çanakkale savaşı

• karşıolgusal bir canakkale degerlendirmesi.
  
  --- yazı ---
  
  canakkale geçilse, her şey daha güzel olabilir miydi?
  (19 mart 2017, serdar kaya)
  
  farz edelim ki canakkale gecilmis... ne degisirdi? boyle konularda kesin konusmak pek mumkun degil... ama belki ana hatlariyla birkac sey soylenebilir...
  
  1915'te canakkale gecilseydi, ermeni tehciri buyuk bir ihtimalle hic baslamazdi. ıstanbul, ı. dunya savasi'nda erkenden devre disi kalirdi. yani yenilgi 1918'de degil, 1915'te gerceklesirdi. 1918'den sonra, sinirlari tc'ninkinden biraz daha farkli bir osmanli devleti hayatina devam ederdi. anayasal monarsi surer, sembolik bir padisah ve parlamenter sistem ile devlet yoluna devam ederdi...
  
  peki savasi daha erken kaybetmek halkin hangi kesimleri icin olumsuz sonuclar dogururdu? "kurtler icin hayat daha kotu olurdu" denebilir mi? herhalde biraz zor, zira 1920'lerden itibaren baslarina gelenin haddi hesabi yok. gayrimuslimler ve hele hele ermeniler, rumlar ve suryaniler icin ise, boyle bir sey hic denemez. herbirinin hikayesi tarifsiz acilarla ve trajedilerle dolu. dindarlar icin de hayatin daha kotu olacagini soylemek zor - ki bugun turkiye'de yasananlarda da zaten gecmisteki magduriyetlerin (ve kolay tatmin olmayan bir rovans arzusunun) izleri var. geriye herhalde bir tek resmi tarih anlatisinin cumhuriyetci versiyonuna inananlar kaliyor - ki onlar da daha mutlu ya da huzurlu olmus degiller, sadece (aslinda hic yasanmamis olan) bir asr-i saadete ozlem duyuyorlar.
  
  peki 1910 ve 20'li yillardaki savaslarda daha az insanin öldüğü, daha az insanin soykirim kurbani oldugu ve bugune dek cok etnisiteli yapisini koruyan bir anadolu toplumu gercekten de daha mi kotu olurdu? evet, belki anadolu'nun dogusunda bir kurdistan ve simdikinden daha genis bir ermenistan olurdu, ama "bunlar zorunlu olarak olumsuz gelismelerdir" denebilir mi? bugun kurtlerin cogunlukta oldugu il ve ilceler de facto olarak zaten ankara'dan kopmus degil mi? dogunun pek cok yerindeki genc neslin turkiye'ye ve turkluge aidiyet hissetmek soyle dursun, artik ciddi bir antipati duydugu dogru degil mi? ya da, "doguda ermenilerin cogunlukta oldugu bazi vilayetlerin ermenistan'a dahil olmasindansa soykirim yegdir" denebilir mi? (soykirimcilar da zaten yapilanlari boyle gerekcelendirmiyorlar mi?)
  
  vicdanini milliyetcilige teslim etmemis olan insanlar icin, bunlar cevaplanmasi zor sorular degil. her sey bir yana, "tc gibi nisbeten genis bir acikhava timarhanesi olmak, ısvicre gibi kucuk ve huzurlu olmaktan daha iyidir" denebilir mi?
  
  bir dusunelim... tc bastan kotu kurgulanmis bir siyasi proje olamaz mi? siyaseti, meb'nin tarih kitaplarindaki genisleyip daralan osmanli haritalari ve bu haritalara eslik eden lineer tarih anlatilari ekseninde algilamak hepimizi aptallastirmis olmasin?
  
  url: https://www.facebook.com/…er/posts/1584365084925949
  
  --- yazı sonu ---
  
  diğer kurtuluş savaşı yazıları: http://www.serdarkaya.com/…ries.php#kurtulus-savasi
  
  tema:
  (bkz: tarih /@derinsular)
• yaziya konu olan, 453k gosterim almis video: https://www.facebook.com/…/videos/1372083689515461/
  
  --- alıntı ---
  
  canakkale savasi ve bazi turklerin dinmeyen ofkesi
  30 mayis 2017
  https://www.facebook.com/…er/posts/1666687763360347
  
  videodaki beyefendi, "simdi anlatacaklarimi tarih kitaplari yazmaz" diyor. boyle soyleyince insanlar herhalde daha dikkatle dinliyorlar. ve belki video da sosyal medyada daha cok paylasiliyordur. halbuki boyle bir soz, "kaynaga dayali olmayan, kulaktan dolma masallar anlatiyorum" demek ile esdeger. ama fark etmiyor... bilgi kavramina yabanci olan bir ortamda, "peki tarih kitaplari yazmiyorsa, sen 100 sene onceki hadiseleri nereden biliyorsun?" diye soran pek kimse cikmiyor. kaldi ki, konusmaci bu sozunun hemen ardindan, avustralyali bir arastirmacinin anilarina atifta bulunuyor. e hani kitaplar yazmiyordu?? sonra yine bildik hikayeler... "biz cok super bi milletiz, ama onlar psikopat cani!"
  
  "beyefendinin anlattigi hadiseler yasanmamistir" demiyorum elbette. her savasta her ordunun pek cok mensubu bazi suclar isler. asayisin ortadan kalktigi, silahlarin konustugu bir ortamda, cinayetlerin, hirsizliklarin, tecavuzlerin yasanmasi kacinilmazdir - ki savaslari, darbeleri, olaganustu halleri biraz da bunlar korkunc kilar. bu suclarin ille askerler tarafindan ve karsi tarafin insanlarina karsi islenmesi de gerekmez. zira insan kotulugu cogu zaman "karsi taraftakiler"e degil, yapabildigine yapar.
  
  eger her seyi kendinize yontmak isterseniz, hayatin akisina ve insanin tabiatina ozgu bu gibi gercekleri gozardi edersiniz. bunun yerine, kendinize dair olumlu orneklere, baskalarinin ise gaddarliklarina odaklanirsiniz. videodaki konusmaci da oyle yapiyor. dunyanin baska bir yerindeki bir baska konusmaci da pekala bazi turklerin yaptigi bir gaddarliktan ve kendilerinin buna verdigi olumlu karsiliktan soz edebilir. ancak boyle bir anlati da ayni derecede gecersiz olur, zira ne turkler melek, ne avustralyalilar, ne de baskalari...
  
  doldurusa gelmeye musait, saf ve zayif karakterli insanlarin duygularini hedef alan boyle anlatilar, kitlelere nefret asilar ve onlari canavarlastirir. her ulkede genclere boyle seyler anlatacak olsalar, dunya yeniden cehenneme doner. boyle masallarin anlatildigi ulkelerin dunyanin nisbeten daha huzursuz bolgelerine karsilik gelmesi de nedensiz olmayabilir.
  
  * * *
  
  bu arada, "57. alay hala dunyanin en kahraman birligi unvanina sahip"mis. ben ilk kez duydum. benim cehaletim olmali. ıkinci siradaki kahraman birlik hangisi acaba? wikipedia'da ya da baska bir yerde dunyanin en kahraman birlikleri siralamasinin yer aldigi bir sayfa var mi? bir de kahramanligi acaba hangi uluslararasi kurum olcuyor? ve bir de bu olcumde ne gibi kriterler kullaniyorlar? bu soru onemli, zira kahramanligi belirleyen kriterler arasinda, "siper savasinda yogun ates altinda kalip topluca olmek" disinda bir seyler de olmali. cunku, ı. dunya savasi bu sekilde yok olan daha nice kahraman birlikler gordu. ılk kitabimin ucuncu kisminda dogrudan bu konuya odaklanan bir bolum var: http://www.serdarkaya.com/endoktrinasyon/
  
  bu vesile ile belirtmis olayim: okuyucular kitabin daha cok egitim ve milliyetcilik ile ilgili kisimlarini begendiler. ama benim favorim basindan beri hep siper savasi hakkindaki bolum oldu. kitabi yazarken siper savasi esnasinda askerlerin yasadiklari tecrubelere ve bu tecrubeler nedeniyle dost ile dusman arasindaki cizginin siliklestigi anlara dair bir dizi hadise okumus ve etkilenmistim. bu hadiselerden bazilarina kitapta yer verdim.
  
  siper savasina dair anlatilar, onemli birer hayat dersi durumunda. benzeri hadiseler canakkale savasi'nda da yasandi. yakin mesafedeki siperlerden gunlerce birbirlerine ates eden askerler, oluleri gommek uzere ilan edilen bir gunluk ateskes esnasinda ilk kez sahada yuz yuze geldiler ve birbirleriyle kisisel iletisim kurdular. canakkale'de askerlerin siperlerinden birbirlerine yiyecek ve sigara gibi seyler attiklarina dair anlatilar da ayrica enteresandir ve bu cercevede degerlendirilebilir. ne var ki, canakkale'yi cok onemsiyor olsak da, savasin bu gibi insani yonleri uzerinde cok fazla durmuyoruz. ama aradan gecen bir asrin ardindan ofkemiz hala dinmemis olmali ki, yeni nesillere hala tarih kitaplarinda yazmiyor olmasiyla ovundugumuz bazi masallar anlatmayi tercih ediyoruz.
  
  url: https://www.facebook.com/…er/posts/1666687763360347
  
  --- alıntı sonu ---
  
  diğer kurtuluş savaşı yazıları: http://www.serdarkaya.com/…ries.php#kurtulus-savasi
  
  tema:
  (bkz: tarih /@derinsular)