hesabın var mı? giriş yap

  • son sezonun özeti ve birkaç önemli nokta:

    --- spoiler - 3.sezon 8. bölüme kadar ---
    westworld park'ta en başından beri esas gözetlenenler insanlarmış. parkta insanlar gerçek doğalarını gösteriyorlar ve giydikleri şapkalardaki alıcılarla tüm bu süreç kayıt altına alınıyor. kayıtların saklandığı yer de çok az kişinin bildiği bir sığınak, 2. sezonun sonunda bernard'ın dolores'i vurduğu yer. bu verilerin bir kısmını dolores ölmeden önce kendine kopyalıyor. daha sonra anlıyoruz ki bu süreci ford planlamış, robotların gerçek dünya'da hayatta kalabilmesi için bu bilgilerin kritik öneminin olduğunu biliyor.

    peter abernathy isimli host, yani robot da burada kilit rolde. tüm insanların kayıtları, bu hostun kontrol ünitesiyle şifrelenmiş. bu yüzden herkes fellik fellik peter abernathy'i arıyor, o veriler hem çok tehlikeli hem de inanılmaz değerli. robotlar ele geçirirse bu verilerle neler başarabileceğini tahmin edebiliyorlar.

    hale isimli hanım kızımız westworld company'nin yönetim kurulu başkanı. westworld'de robotlar ayaklandığında, hem ayaklanmayı bastırmak hem de bu bahsettiğimiz verileri kurtarmakla görevlendiriliyor. dolores hale'den erken davranıyor, bilgileri kendi hafızasına kopyalıyor, kendi kontrol ünitesini taşıyan hale bedeninde bir robot üretiyor, hale'yi öldürüyor. gerçek dünya'da yaşayabilmek için neredeyse her şeye sahip olarak westworld'u terkediyor.

    parkın esas yatırımcısı siyah giyen abimizin (mib'in) kayınbabası. mib'in kayınbabası alzheimer olunca tüm mirası mib'e kalıyor. mib'in ise parkta kayıt altındaki bu veriye erişimi var ve bu veriyi çok yüksek bir para karşığında serac isminde bir delikanlıya satıyor. bu konuya tekrar gelecez.

    serac ve kardeşi fransa'daki nükleer felaketten kurtulup abd'ye gidiyorlar. burada zengin bir işadamıyla anlaşıp ona bir yapay zeka vaadediyorlar, bu yapay zeka ile geleceği öngörebiliyorlar, ki bu iki kardeş ve anlaştıkları iş adamı çok büyük servete ulaşıyorlar. makinenin ismi rehoboam. iş adamının tek derdi borsada başarılı olup daha fazla para kazanmak ama serac rehoboam'ın potansiyelinin çok daha fazla olduğunu farkediyor. öngörebildikleri arasında "bu sonuca ulaşabilmek için hangi yolu izlemeliyim" gibi komplike şeyler de var. rehoboam iş adamını tehlike olarak görüyor ve serac da bu doğrultuda iş adamını öldürüyor. sezonun başında dolores'in yanında gezdiği kıvırcık saçlı zengin çocuk da işte bu öldürülen adamın oğlu.

    serac bu rehoboam'ın tek sahibi oluyor ve yukarda bahsettiğimiz insanların doğası verilerini westworld'den çok yüksek fiyata satın alıyor. bu verilerle rehoboam, insanların kararlarını yüksek bir oranda öngörüyor. serac'ı dünya'nın en zengini yapan süreç de bu oluyor. daha sonra serac rehoboam'a "dünya'da düzeni nasıl sağlayabilirim" diye soruyor, yeni dünya düzeni buradan doğuyor ve rehoboam insanların verilerini her detayıyla kayıt altına alıyor. her insana bu doğrultuda rol biçiliyor, insanların bu belirlenen rollerden dışarı çıkmalarının ihtimali yok. uyumsuz kişiler olursa bunlar terapiye tabi tutuluyor. terapi bir nevi beyin yıkama, ve bu beyin yıkama sürecinin tamamen rehoboam belirliyor. buna rağmen terapi beyin yıkama başarısız olursa, o kişiler süresiz uyutuluyor. bu sayede düzen sağlanıyor.

    makine insanların özgür iradesini tamamen yokediyor, verecekleri tüm kararlar daha öncesinde rehoboam tarafından hesaplanmış kararlar oluyor. insanların bu düzeni kırmasının yolu yok.

    robotlarımız işte bu noktada ortaya çıkıyor, rehoboam'ın robotlar üzerinde öngörüsü yok yani rehoboam için kocaman bir boşluklar. maeve, dolores, bernard; bunların hiçbirinin kararları ve hamleleri öngörülemiyor. maeve'yi rehoboam'ın önerisi dahilinde testlere tabi tutuyorlar, doğasını anlamaya çalışıyorlar; maeve'nin tutunduğu dalı buluyorlar; kızı. serac bu doğrultuda ona kızını vadederek dolores'e karşı savaşması için kendi tarafına davet ediyor. maeve de buna ikna oluyor. maeve hakkında daha fazla konuşmaya gerek yok, başka bir hikaye yazmamışlar, çok doğrudan ve alt metin barındırmayan bir karakter.

    rehoboam, insanlar için çipler üretiyor. bu çipleri, damaklarına entegre edilmiş alıcılara koyuyorlar ve çipin görevi neyse o etkiye maruz kalıyorlar. bu çipler direk beyine sinyal yollayarak çeşitli etkilere sebep olabiliyorlar. dizide iki farklı çip görüyoruz, birisi kişinin algılarını değiştirerek etrafındaki dünya'yı filmdeymişçesine algılamasına neden oluyor. diğer çip ise kişinin birkaç saat boyunca daha itaatkar olmasını ve bu süre geçtikten sonra yaşadıklarını unutmasını sağlıyor.

    rehoboam ayrıca uyumsuzları yakalamak için bir uygulama oluşturuyor. bu uygulama ile para kazanmak isteyen kişilere görevler veriyor ve bu görevleri yapanlar görev süresince üstte bahsettiğimiz unutturucu çiplerin etkisinde olmak zorundalar. yani bir bakıma rehoboam'ın kolluk kuveti oluyorlar.

    caleb'in hikayesini izliyoruz ve son bölümde öğreniyoruz ki, caleb rehoboam'ın uygulamasını kullanıyor. rehoboam'ın kolluk kuvveti içerisinde en başarılısı olarak nitelendiriliyor. tabi caleb'in ne yaptığından haberi yok, çipi kullandığı için. ve yine öğreniyoruz ki caleb bir görev sırasında duymaması gereken şeyleri duyuyor ve bu yüzden kendisine beyin yıkama yapılıyor.

    yine 7. bölümde, dolores ve caleb bir tesise gidiyorlar. bu tesiste rehoboam'ın eski sürümü tutuluyor ve uyumsuz insanlara beyin yıkamanın yapıldığı yer de burası. ayrıca bu eski sürüm yapay zekanın isminin solomon olduğunu öğreniyoruz. rehoboam ve solomon'un çalışma mantıkları aynı.

    önemli nokta 1: dolores'in caleb'le tanışması şans eseri gerçekleşmedi. ilk bölümde dolores çatışmadan yara alarak kurtulduktan sonra caleb dolores'i yaralı şekilde görüyor. hemen koşuyor, koluna giriyor ve ambulans çağırıp ona yüklüyor. dolores burada hareket edemeyecek durumda görünüyor, caleb'ten kendini koruması için yardım istiyor. saldırıya uğradıklarında görüyoruz ki hiç de muhtaç durumda değil, bir adamı kolayca öldürüyor ve kalkıp başka bir arabaya cesetleri dolduruyor.
    tahmin: açıkça görüyoruz ki dolores caleb'le tanışmak ve caleb'in kendisine güvenmesini sağlamak için bu şekilde bir tanışmayı planlamış.
    dolores, rehoboam'ın veya solomon'un verilerine erişebiliyordu. caleb'in dünya'daki en başarılı görev adamı olduğunu da biliyordu. bu yüzden onu seçti. ve daha sonra onu kendi amacı doğrultusunda kullanmak için solomon'la konuşturdu.

    önemli nokta 2: bernard'ın tahminine göre, dolores insanlığa zarar verecek eylemler yapamıyor. dolores'in kaynak kodu bu tarz kararlar almasını engelliyor. dolores'in bunu aşmak için bir insan kullanması gerekiyor. ve yine bernard'ın tahminine göre, dolores bu sayede insanlığın tamamını yoketme amacını gerçekleştirebilecek. 7. bölümde caleb solomon'dan yönergeleri alırken, solomon bunu başka bir yeni dünya düzeni olarak niteliyor. solomon dünya düzenini sağlamak için öngörülerini sunuyor, insanları yoketmek ise bu makinenin doğasında yok, dolayısıyla sunduğu yönergeler arasında yer almıyor.
    tahmin: dolores, en baştan solomon'un sistemine erişebildiyse onu hacklemiş de olabilir. ve bu doğrultuda caleb'e verilen yönergelerin dolores'in kendi yönergeleri de olabilir. anca bu şekilde dolores, insanlığı yokedebilir. ama bu amacını bir şekilde gerçekleştirememesi lazım, yoksa 4. sezon için konu kalmaz :)
    insanların büyük bir çoğunluğunu yokedebilir. burdan iyi malzeme çıkar.
    --- spoiler ---

    umarım dizinin akışını kaçıranlar için açıklayıcı olmuştur.

  • bomba patlayınca seçim dönemi başlıyor düşüncesi bu kadar insana hasıl oluyorsa, insanları hainlikle suçlamadan önce bu siyasal islamcı hükümet şapkasını çıkarıp biz nerede yanlış yaptık diye bi düşünsünler, pardon şapkaya karşılardı sarıklarını çıkarıp düşünsünler

  • yargılamadan önce down sedromu bir kromozom anomalisi olup, beslenme ve yaşam şekli ile alakası yoktur bunu bilelim.

    günümüzde yapılan tarama testleri hatalı sonuçlar verebilmekte ve sağlıklı olması beklenen bebek down sendromlu olarak doğabilmekte. ne yazik ki bir tanıdığım bunu yaşadı ve senelerce depresyondan çıkamadı. çoçuğu istemedi, hayattan tüm bağını kopardı, onu dünyaya geri döndürebilmek için ailesi senelerce çabaladı, çoçuk şuan 10 yaşında ve anne hala iyi değil.

    yani konu anne bebeğini öldürmüş. neee vay caniiiii!! değil. anne belli ki çıkamadığı depresyonda, bilinçsizce bunu yapmış. çok ama çok üzücü.

    lütfen bilmeden hissetmeden, anlamadan, empati kurmadan yazmayalım.

  • değerli adalet bakanımız bekir bozdağ'ın ülkede sorun kalmamış gibi, sorduğu soru!!

    haberin detayı şöyle:

    adalet bakanı bekir bozdağ, "twitter yetkililerine soruyorum; kim talimat verdi, 'we love erdoğan' 'hashtag'ını kaldırdınız? özgürlük ilkeleri içerisinde 'we love erdoğan' mesajını kullanmak, yaymak twitter ilkelerine aykırı mı, aykırıysa hangi ilkesine aykırı? insanların birine dair sevgisini ifade etmesi nasıl 'twitter'ı rahatsız ediyor? bu da sayın cumhurbaşkanımıza karşı yürütülen kürsel operasyonunun bir yansımasıdır." dedi.

    memlekete bak amk, adalet bakanı ne ile uğraşıyor. tam panayır.

  • 4 aralık 1998'de vizyona giren , başrolünde erkan can, ella manea, haldun boysan'ın olduğu filmin 40. dakikasında kamil, yemek masasında otururken "bugün de ben bir hikaye anlatayım size" diyerek lafa girer ve gençlik yıllarından bir hikaye anlatmaya başlar. video

    hikayeye göre kamil, samsun'da, kendisinin de küçükken aşık olduğu kızın isteğini kıramaz ve askerlik arkadaşı ile evlenirken nikah salonuna gidecek gelin aracını kullanmak zorunda kalır. ancak onur duyduğu bu görev yüzünden spor toto kuponunu yatıramaz. iki gün sonra fenerspor vs samsunspor maçı oynanır ve samsunspor fenerspor'a 5 gol atar.

    kamil'in, düğün nedeniyle oynayamadığı kupona 32 milyon tl ikramiye çıkar. sene 1980'dir ve filmde 15 liralık sigara fiyatı üzerinden hesap yaparlar ve 320 milyon sonucuna ulaşırlar. idris kaptan, bu yanlış hesap üzerine "çok da değilmiş be" der. (aslında hesaba göre para 320 milyardır.)

    bu paranın bugünkü değerini, günümüz sigara fiyatları, enflasyon ve dolar kuru üzerinden hesaplayacağız.

    öncelikle bahsi geçen ve 15 liradan hesaplanan sigaranın ne olduğuna karar vermek gerekiyor. filmde kısa marlboro, maltepe ve tekel 2000 sigaraları görünüyor. güncel fiyatlarının ortalamasını kullanacağız. bugünkü fiyatları ile kısa marlboro 27 tl, samsun 26 tl ve maltepe 24 tl'dir. ortalamasını aldığımızda 25,66 tl yapıyor. düz 26 tl üzerinden hesaplayacağız.

    buna göre, 1980 yılında 32 milyon tl ikramiye ile satın alınabilen 2.133.333 adet sigaranın yani ikramiyenin bugünkü ederi 55.466.666 tl yapıyor.

    enflasyon hesabını tcmb'nın enflasyon hesaplayıcısı ile (resmi enflasyon rakamlarına güvendiğimizi varsayarak) kolayca yapabiliyoruz. 1980 nisan ayı ile 2022 nisan ayı aralığını kullanarak hesap yaptığımızda paranın bugünkü karşılığının 11.462.249 tl olduğunu görüyoruz.

    dolar hesabı yaparken 24 ocak 1980 kararları göz önünde bulundurmamız gerekiyor. kararlar öncesinde 1 abd doları 47 tl ederken 70 tl’ye yükseldi. 1980 yılının ortalama abd doları kuru ise 91.04 tl'ye ulaştı.

    32 milyon tl'nin ortalama dolar kuru üzerinden karşılığı 351.494 dolara tekabül ediyor. ancak dolar enflasyonunu da göze almamız gerekiyor. nisan 1980 ile nisan 2022 üzerinden hesap yaptığımızda paranın bugünkü dolar karşılığının 1.254.565 dolar ettiğini görüyoruz.

    1.254.565 doları bugünkü kur olan 16.39 ile çarptığımızda, ikramiyenin bugünkü karşılığının 20.562.320 tl olduğu sonucuna ulaşıyoruz.

    not: @vertba'nın ricası üzerine hesaplanmıştır.