atçalı kel mehmet
-
bakirköy belediye tiyatrosunun oyunu
-
efelerin ün saldıgı zamanlarda, atça kasabasında yaşamış, devlete karşı ayaklanmış ve halkı koruyup gözetmiş, kanunsuz bir toplulugun başındaki kahraman olarak adlandırılan birey.
zamanında çok ürkek ve korkak biri olarak anlatılan bu efe, bir gün köy* kahvesinde otururken, köy* ahalisinin ve kendisinin devlet tarafından sömürüldügünü ve yok yere acı çektirildigini düşünüp buna bir çare araken, üç köpeğe* karşı bir köpegin kapışmasına şahit olur. uzun bir arbededen sonra üç köpek tarafından bir hayli yıpratılan küçük köpek, can havliyle kaçarken çıkmaz bir sokaga girer. kaçacak yeri yoktur. son nefeslerini alıyor olmasına ragmen sırtını duvara vererek bu üç köpege çılgın bir şekilde saldırır ve onarı kaçırmayı başarır. fakat takatı kalmayan köpek oracıkta yıgılıp kalır.
bu hadiseye tanık olan atça'lı kel mehmet ise durumu devletin baskısına benzeterek ve bu olaydan ilham alarak, sırtını dağlara vermiş ve o günden ölümüne dek devlete karşı halkı savunmuştur.
ölümünden sonra bahsi geçen kasabaya* heykeli dikilen bu birey şu cümleleri ile atça halkının akıllarına kazınmıştır.
su elin,
çeşme elin,
tekne atça'lı kel'in... -
meşhur olmuş efelerden.** böyle bir türküde vardı sözlerini buldum şöle idi.
aydın dağlarında gezerim gayri
yazıldı fermanım okundu gayri
aldım martinimi çıktım dağlara
dünya bir olsa tutulmam gayri
atçalı mehmet'im bilsinler beni
yoksulun yanında görsünler beni
koyarım bu yola bu tatlı canımı
dünya bir olsa tutulmam gayri
oniki yaşımda binerdim taya
minnet etmizdim paşaya beye
bizi yaman bildirmişler devlete
dünya bir olsa tutulmam gayrı -
odtu tiyatro toplulugunun bir zamanlar oynadigi oyun..
-
burdur yöresinde halk ayaklanmasını örgütleyen bu efe hakkında destandır bulduğum:
dururken önce erazil yürüdü
ol vakit dağları duman bürüdü
kahpe beyler, atçalı kel yürüdü
şol beylerde yüz yalanı seyrettim
devirdiler vekil-harcın dizini
bitirdiler zaptiyenin işini
üç beş canın da deldiler başını
ılgıt ılgıt akan kanı seyrettim -
bu kadar entry girilmiş fakat orhan asena oyunu olduğu belirtilmemiş olan tiyatro eseri..
-
orhan asena'nın yazdığı tek perdelik eser. oyun, 14 ekim 1998 tarihinde akm aziz nesin sahnesinde mahmut tokgöz yönetiminde sahnelendi. atçalı mehmet'i zafer algöz canlandırmış idi. oyun afişini esen karol tasarlamıştır.
-
(bkz: recep yazıcıoğlu/@altay)
-
1780 yılında aydın ın atça kazasında doğan fakir bir ailenin çocuğuyken beyin güreşte ödül olarak koyduğu kızını rakiplerini yenerek kazanmasına rağmen vermeyince kızıp dağa çıkan ve 1829-1830 aydın ihtilali olarak adlandırılan şekliyle yönetime el koyan ve "vali-i vilayet, hademe-i devlet, atçalı kel memet"sözünü söyleyip bir nevi magna carta tarzı kararlar alan (zulüm ve haksız vergi alımının önlenmesi askerlik işlerinin düzene girmesi gibi) aydın bölgesinde çok sevilen efe.
-
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap