• roberto zucco,sallinger,çöle geri dönüş gibi oyunları bulunan son dönem yazarlarından.
  • batı rıhtımı ve zenciyle itlerin dalaşı adlı oyunları da dilimize kazandırılmıştır. çok talihsiz bir insandır bu. aids e ve türlü kere kansere yakalanmıştır. en çok üzüldüğüm konu ise o dalyanlığa gay olmasıdır. hayran olunası bir adam. hatta resmini koyup önüme bir ömür bakabilirim.
  • hayatı boyunca, çalışmayı ve para kazanmayı reddetmiştir.. yazdıklarını yazdığı için yazmıştır ve ona arkadaşları bakmıştır bu süre içerisinde..
  • 9 nisan 1948’de fransa’nın kuzey doğusu’ndaki metz’de doğar, 15 nisan 1989’da, 41 yaşında paris’te ölür.

    1961; okulda moliere’in bir oyununu sahneye koyar. cezayir savaşından çok etkilenir: “taşrada her şey garip bir biçimde cereyan ederdi: cezayir diye bir ülke sanki yoktu, ama yine de arapların kahveleri havaya uçurulurdu ve araplar nehre atılırdı. bir çocuğun, nedenini anlamaksızın çok etkileneceği tarzda bir şiddet yaşanıyordu. 12-16 yaşlarındaki izlenimler kalıcıdır; bence her şey o sırada belirlenir. her şey. benim açımdan, elbette, fransızlardan çok yabancılarla ilgilenmeme neden olan buydu. fransa’nın taze kanının onlar olduğunu çok çabuk anladım ve eğer fransa sadece fransız kanından yaşamaya kalksaydı, bu kısa sürede kabusa dönerdi, isviçre gibi bir şey olurdu. her alanda ve sanat alanında tam bir kısırlık yaşanırdı.” (söyleşi, 1988).

    1967-68; bir gazetecilik okuluna yazılır, ama derslere pek gitmez. asla çalışmamaya karar verir. (yazarlık dışında tek yaptığı iş, ara ara sinemalarde yer göstericiliğidir.)

    1970-71; strasbourg’a yerleşir. bir burs kazanarak kentin tiyatro okulu “ecole du tns’e rejisör yardımcısı olarak girer. ilk oyunlarını yazar; gorki’den esinlenen “les amertumes”, dostoyevski’den esinlenen “proces ivre” ve incil’den esinlenen “la marche” (tüm yapıtlarında incil’e göndermeler yer alır.)

    1972-73; “lheritage ve recits morts” adlı oyunlarını yazar. ilki radyo oyunu olarak yayınlanır, ikincisi de kendisi tarafından strasbourg’da sahnelenir.

    1973-74; “des voix sourdes” ve “le jour des meurtres dans l’thistoire d’hamlet” adlı oyunlarını yazar, ilki radyo oyunu olarak yayınlanır. fransız komünist partisi’ne üye olur (1978’de istifa eder, ama seçmeni olmayı sürdürür.)

    1975-76; intihar girişiminde bulunur. uyuşturucu bağımlılığı tedavisi görür: “aslında uyuşturucu tamamen kişisel bir çoşku hali yaratıyor, ama bu, ilginç bir biçimde, onsuz elde edebileceğimiz çoşkuya çok benziyor.” (söyleşi, 1984) “la fuite a cheval loin dans la ville” adlı bir roman yazar.

    1977-78; “la nuit juste avant les forets” (ormanların hemen önündeki gece) adlı monologu sahnelenir. bu oyun ile bir önceki arasında çok belirgin bir ayırım vardır. “her şeyden önce aradan üç yıl geçmiştir; hirbir şey yapmayıp artık yazamayacağımı düşündüğüm bir üç yıl. yeniden yazmaya başlayınca da bambaşka bir yazı çıktı ortaya” (söyleşi, 1983). “sallinger” adlı oyunu yazar, aynı yıl sahnelenir. kendisini çok etkileyecek olan iki kıtayı -orta amerika ve afrika- ve iki ülkeyi, nikaragua ve nijerya’yı gezer.

    1979-80; paris’e yerleşir. tekrar afrika ve orta amerika’ya gider. “combat de negre et de chiens”(zenciyle itlerin dalaşı) adlı yapıtını guatemala’da “iki ay kaldığı ve ispanyolca bile konuşulmayan bir küçük köyde” yazar. yapıt aynı yıl yayınlanır ve sahnelenir. radyo oyunu olarak da yayınlanır.

    1981-82; “ormanların hemen önündeki gece” paris’te sahnelenir.

    1983; “zenciyle itlerin dalaşı” paris’te sahnelenir. aids’e yakalanır. aynı yıl, eşcinselliği ile ilgili olarak şöyle der: “benim eşcinselliği, sırtımı dayayabileceğim sağlam bir temel direk değildir, arzularıma dayanırım elbette, ama onların eşcinsel oluşunun farklılığına değil. zaten bu nedenle de oyunlarımda bundan doğrudan söz etmem. bu bağlamda özel olarak hangi dramdan söz edebilirim ki. eşcinsellik, hakkında giderek daha az fikir sahibi olduğum bir konudur” (söyleşi).

    1984; 1976’da yazdığı romanı “la fuite a cheval tres loin dans la ville” yayınlanır.

    1985; “nicket stuff” adlı yayınlanmamış bir senaryo yazar. “quai quest” (batı rıhtımı) yayınlanır. “manhattan’ın bir köşesinde, eski limanın olduğu yerde depolar vardır; bunlardan özellikle birinde, büyük bir boş hangarda birkaç gece gizlenmiştim. burası olağanüstü tuhaf bir yerdir –berduşlar, ibneler, dümenler ve her türlü hesaplaşmalar için yaratılmış ama nedense aynasızların asla gitmedikleri bir yer. oraya girer girmez, ayırcalıklı bir yerde olduğunuzu anlarsınız, bitkilerin farklı bir biçimde geliştikleri bir bahçenin ortasında terk edilmiş bir alan; normal düzenin olmadığı ama çok garip başka bir düzenin kurulduğu bir yer...” (söyleşi, 1983)

    1986; “batı rıhtımı” paris’te sahnelenir. “dans la solitude des chaps de coton” yayınlanır. “tabataba” adlı diyalogu avignon festivali’nde sahnelenir.

    1987; “dans la solitude des champs de coton” paris’te sahnelenir: “bu oyun, iki kişinin on sekizinci yüzyılvari diyalogudur.”

    1988-89; shakespeare’in “kış masalı”nı çevirir. “le retour du desert” adlı yapıtı yayınlanır. “ormanların hemen önündeki gece” ve “roberto zucco” yayınlanır.

    son yıllarda yazar, yaptığı söyleşilerde, özel tiyatrolar sistemine övgüler düzer ve batı karşıtı üçüncü dünyası tavırlarını hat safhaya çıkartır. uzun yıllar para sıkıntısı çekip dostlarının yardımıyla geçinmişken, yapıtlarından epey para kazanmaya başlamıştır. ama bu dönemde hastalığı iyice ilerler. iki değişik kansere yakalanır.

    kaynak: toplu oyunları, bernard-marie koltes, mitos boyut, tiyatro oyun dizisi 96, 1999
  • "...kendi kendime: ne boktan bir yer burası, yok opera müziğiymiş, kadınlarmış, bok mu var; toprak soğuk, gecelikli kız, orospular ve mezarlıklar, kurtulmak istiyorum, koşuyorum, artık bir şey hissetmiyorum; bir şeyler arıyorum, bütün bu karışıklığın içinde çimenlik gibi bir şeyler, ormanın üstünde güvercinler uçuyor, askerler onlara ateş ediyor, dilenciler dileniyor, iyi giyimli serseri çocuklar yabancı sıçan avına çıkmış, koşuyorum, koşuyorum, koşuyorum, araplar, arkadaşlar, onların sır dolu şarkıları geliyor aklıma, seni buluyorum, kolunu tutuyorum; o kadar çok istiyorum ki bir oda, sırılsıklamım, anni anni anni, bir şey söyleme, kımıldama, sana bakıyorum, seni seviyorum arkadaş, arkadaş, ben, bütün bu bokluğun ortasında melek gibi birini aradım ve sen buradasın, seni seviyorum, gerisi bira, bira, hala nasıl söyleyebileceğimi bilmiyorum, ne karışıklık, ne bok böyle, arkadaş, bir de hala yağmur, yağmur, yağmur, yağmur"
  • böyle koltuklarına dokunmaya korktuğum barlara gidince içten içe "hehe koltes kesin buraya gelirdi" diye sevinme sebebi.
  • "hayır diyen insan hala biraz mutludur."
  • "burada yalnız olduğumuz yerde, ne benim orada sizinle karşılaşmam için ne de sizin orada bana rastlamanız için bir sebep olduğundan, ne bir kalp kalbe karşı için bir sebep ne de bizi önceleyen ve bize bir anlam veren makul bir sayı olduğundan, ne tanımlanabilir bir yer ne de bir saat olan bu yer ve saatin sonsuz yalnızlığında, basit, yalnız ve kibirli sıfırlar olalım."[...] "biri ötekine geçirimsiz, geçici olarak üst üste binmiş ve her biri kendi yönünde yuvarlanan yusyuvarlak iki sıfır olalım." (b.m. koltes)
  • herkes gitmiş bir biz kalmışlığımızdan ona sığınırız.

    "ey sen ölümün ayazı, ey sen ki iyi bilirsin her şeyin iliklerine kadar sızmayı, dönen yok senin ayazından geriye, yalvarırım şu kaçık vücudumu da al içine" (ormanlardan hemen önceki gece'den)
  • "erkeklerin kadınlara ihtiyacı var; kadınların da erkeklere. ama aşk - o yok" diyerek roberto zucco'nun ağzından dönemin erkeğinin ilişkileri ve insana - bireye olan saygısına bilezik gibi geçirirken; günümüz tüketim toplumu bireylerinin geriye kalan tek ulvi şey olan gönül birlikteliğine de göndermesini yapmaktadır.
    böyle bir okumayı yaparken, sosyal medya denen illetin daha ortaya çıkmış olmadığını da hesaba katmak gerekir.
    göçmenlere değinir koltes. onların üzerinden söyler söyleyeceklerini. sınırları ortadan kalkan bir dünyadan siktirip gitme isteğini yerinden yurdundan edilmek zorunda kalıp medeni diye nitelendirilen dünyada kendine bir yer edinemeyen bir seri katilin gözünden iletir bize.
    (bkz: roberto zucco)
hesabın var mı? giriş yap