hesabın var mı? giriş yap

  • (bkz: nuri leflef kundura cilası)

    pazar öğleden sonraları ayakkabıları, serili gazetelerin üzerinde boyarken o tanıdık koku yayılırdı eve. fırçayı sallarken keyifli keyifli ıslık da çalardı bazen. boya sandığıyla sokaklarda gezdiği çocukluk yıllarını, öğle sıcağında bir ağacın altında içtiği gazozun tadını hatırlatıyordu belki de. yeni yeni anlayabiliyorum canım babam; biz büyüdük, sen gittin. mekanın cennet olsun.

    edit: mesajlarıyla yüreğimize dokunan tüm dostlara selamlar...

  • pandemi döneminde şubeleri kapalı da olsa tüm çalışanlarının maaşlarını bir senedir tam ödeyen zincir. ceo gustavo frings yaptığı basın toplantısında hiç kimsenin mağdur edilmeyeceğini, herkesin ihtiyacını karşılayacak kaynağa sahip olduklarını açıkladı.
    radyasyon kıyafeti ile basının karşısına çıkan ve sosyal mesafeye dikkat çeken frings titizliği ile tanınıyor.

  • ekstra 2 ya da 6 puan için böyle atraksiyonlara değmez.

    sınavımı yapar, çıkarım. o soruyu da boş bırakırım.

    edit: başlık bana kalmış. soru şuydu; "here you have the opportunity to earn some extra credit on your final paper grade. select whether you want 2 points or 6 points added onto your final paper grade. but there's a small catch: if more than 10% of the class selects 6 points, then no one gets any points. your responses will be anonymous to the rest of the class, only ı will see the responses."

  • leziz zıtlar barındıran bir tasarım ve milliyetçilik hikayesi bu. 99% invisible isimli tasarım podcast'inden yeni duydum, gaza gelip biraz araştırdım ve fularsız entellik'te ve medium'da yazıya döktüm. resimler hariç, içeriği aynen kopyalıyorum.

    ***

    1950 yılında, uruguay sınırının dibinde yaşayan bir brezilyalı çocuk, yeni gelen amerikan filmini izlemek için sınırı geçip bir köy sinemasına gidiyor. filmin ortasında birdenbire ispanyolca bir anons, coşkulu bağırışlar ve çalmaya başlayan uruguay milli marşı... uruguay dünya şampiyonu olmuş. hem de rio'da, 200 bin kişinin önünde, brezilya'yı yenerek.

    bizim gibi bir futbol ülkesinde yetişmiş olanların bile, bu maçın önemini anlaması zor: brezilya o zamanlar pek bilindik bir ülke değil, pek birleşmiş bir millet de değil. elitlerin sporu olarak başlayan futbol popülerleştikçe, halkın harcı haline gelmiş. ve bu dünya kupası, brezilya'nın dünya'ya kendini modern bir ülke olarak tanıtma şansı. bir taşla iki kuş.

    bu tanıtımın ana sahnesi de, yeni stadyum kokusuyla dolu maracana.

    ***

    turnuvaya harika başlıyorlar, gelene 7, geçene 6 gol. son maç komşu uruguay'a karşı ve brezilya ağır favori. hem birkaç ay önce onları 5-1 yenmişler, hem de o zamanlar format farklı olduğundan, brezilya berabere kalsa bile kupayı kazanıyor. tam 200 bin kişi doldurmuş stadı. (deniyor ki, sonradan o maçta olduğunu iddia edenlerin hepsi doğru söylüyor olsaydı, maracana'nın ay kadar büyük olması gerekirdi)

    ilk golü brezilya atıyor. 1950'de rio bir parti şehri değil ama stad coşkudan patlayacak. sonra beraberlik. sorun değil, brezilya hala özgüvenle atak oynuyor. bitime 11 dakika kala, 23 yaşındaki ghiggia sağdan brezilya ceza sahasına giriyor. kaleci barbosa, orta yapacağını düşünerek biraz açılıyor ve ghiggia o açıktan topu ağlara yolluyor (bu videonun ortalarında).

    yıllar sonra, o anki atmosferi şöyle özetlemiş:
    "maracana'nın tarihinde sadece üç kişi kalabalığı susturabilmişti: papa, frank sinatra ve ben"

    ***

    uruguay kupayı kazanıyor. "futbol sadece futbol değildir" sözü sanırım en çok böyle anlar için geçerli. yakın zamana kadar brezilya'nın bir eyaleti olan uruguay için, bu maçın bir bağımsızlık ve milli mit yaratma boyutu var. doğal olarak ghiggia bir milli kahraman oluyor ve bu ünüyle, avrupa'ya oynamaya gidiyor.

    yıllar sonra futbol kariyeri bitip ülkesine dönünce, 1950 milli takımındaki herkes gibi, ona da hükümet tarafından bir iş bulunuyor: hayır, spor bakanlığı, federasyon başkanlığı veya teknik direktörlük değil. montevideo'da bir kumarhanede, hilebazları yakalama işi.

    ghiggia, kumarhaneden emekli olunca, birikimi ve emekli maaşı yetmediğinden, dünya kupası madalyasını satılığa çıkarıyor. neyse ki zengin bir işadamı madalyayı satın almış ve anında kendisine iade etmiş.

    iki ülkede gördüğü saygıyı sembolize edercesine, bu işadamı yarı uruguaylı-yarı brezilyalı biri. hatta, travma yaşattığı maracana'nın walk of fameinde, pele'nin ayak izinin yanındaki ayak izi ghiggia'ya ait. 2015'te ölene kadar, sınırın iki tarafında da gittiği her yerde sıcak karşılanmış.

    ***

    "düşmanlarına" bu saygıyı gösteren brezilyalılar, kalecileri barbosa'yı hiç affetmemişler. işin milli gurur boyutunun ötesinde, yüzeyin hemen altında yatan bir de ırkçılık boyutu var: medya, kaleci dahil takımdaki tüm zencileri günah keçisi ilan ediyor. ne hainlikleri kalıyor, ne aptallıkları.

    aradan geçen senelerde, ırkçılık ağır ağır azalsa da, barbosa bir cüzzamlı gibi dışlanmış hep. hayatını karartan adam ghiggia bile onu savunmuş elinden geldiğince ama nafile. taa 1994'teki milli takım kampını bile ziyaret etmesi engelleniyor, kötü şans getirmemesi için.

    "brezilya'da herhangi bir suçtan ötürü alacağınız maksimum ceza 30 yıl. bense 50 yıldır işlemediğim bir suçun cezasını ödüyorum".

    bu "suçun" cezası sadece futbolculara kesilmedi, "uğursuz" milli takım forması da nasibini aldı. ve bu sayede, o maçın sonucunu uruguay'daki köy sinemasında duyan çocuğun kaderi değişti...

    ***

    garcia schlee, bir rio gazetesinin açtığı tasarım yarışmasına katıldığında 19 yaşındaydı. konu: brezilya milli takımının yeni forması.

    birkaç yıl önce o sinemadayken, oyuncular beyaz bir forma ile sahadaydılar. brezilya'yı artık o uğursuz beyaz ile düşünmek zor, çünkü yarışmayı kazanan schlee, bayraktaki dört canlı rengi de formaya sığdırmayı becerdi. tasarladığı 200 ayrı versiyonun en iyi olanı, o günden beri brezilya'nın simgesi.

    ödül olarak, uruguay sınırındaki köyünden çıkarıp, rio'da milli takım oyuncularının kaldıkları yere yerleştiriyorlar bu genci. anında hayalkırıklığına uğruyor, futbolcuların sürekli içip, kadınlarla düşüp kalktıklarını görünce. "hepsi serseriydi". kısa bir süre sonra evine dönüyor.

    ***

    brezilya milli takımı 62 kupasını kazandığında, onun tasarladığı formayı giyiyordu. tabii henüz renkli televizyon yoktu. o capcanlı renklerin sahada dans edişini izlemek için 70'teki meksika dünya kupası'na kadar bekledi insanlar. artık o forma, neredeyse bayraktan daha önemli bir simgeydi tüm brezilyalılar için. pardon, schlee dışındaki tüm brezilyalılar için...

    bunu anlamak için, renkli tv'nin hemen öncesine, 64'teki darbeye dönmemiz lazım. güney amerika tarihinin bir sabiti olan abd destekli diktatörlüklerden biri de brezilya'da kuruluyor. o sırada schlee bir gazeteci, üniversite hocası ve yazar. askeri diktatörlüklerin "favori" vatandaş modeli olan bir entelektüel yani. tüm benzer solcular gibi tutuklanıyor ve işkenceye uğruyor. serbest bırakıldığında da elbette takip altında, işini kaybetmiş, yurtdışına çıkışı da yasaklanmış.

    (iktidarın da, devletin de, halkın da sağcı olduğu bir ülkede, futbol federasyonu başkanlığı için yapmadığı yalakalık kalmayan ultra-zenginlerin "mağdur" rolü kesmeleri aklıma geldi şimdi.)

    ***

    20 sene süren bu rejimde, yine de muhalefetini sürdürüyor schlee. ona göre, tasarladığı forma, "bir vatandaşlık sembolü değil, bir baskı, yolsuzluk ve statüko sembolü". hikayelerinde, hep o büyüdüğü yer olan uruguay-brezilya sınırı var. hayallerinde de john lennon'ın imagine şarkısındaki gibi sınırsız bir dünya.

    insanların ne kadar zorlama ve hasbelkader çizilmiş çizgilerle ayrılmış olduklarını anlatmaya çalışmış. vatanseverlik adı altında yapılan kabilecilik (tribalism) propagandasını, sınırdaki parçalanmış hayatlar üzerinden işlemiş. sığ milliyetçiliği körüklemek için rejimin kullandığı sembollerden bu yüzden nefret ediyor. kendi çocuğu olan o forma da bu sembollerin en canlısı. öldükten sonra da hep onunla anılacağını bilmesi nasıl bir his olmalı acaba?

    ***

    son bir sırrı var schlee'nin, yakın zamana kadar pek kimseyle paylaşmadığı: 65 sene önce yaptığı gibi, halen milli maç günleri sınırı geçiyor ve sessiz bir bara gidiyor ahaliyle beraber maçı izlemeye... ama üzerinde sarı forma yerine, gök mavisi formayla. çünkü, yarısında kesilip müthiş bir kutlamaya dönüşen çocukluğundaki o filmden beri uruguay'ı tutuyor, brezilya'nın milli simgesinin bu "hain" babası.

    (podcast dinleme tavsiyesi: 99% ınvisible'ı daha önce tavsiye etmiştim. bu bölümünü baştaki linkten dinleyebilirsiniz. ama her podcasti tek tek web üzerinden dinlemek yerine, telefona beyondpod gibi bir uygulama indirin, onun arama menüsünden podcastlere kayıt olun. ben yeni bir podcast'e başladığımda, genelde ayarlardan "taa en baştan üçer üçer bölümleri indir" seçeneğini seçiyorum. eski bölümleri bitirince de "çıktıkça en son bölümünü indir" moduna geçiyorum. her podcast'in bölüm indirme ve saklama ayarları ayrı ayrı yapılabildiğinden bu taktik iyi çalışıyor).

  • altan: tolga beyi ziyarete gelmiştik biz.
    figüran nurgül yeşilçay: tolga bey taburcu oldu efendim.
    altan: nası ya? komada olacaktı kendisi.

  • bir çevirmen olarak şunu söyleyebilirim, ingilizceye çevrilen metinde bir yanlışlık olduğunu düşünmüyorum çünkü bu tarz bir metnin önceden belli olduğu konuşmalarda, metin böylesi yerlere mevcut çevrili vaziyette gider ki zaten okuyan kişinin takilmadigindan da bunu anlayabilirsiniz, simultane çeviri böylesi akıcı olmaz.

    en akla yatkın açıklama, türkçe açıklama türk insanının algısını değiştirmek maksatlı hazırlandı, ingilizce metin ise abd'ye aslında söylemek istedikleri/söyleyebilecekleriydi.

    edit: genel çeşitli yanlış algılardan dolayı ekleme yapma ihtiyacı hissettim. bu çeviri, efektif olarak bir yazılı çeviridir ama görünüşte uygulanış itibarıyla insanlarda ardıl çeviri intibası bırakmaktadır. yani bu konuşma türkçe olarak hazırlandıktan sonra bir de çeviri sürecine giriyor ki devlet kademesinde bu önemde yapılan çeviriler genellikle çeviri yapıldıktan sonra başka biri tarafından tekrar kontrol edilir ki hata olmasın. bir de çeviri türleri hakkında sizleri aydınlatmak istiyorum. iki türü vardır, sözlü ve yazılı. sözlü çeviride de iki tür vardır ve bunun ilki ardıl çeviridir, konuşucu duraksadıktan sonra sözlü olarak yapılır ve hiçbir zaman rte trump görüşmesi esnasındaki gibi akıcı değildir. örnek olarak yabancı futbolcuların, basketçilerin yaptıkları basın toplantılarından görebilirsiniz. bir diğeri ise simultane çeviridir. bu türün ardıldan farkı, bekleme olmamasıdır. tümce geldikçe çevrilir ve gene bu derece akıcı değildir, zaman zaman doğal olarak teklenir çünkü tümceler farklı bir insana aittir ve arada çeviriyle ilgili düşünme süreci vardır. bu tarz aniden yapılan çevirilerde de kaynak metni bilerek ve isteyerek farklı aktarma durumu çok güçtür çünkü zamanınız kısıtlı. son bir bilgi daha vereyim, tercüman sözlü çeviri yapana, mütercim ise yazılı çeviri yapana denir. çevirmen ise her ikisini kapsamaktadır ve görece daha modern bir terimdir.

    velhasıl, ortada kesinlikle bir hata yoktur, bilerek ve istenerek yapılmıştır. ingilizce metin ya rte'den habersiz bir şekilde çeşitli kaygılar göz önünde bulundurularak yapıldı ya da rte'nin de bilgisi dâhilinde biz türk halkının algısını yönetmek için yapıldı. ancak şu noktadan sonra her iki şekilde de bok, çevirmene atılacaktır ve olayın üzeri kapatılacaktır.

  • kurala uymayan gencin sınava alınmamasıdır. bu tip zamanlı işlerde 1 dk ile 20 dk veya 1 saat arasında fark yok. arkadaş buluşmasına gitmiyor sınava gidiyorsunuz, istersen bağdat'tan gel oraya zamanında varacak saatte ulaşmakla mükellefsin.

  • eleştirilmesini "kim ne kazanıyorsa kazansın, siz kendi kazancınızı arttırmaya çalışın" minvalinde eleştirmeyeceğim.

    çünkü bir diş doktoru okulunu okumuştur, sermayesini bulup müessesesini açmıştır ve işini yapmaktadır.

    bir doktor, okulunu okumuştur, pratisyen olarak kendi işini yapmaktadır ya da tus'u kazanmıştır, asistanlığını yapmıştır ve nerede olursa olsun kendi işini yapmaktadır.

    br öğretmen, okulunu okumuştur, kpss'yi geçmiştir, bir okula atanmış ve kendi işini yapmaktadır.

    sen de yapabilirsin! evet, zor değil, önünde engel yok, kimse seni durdurmuyor, hayatını ona göre ayarla, git oku çalış kazan ve yap!

    ancak bu ülkede milletvekili olamazsın,arkan yoksa, birilerini yalamadıysan. üst düzey memuriyet alamazsın, torpilin yoksa. ihale alamazsın, siyasi bağlantıların yoksa.

    sana imkan verilmeyen gelir kaynaklarını sorgula, eleştir, isyan et!

    senin de yapabileceğin bir iş varken, o kişi o görevi gökten zembille değil, hakkıyla almışken, saçmalama.

    doktor çok kazanıyorsa, öğretmen rahat çalışıyorsa, diş hekimi fazla alıyorsa, boyacıların işi kekse, kaldır bir tarafını bir zahmet ve yap.

    yok ama batmaz bizim ülkemizde kaçakçılıkla zengin olan otobüs şirketleri, devlet ihaleleriyle doyan inşaat şirketleri, vergi kaçıran holdingler..

    varsa yoksa yolu herkese açık olan doktorlar, öğretmenler vs.

    biri anlatsın, neden?

  • hayatımda sözlüğün olmadığı zamanlarda, 16 yıl içtikten sonra,
    15 mayıs 2011 akşamı yaptığım şeydir.

    benim 2 tane oğlum var, sevdiğim bir eşim var,
    çocuklarımını büyüdüğünü, kızlarla çıktıklarını, evlendiklerini, onların da evlatları olduğunu görmek istedim.

    sadece o kadar.

    bir akşam zort diye bıraktım, ardıma bile bakmadım, zerre de zorlanmadım. bu kadar kolay olacağını düşünmemiştim.

  • sadece üniversite önlerinde değil de içinde de bekleyenleri vardır. hatta bazılarının üniversite içerisinde odaları bile vardır.