düalizm

• doğa derinlerdeki birliğinin aksine bize kendini ikili(düalist) bir yapıda gösterir. örneğin yapılan deneylerde atomaltı parçacıklar hem dalga hem de parçacık olarak kendini açığa vurur. ışık da böyledir. hem foton denilen parçacıklardan oluştuğu hem de dalga özellikleri gösterdiği deneylerden anlaşılmıştır. ancak hem ışık hem de diğer madde parçacıkları bizatihi varlıklarında düalizm içermez. bir elektron kendini bize dalga ya da parçacık olarak gösterebilen maddi br gerçekliktir.
  
  şimdi bu yapıya alfred north whitehead "doğanın çatallanması(bifurcation)" diyor. özünde "bir" olan gerçeklik düalist bir şekilde kendini akla ve deneyime açıyor.
  
  düalistlikler hakkında düşüncenin serüvenleri adlı kitapta şöyle diyor filozof;
  
  "evren, hem geçici, süreksiz hem de ebedi olduğu için kelimenin tam anlamı ile "ikili"(düalist) yapıya sahiptir. evren "ikili" yapıdadır çünkü her bir nihai gerçeklik; fiziksel ve zihinseldir. evren "ikili" yapıdadır çünkü her bir gerçeklik soyut bir karakteri gerektirir. evren "ikili" yapıdadır çünkü her bir durumun, olayın bütünlüğü(birliği); nesnel olarak diğerlerinden ayrılması ile kendi biçimsel doğrudanlığından meydana gelir. evren "çoğul"dur, çünkü o bir çok nihai gerçekliğin içerisinde -ya da kartezyen düşüncenin dilinde söylersek bir çok "res verae"(gerçek şey) içerisinde- analizinin yapılması için büsbütün ve tam bir yapıya sahiptir. evrensel içkinlik, sonsuzluk içinde her yerde var olma nedeniyle evren "bir"dir. bu nedenle, "birlik" ve "çokluğun" bu karşıtlığı arasında bir "ikilik"(düalizm) vardır. baştan sona tüm evrende, "ikiliğin" zemini olan zıtlıkların birliği hüküm sürer. "