telefonla arar. bu saplantı yaptığı ve tomplumsal cinsiyet rollerini anlayamadığı içindir. bu yetişkinlikte değişir.
  • a.s lu bir ögrencimle yüz ifadeleri üzerine çalışırken ...( bir adet yüz ifadesi , iki adet olasılık olan bir face test uygulanmaktadır)

    - eveeet söyle bakalım :) e.k. bu kız mutlu mu yoksa seninle flört mü ediyor ?
    - hihihihhihihi flört ediyor..( sonrasında bağırarak ve ellerini kıza dogru sallaya sallaya ) allahh iyiliğini versinnn seniiiiinnnnn...kelleni koparıcam kellenniiiiii
  • aspergerli biri ile yakin ilişki kurmak isteyenlere öneriler

    nörotipikler bir as’liyi seviyorsa ve istiyorsa onun için birşeyler yapabilir ve onunla iyi bir ilişki kurabilir.öncelikle as’liyi anlayabilir.as’li biri gereksinimlerinden hiç olmazsa bir kısmının görülüp anlaşıldığını görünce, anlaşma ve uzlaşma yoluna gidebilir.her as’li dokunulmazlık eşiğinin aşılmadan kendisiyle ilgilenilmesini ister.giriş kapısı tam açık değildir ama kapalı hiç değildir.üstünde “meşgul” ya da “rahatsız etmeyin” yazısı yoktur ama “kapıyı açmadan bir tıklayın” yazısı vardır.bazı özel zorlukları için kendisi bazı yöntemler geliştirmiş olabilir.örneğin çocukken metal şeyleri sevmeyen bir as’li en azndan artık nefret etmemeyi öğrenmiştir.başkalarının metal takılar takmasından rahatsız olmaz ama masanın üzerine koymalarına bile tahammül edemez ve bu tip takıları satan bir dükkanın kapısından da içeri giremez.bu tip yanlarına saygı duyulması ve olanaklıysa kolaylık sağlanması gerekir; hatta bu tip sorunlarıyla baş etmesi için yöntemler geliştirmesine yardımcı olunmalıdır. eğer yeni yerlere gitmeden veya seyhate çıkmadan önce sıkıntı duyuyorsa kroki ve / veya harita üstünde ve / veya internet üzerinden çalışılabilir.yahut insanları ısırma gibi son derece tuhaf bir isteği varsa,insanlara ( elbette bunu hoşgörüyle karşılayabilecek yakınlarına ) onları ısırmalarına izin verip vermediklerini sormayı akıl edebilir ve izin isteyebilir.dokunma hissi uyandıran şeylere eğer ortam uygunsa dokunur; uygun değilse sokunmaktan vazgeçer.as’li birey rahatsız edildiği şeylerden kaçmanın mutlaka yolunu bulur ve bazı uzlaşma noktaları yaratır.bunu yapabilmesi için ona önerilerde bulunabilir.

    as’linin temel uyum biçimlerinden biri nörotipik birilerini taklit etmek ve kendi kolajını ( kes-yap ) yaratmaktır.ötekilerin kişilik özelliklerini, zekasını gücü oranında kendi boşlugunda birleştirir.as’li biri gerçek insan olmak için başkasını gereksinir,başka biri olur.ama annesi ya da babası gibi olmak istemeyebilir.sarhoş olunca gerçek insanı daha iyi taklit edebilir veya dış dünyadan kendini soyutlaması artabilir.

    dünya’ya bakışı hemen daima guvensizdir.hatta tutarsızdır.kendini tehl,kel, ve yıkıcı durumlardan uzak tutar.başkalarının düşüncelerini hiçbir zaman tam bir netlikle bilemez.ama birini sevip sevmediğini ve nesini sevip sevmediğini açıkça bilir.bazı şeylerin birbirine naısl bağlı olduğu konusunda hiçbir zaman emin olamaz .kendisi hakkında konuşmaya özel bir istek duymaz.hayatını tahammül edemediği şeylerle karşılaşmamaya özen göstererek yönetme eğilimi hep varolur.güvensizlik duygusu sürer,çünkü dünya da ne olacağını bilmez ve bilmek zordur; bütün bilinmeyenler tehlikeli olabilir.

    prof.dr.barış korkmaz
  • örnek sosyal olaylar üzerinden gidilerek,günlük yaşamda karşılaşabileceği durumlara hazırlıklı olması için örnek olaydaki sorunlara çözüm önermesi beklenen e.k. bu sorulara sürekli "annesine söyler","babasına söyler.","öğretmenine soyler" gibi cevaplar vermekte bunların dışındaki her ihtimali dusunmeyi red etmektedir. bu nedenle bir sonraki olay okul ve ev dışında ki bir ortamda gerçekleşen örneklerden seçilmiştir.olayda sokakta karşılaşan 2 arkadaştan biri diğerine omuz atmaktadır.e.k. hemen atılır:
    " x suçluuu"
    "hımm bu durumda y ne yapmalı peki?"
    "öğretmenine söylemeli"
    "ama okulda değiller"
    "gidince söylesin o zaman"
    (bkz: pes)
  • sahip olmak için genetik tabana ihtiyaç duyulmayan sendrom. ne annem ne de babam sahip bu duruma, bildiğim kadarıyla ailede de benden başka kimse de yok. hiç öyle romantik bir tarafi olmayan bilişsel bir bozukluk.

    bendeki gerceklerine gelecek olursam, konuşma anlamında hiçbir zaman sıkıntı yaşamadım aksine dil konusunda yetenekliyim. ama belki benim şansım çocukken ve ergenken harika doktorlara sahip olmamdi.

    okumayı 3 yaşında öğrendim. bilim sanat merkezlerinde eğitim aldım. 8 yaşıma girmeden ilkokul bitti, 3 sene okudum ilkokulu.

    sonra bir takım ailevi sebeplerden dolayi normal cocuklarla okudum. 13 yaşında üniversiteye başladım. 18 yaşıma girmeden öğretmen oldum.

    doktorum duyguları tam olarak anlamamin mümkün olmadığını ama taklit yeteneğimin çok iyi olduğunu söylemişti bu yüzden çok zorlanmadim. bu konuda çok okudum. taklit etmeyi iyice öğrendim. ama hala zorlanıyorum örneğin birkaç ay önce tek kardeşimi kaybettim elbette üzüldüm ama aklıma daha çok takılan öldüğünde aç olup olmadığı çünkü bu benim daha net anlayabilecegim bir şey çünkü somut.

    parça bütün ilişkilerinde oldukça iyiyim. nasıl yaptigimi bilmeden bir şeyleri tamir edebilirim.

    hiç arkadaşım yok. hep umutsuzca insanlarla arkadaş olmaya çalıştım. ama çok çabuk sıkılıyorum bu da iyi sonuclanmiyor. tepkileri yanlış yorumluyorum ornegin adam bana asiliyorsa ben nezaket gösterdiğini, onun çok nazik biri olduğunu saniyorum, imayi anlamıyorum, uzun süre nerede, hangi durumda nasıl tepki verilmeli eğitimleri aldım. bu yüzden de çok insan kaybettim.

    uzun oldu kusura bakmayın lütfen...
hesabın var mı? giriş yap