düzdeğişmece
-
(bkz: ad aktarmasi)
-
benzetme amacı güdülmeksizin, bir sözcüğün türlü ilişkilerle bir başka sözcük yerine ve kendi anlamı dışında kullanılması söz sanatı*. düzdeğişmece yapıldığında, eğretilemede olduğu gibi bir söz başka bir söz yerine kullanılır ancak, söylenen ile kastedilen arasında benzerlik ilişkisi yoktur.
sözce'ye göre birçok türleri var: a) kabı, içindekinin yerinde kullanma. ör. sobayı yaktım. b) sonucu, nedenin yerine kullanma. ör. bereket yağıyor. c) bütünü parçanın yerine kullanma. ör. tırnağımı kestim. ç) geneli, özelin yerine kullanmak: at yerine hayvan demek gibi. ör. hayvanı eyerlemek. d) aracın, yaptığı iş yerine kullanılması. ör. türk dili e) somut adı soyut kavram yerine kullanmak. ör. onun kolu uzundur.
(bkz: ad aktarması)
(bkz: mecaz-ı mürsel)*
(bkz: değişmece) -
dil bilimci roman jakobson tarafından iletişimin yapısalcı çözümlemeleri arasında kullanılan dil sanatı. dil bilimi açısından mecaz-ı mürsel tanımlamalarında kullanılmasının yanısıra görsel metinlerin okunmasında da gerçeğini temsil öğe konumunda kullanılır.
örnek vermek gerekirse; bir görsel medya içeriğinde bir kişiye ait çok lüks otomobil olması, yat olması ya da hizmetçilerinin olması o kişinin zenginliği temsil eden bir düzdeğişmece olarak adlandırılabilir. -
benzetme amacı güdülmeden bir kavramın başka bir kavram yerine kullanılması.
*sanatçı-yapıt:
"bu hafta şükrü erbaş'ı okuyacağım" cümlesinde "şiirlerini" yerine kişinin adını kullanmak.
"sürekli bülent ortaçgil dinliyorum" cümlesinde "şarkıları" yerine kişinin adını kullanmak.
*parça-bütün:
"ay yıldız göklerde dalgalanıyordu" cümlesinde bayrak yerine "ay yıldız" tanımını kullanmak.
*bütün yerine parçayı anlatmak:
"arkadaşım karşı apartmana taşındı" cümlesinde "daire" yerine binanın tamamının adını kullanmak
"ellerine oje sürmüş" cümlesinde "tırnak" yerine, bağlı olduğu organın adını kullanmak.
*içsellik-dışsallık:
"odaya ayağını çıkarıp gir" cümlesinde "ayakkabı" yerine "ayak" kelimesini kullanmak.
*eşya-insan:
"basınımızın etkili kalemlerindendir" cümlesinde yazar yerine "kalem"kelimesini kullanmak.
*neden-sonuç:
"yağan bereket çiftçileri güldürdü" cümlesinde "yağmur " u neden "bereket"i sonuç olarak kullanmak.
*yer-insan:
"konuyu evle görüşeceğim" cümlesinde "aile bireyleri" yerine "ev" kelimesini kullanmak.
*insan- yer:
"bir süre bizde oturdu" cümlesinde "bizim ev" yerine "bizde" kelimesini kullanmak
*kent-anlaşma:
"sevr yenilgi, lozan kurtuluş" cümlesinde anlaşmalar yerine, yapıldığı yerin ismini kullanmak.
*yön-ülke:
"batı ırak'a ambargo uyguluyor" cümlesinde batı ülkerleri yeine batı kelimesini kullanmak,
*yön-insan:
"doğu'nun yatırıma ihtiyacı var" cümlesinde insanlar yerine doğu kelimesini kullanmak.
*yön-bölge:
"güney truizmle geçiniyor" cümlesinde güney bölgesi yerine güney kelimesini kullanmak.
*başkent-yönetim:
"atina ile ankara görüşmeler yapıyor" cümlesinde hükümetler yerine ülke adlarını kullanmak.
gibi örnekleri vardır. -
(bkz: metonymy)
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap