• 3 eylül 1260'ta filistin'de, bugünkü batı şeria'nın kuzeyinde memlüklerle moğollar arasında vuku bulmuş savaştır. ayn calut, "calut'un gözü" demek oluyor bu arada*, eski ahit'e bir gönderme babında. savaşın önemli yanı, mısır ve kutsal toprakların moğol istilasından korunması ve moğol yayılmasının ortadoğu'daki uç noktasını gösteriyor olmasıdır. ayrıca moğolların aldıkları ilk büyük mağlubiyettir ayn calut savaşı.

    savaştan önce hülagu önderliğindeki ilhanlılar önce bağdat'ı sonra halep ve şam'ı kah yakarak, kah talan ederek filistin'e gelmişler, bu aksiyonlarıyla, artık farkında olmadan mı desem, makro büyüklükte tarihsel dengeleri yerinden oynatarak, abbasi saltanatını yıkmışlar, artık kudüs ve mısır'a göz dikmişlerdir.

    devasa ordusuyla mısır'ı fethetmeye gelen hülagu, ayıp olmasın diye önce elçilerini memlük sultanı seyfettin kutuz'a yollar. kutuz da hülagu'nun bu jestine karşılık vermek için elçilerin kafasını keser, kahire'nin kapılarına asar. tam mısır işgal edilecekken moğol hanı möngke'nin öldüğü haberi gelir. hülagu da hem durumu sağlama alayım, hem de ulan bakarsın büyük han ben olurum bütün moğol dünyasını avcumda oynatırım mentalitesiyle geri dönme kararı alır, üstelik ordunun büyük bir bölümünü yanında götürür. kalan küçük -küçük diyorsam o kadar küçük değil 20 bin kişi- ordunun başında nesturi bir türk olan kitbuka'yı bırakır. yaşı ilerlemiş okuyucularımız hatırlayacaklardır, moğolların başına ne geldiyse, ilerlemelerine ne mani olduysa bu han'ların ölümleri mani olmuştur (bkz: #12358578). polonya'da liegnitz savaşı'nı da kazandıktan sonra atlas okyanusu'na kadar gitmek varken yine han ölüyor, hoop moğolistan'a, o kadar yol tabi git gel zor olur. o arada kudüs'teki haçlılarla işbirliği yapmayı düşünen kitbuka'nın isteği bizzat papa tarafından reddedilir. daha sonra bu hıristiyan krallıklarla moğollar arasında bazı sürtüşmeler yaşanır. mısır'da moğolların saldırmasını bekleyen kutuz ve müttefiği baybars, moğollar gelmeyince kendileri kuzeye, filistin'e çıkarak saldırma kararı alırlar.

    kutuz ve baybars komutanlığındaki memlük ordusuyla, kitbuka önderliğindeki ermeni ve gürcü mercenary birlikleriyle takviye edilmiş moğol ordusu israil vadisi'nde karşılaşırlar. başlarda memlük ataklarını başarıyla karşılayan moğollar, kutuz'un vadilere sakladığı birlikleri sahaya sürmesiyle neye uğradıklarına şaşırırlar. kitbuka yakalanıp öldürülür. moğollar geri çekilir.

    sonrasında filistin'den iş çıkmayacağını gören hülagu, kafkaslara saldırır, bur'da da başka bir moğol hanı berke han tarafından geri püskürtülür. diğer yanda savaşın getirdiği popülariteyi iktidara dönüştürmek isteyen baybars, kutuz'u öldürür, sultan olur. ortadoğu bildiğiniz ortadoğu işte, o zaman da aynıymış..
  • sonucunun memlükler ve filistin şeridinin altında yaşayan diğer ırk* ve topluluklar* için iyi, üstünde kalan ırklar* için kötü olduğu savaş.

    savaşın kaybedilmesiyle birlikte moğollar filistinin ötesine geçmekten vazgeçti. bu da hayatları boyunca en zalim hristiyanları belleyen memlük, arabistan ve kuzey afrika halklarının yırtmasını sağladı. ilhanlılar mağlubiyetin sorumlusu olarak türkler ve kafkas ırklarını sorumlu tutmuş, egemenliğini baskı ve korku ile sürdürdüğü anadolunun amına koymaya daha bir iştahla devam etmiştir afedersiniz. tabi bu durum anadoludaki türk varlığı etkisinin kontrol altında kalmasını uzatmış ve anadolu selçuklularının sonunu hazırlamıştır.
  • kimi kaynaklara göre hz. davut’ un calut ’ u yendiği rivayet edilen yerde olmuş olan savaştır.
  • eğer moğollar, bu savaşta galip gelip, mısır'ı da ele geçirseler, son özgür islam toprağı da ortadan kalkmış olacaktı. kim bilir, belki de islam'ın kendisi ortadan kalkacaktı.
  • moğolların ilerlemesini durduran 2 olaydan ilki.
    ilk kez bu savaşla moğollar batıda daha fazla ilerleyemedi. bundan 20 yıl sonra da japonlara yenilip doğuda da tıkandılar.
    yalnız bu savaşın islamın son şansı olduğu son derece yanlış bir değerlendirme. zira o tarihte, cengiz han'ın torunlarından batu han'ın kardeşi berke han zaten müslüman olmuştu. bugün altın ordu (golden horde) diye bilinen ve moğolistan'daki büyük hana bağlı olan rusya'daki moğol devletinin başındaydı. 1258'de hülagü'nün bağdat'ı dümdüz edip halife'yi öldürmesi üzerine, kuzeni olan hülagü'ye intikam yemini etti ve ögeday (oktay) ölünce de hülagü'ye saldırıp kafkasya civarında onu yendi. memlüklerle müttefik olup, kendisi gibi moğol olan ilhanlılar'a saldırmaya devam etti. zaten moğol devletleri içinde en uzun yaşayan da berke han'ın devleti oldu.
    öte yandan bu savaştan sonra memlük sultanı olan baybars'ın aslen sarışın mavi gözlü kıpçak türkü olup, moğolların işgali sonucu kırım'dan kaçarak mısır'a geldiğini ve kişisel intikam için moğollarla kapıştığını belirtmek gerek. kısacası moğollar kendi sonlarını kendileri hazırladı.
  • bu savaşta ilhanlı ordusu içinde gürcüler ve yaklaşık 500 adet kliklyalı dönemin en iyi ermeni şövalyeleri de vardı. bu elemanların savaşa nasturi hristiyanlığı benimseyen moğol komutanı ketboğa sayesinde geldiği söylenir. savaşta ilhanlı ordusu'nun neredeyse hepsinin savaş meydanında imha edilmesi ve anadolu ile kuzeyde'ki diğer moğol boylarının tek tek islamiyet'e geçmesi ile istilacı moğolların batıya doğru yaptıkları ilerleyiş son buldu.
  • kimi kaynaklarda ilk kez patlayıcıların kullanıldığı savaş olarak geçer `:http://en.wikipedia.org/wiki/battle_of_ain_jalut` daha çok moğol atlılarının düzenini bozup karışıklığa neden olmak için kullanılmış bu patlayıcılar..
    aynı zamanda moğolların batı yönündeki ilerlemeleri son bulmuştur bu savaş sayesinde. zaten kısa bir süre sonra kendi aralarında iç çekişmeler başlamış ve büyük moğol imparatorluğu parçalara ayrılmıştır.
  • tam zafer kazanmışken, iktidarı pay edemeyen türk'ün türk'ü, müslümanın kardeşini boğazlama olaylarından bir başkası. hani "türk'ün türk'ten başka dostu yoktur" diyorsunuz ya ondan şeyttim. no offence by the way!
    benzeri için (bkz: birinci kılıç arslan/@andrew)
  • möngke'nin ani ölümü memlükler için tam anlamıyla bir piyango olmuş. hülagu'nun karakurum'a dönerken yanında götürdüğü ordunun mevcudunun 100 bin küsür olduğu söyleniyor. bu kadar büyük bir orduya karşı memlükler moğolları kaybedilmesi hemen hemen kesin olan bir meydan savaşına zorlamak yerine mısır'da bekleyip moğol kuşatmasına karşı bir savunma savaşı verecekler ve muhtemelen ikinci bir bağdat vakası yaşanacaktı.

    devasa mevcudu ve hızıyla moğol savaş makinesi karşısında durmanın imkansız olduğunu gören ortadoğu halkları ilginç stratejilere de başvurmuş. moğol ordusunun en önemli özelliği ve temel taşı atlarıdır ki dönemin arap tarihçileri asker başına 4-5 tane düştüğünü söylerler. yani 50 bin kişilik bir moğol ordusunda kabaca 250 bin civarında at mevcut. dönem ordularında kullanılan atlardan farklı olarak saman yerine ot yiyen bu kadar hayvanı doyurmak için de geniş otlaklar lazım. durumun farkında olan memlükler moğolların yolu üzerinde bulunan otlak, tarla ne varsa yakmıştır ki atlar beslenemesin. hülagü'nün ordunun büyük kısmını yanında götürmesinin yanı sıra ketboğa'yı zor durumda bırakan etkenlerden biri de bu lojistik problemi olmuştur. ortadoğu zaten coğrafi olarak moğollara biraz ters bir yer. üstüne kıt kaynakların da bir şekilde pasifize edilmesiyle moğol ordusu memlüklerin karşısına epey sıkıntılı bir şekilde çıkmıştır.
  • oldukça ilginç bir savaştır. özellikle sonuçları itibari ile.

    savaştan kısaca bahsetmek gerekirse, memlüklerin başında kutuz, ordunun başında geleceğin hükümdarı baybars. moğolların başında hülagü, ordunun başında ketboğa *. bahsi geçenlerin üçü türk olarak hülagü han ise moğol olarak kabul edilmektedir.

    savaşta yenilmez moğol süvarileri barut ile korkutulmuş, sersemleyen askerler ile muharebeye giren baybars savaşı kazanmıştır.

    sonucunda, yok olmanın eşiğine gelmiş islam kültürü bu durumdan kurtulmuştur. baybars kendini iyice kanıtlamış kısa bir süre sonra kutuz'u öldürterek başa geçmiştir. memlükler, abbasilerin yok olması ile islamın önderliğine mazhar olmuştur.

    moğollar (daha doğrusu ilhanlılar) en önemli generallerinden ketboğa'yı kaybetmişlerdir. ilk kez batı'da mağlubiyet görmüşlerdir. büyük ihtimalle güney avrupa'ya kadar girecek moğol ordusu, filistin'de tıkanmıştır. moğollar arasında ikilik çıkmış, birlikleri bozulmuş ve nogay han ilhanlılara saldırmıştır.

    bir domino taşı etkisi yaratmıştır savaşın sonucu. kuşkusuz tarihte ki en önemli savaşlardan bir tanesidir.
hesabın var mı? giriş yap