deisis mozaiği

• ayasofya müzesi'nin en ünlü mozaiği. http://www.flickr.com/photos/caner/2369945240/
  (bkz: #23113028)
• bu mozaik ilk görüldüğü anda ortadaki kişinin isa olduğu sanılıyor ki uzun yıllardır da öyle biliniyormuş ama sonradan yapılan bi çalışmaya göre o kişinin isa değil apollonius olduğu ortaya çıkmış. bunu gösteren şeyinse sağ kaşının üstündeki yara izi olduğu söyleniyor. ama o figür aslında yine de isa şeklinde resmedilmiş çünkü bu mozaiğin yapıldığı 13. yüzyılda anadoludaki paganlar zorla hristiyanlıştırılmaya çalışılıyormuş. onlar da böyle bir yol seçmiş.
• siktiğimin ülkesinde bir tarihi eserin nasıl korunamadığının bir kanıtı daha olan, canım mozaiktir.
  
  yok arkadaş, inanın tüm bunlar tarihi silme ve unutturma propagandası değilse ben de orospu çocuğuyum afedersiniz. yazık.
• mozaiğin fetihten sonra yok edilmediğini, sıva ile kapatıldığını biliyoruz. bu bir gerçek. ancak çoğu türkçe kaynak bunun bir hoşgörü olduğunu yazar. mozaik tahminimce istanbul'un fethinden sonra kazınmak istenmiş, daha sonra uğraşılmadan sıva ile örtülmüş olabilir. yani osmanlı "uğraşmak istememiş" olabilir. mozaiğin alt kısmındaki tahribata bakınca bunu görebiliyoruz. ayrıca meryem mozaiğindeki ağır tahribatın nedeni konusunda binlerce yıldır açılan pencerenin yanında olması belirtiliyor.
• ayasofya müzesi'nin bende hayranlık uyandıran eserlerinden biri. bayılıyorum ayasofya'yı dolaşmaya, kraliçe theodora'nın durduğu farz edilen yerde durup aşağıya bakmaya.
  
  görseli: https://goo.gl/images/cjc9dr
  
  ne demek deisis? deisis şefaat anlamına gelen bir kelime ve deisis sahnelerinde kıyamet günü hz. isa'dan insanlık ve ümmet için merhamet dilenmesi anlatılıyor. 13. yüzyıldan kalma ayasofya'daki bu mozaikte de meryem ile vaftizci yahya'nın hz. isa'dan af ve merhamet dilemesi gösterilmiş. isa'nın eli baş parmağı ile yüzük parmağı birleşecek şekilde duruyor. baba, oğul ve kutsal ruhu temsil eden takdis, yani kutsama işareti bu. yüzük parmağından kalbe uzanan bir damar olduğuna inanılıyormuş eskiden. baş parmağı ile yüzük parmağının birleşmesiyle ise kalbe uzanan o damar yolu kapanıyor ve böylelikle "kalbimden geleni değil, tanrı'nın sözlerini söylüyorum." anlamına ulaşılıyormuş.
• mozaikte ortada isa, sağında meryem ana ve solunda vaftizci yahya görülmektedir. kıyamet günü geldiğinde meryam ana ve vaftizci yahya, isa'dan insanlık için af dilemektedir.
  
  bu kompozisyonun bulunduğu odaya ayrı bir kapıdan geçerek girilirmiş ve tüm ayinler burada yapılır, kararlar burada -isa'nın gözetiminde- alınırmış.
  
  dikkatli bakarsanız isa'nın yüzünün iki yanı ve gözleri farklıdır. uzaklaşarak baktığınızda yüz simetrik hale gelir ve gözler size bakar. leonardo da vinci'nin mona lisa'da kullandığı tekniği bizans sanatçıları çok önceleri uygulamıştır. bu mozaik bizans resim sanatında rönesans'ın başlangıcı kabul edilir.