japonya

• oncelikle basliga gelip katkida bulunan herkese cok tesekkur ediyorum. henuz katkiya baslamayanlar da lutfen gelip bilgilerini bizlerle paylassinlar. yazdiklariniz eminim bircok insan icin rehber gorevi goruyor bazi seyleri anlamakta.
  
  dun eve geldigimde bayagi sinirli idim, ama o halde oturup birseyler yazmak istemedim. kufur etmenin insanin fizyolojisi ve mental sagligi uzerinde onemli pozitif etkileri oldugunu inaniyorum ama bu hakkimi ileri bir gune saklamak istiyorum...
  
  bugun itibariyle luksemburg'daki vaka sayisi da japonya'yi gecmis durumda. 600.000 bin kisilik ufacik ulkede 120.000.000'luk ulkeden daha cok vaka var... bu ıtalyanlar fransizlar artik nasil bir enfekte oldularsa, radyasyonlari bile luksemburg'un hasta olmasina yetmis, ama burada japonya'da hersey gulluk gulistanlik... halbuki cin'in dibindeyiz. tatile, cin yeni yilina bir suru insan gitmis gelmis. ulkede calisan okuyan bir ton cinli var. cruise gemisi skandali yasanmis. havalimanlari kontrol altina alinmamis, gelen giden halen belli degil. pozitif tani konmus bir genc kadin, o halde taa okinawa'daki evine gidebiliyor... ulkenin en unlu komedyenlerinden birine tani konmus. daha bir ton sey, ama biz luksemburg'dan bile daha az vaka sayisina sahibiz...
  
  asil ve en onemli konu, diger yazar arkadaslarin da degindigi gibi;
  
  - haftalarca hersey sakindi. hic vaka haberi almadan gecirdigimiz gunler oldu. bize sorun yok dediler.
  
  - olimpiyatlarin ertelenmesinden bir gun once nedense belki de bir tecrit (lockdown) gerekli olabilir dendi...
  
  - olimpiyatlarin ertelendigi gun insanlarin biraz kayitsiz/vurdumduymaz (complacent) oldugu, artik daha dikkatli olmalari gerektigi soylendi.
  
  - olimpiyatlarin ertelenmesinden bir gun sonra nedense sayilar bir anda artmaya basladi. televizyonda acil durum alarmi koduyla tokyo'da insanlara bu haftasonu evlerinde kalmalari seklinde cagri yapildi...
  
  tabi yersen...
  
  japonlarin bu olanlardan sonra hukumete karsi yeri gogu inletmeleri gerekirken yine ve her zamanki gibi ses seda yok.
  
  hatta televizyon yorumcularindan birisi tam olarak soyle bir yorum yapmis: japonya'da enfeksiyonlara neden olan testleri bir an once durdurmaliyiz! yani bu kisiye gore test olmaya giden enfeksiyonlu kisiler bu sirada diger insanlari da enfekte ediyorlar... bu mudur abi dusunce yapiniz? yukarida baska bir yazar, "gaman" kavramindan bahsetti... "sabir ve serefle dayanilmaz olana tahammul etmek". afedersiniz de s.kerim oyle filozofiyi... ben oluyorum ama evde oturayim da japonya'daki vaka sayisi artmasin... bu arada japonya'nin acil hekimligine yaklasimini da belki ayri bir zamanda yazarim.
  
  tohoku universitesinden mezun bir arkadasim ny universitesinde is buldu ama gidemiyor cunku abd japonya'dan gelisleri kabul etmiyor, non-immigrant vize islemlerinin tamami durmus vaziyette. benzer sekilde internette gordugum kadariyla kanada uzerinden barbados'a gidecek bir kadin, kanada hukumetinin japonya'dan ucuslari kabul etmedigi icin tokyo'da mahsur kalmis... bu arada kanada'ya ayri bir parantez acmamiz lazim; cikip babalar gibi dediler ki "bizim insanimizin hayati kiymetli, bu yuzden olimpiyatlar yapilmaya karar verilse dahi japonya'ya hicbir sporcumuzu gondermeyecegiz". ıste buyuk ulke boyle olur. bu yorumdan sonra olimpiyatlarin ertelenmemesinin zaten imkani yoktu. belki de binlerce insanin hayatini kurtaran kanada hukumetine de buradan tesekkurlerimizi sunalim.
  
  simdi japonya bu kadar harika ise neden uluslararasi medyada sayfalarca japon mucizesi makaleleri gormuyoruz? malum ya, cine yakin olmamiza, gemi skandalina suna buna ragmen toplasan 1000 tane vaka anca gorulmus... bence tum dunya oyleyse japonya'yi ornek almali... uluslararasi medya her zaman japonya'yi harika yanlariyla gormeye hazir... o zaman nerede butun bu makaleler? bu uzerinde iyi dusunulmesi gereken bir konu, bunu da buraya not duseyim...
  
  diger onemli bir konu; paylasilan hastalik haritalarinin, gercek zamanli applikasyonlarin falan hicbir gecerliligi yok. japonya'da su anda sadece 1000 tane vaka oldugunu dusunmek en hafif tabirle alikliktir, ve o haritalarin hicbirinde tani konmamis insanlarin hangi izakayalara gittigi, hangi bankalara gittigi, hangi metroya bindikleri vesaire yazmiyor... ben bu saatten sonra zaten japon devletinin benimle paylastigi hicbir veriye guvenip de atlamam... halk da zaten umursamiyor! senin etrafindaki 3 5 kisinin olayin vehametinin farkinda olmasi, genelin davranislarini yansitmaz! telefonunu surekli oyun oynamak icin kullanan milyonlarca japon halen ve israrla agziyla yuzuyle burnuyla oynuyor, restoranlara dolusuyor, bir ton japon sirketi halen calisanlarina ise gelmelerini zorunlu kiliyor, vesaire... dun arkadaslara gittim yemek yapmaya, sonra saat 11'e kadar bekledim ki kalabalik dinsin, rahat rahat gideyim... ne hacet! saat 11'de metro halen tiklim tiklim... demek ki herkes benim gibi arkadaslarina yemek yapmaya gidiyor... kipkirmizi suratlar... neyse neyse... bu konuda da kendimi kisitlamaya karar verdim...
  
  simdi son bir yorum da neden hastanelerin dolup tasmadigi ile ilgili olsun... bu is cok katmanli bir konu anladigim kadariyla, ama bu konu ile kendinizi motive etmeye calisiyorsaniz bence buyuk yanilgiya dusersiniz... birincisi, sizden kesinlikle acile veya hastaneye gelmemeniz isteniyor! bu cok net. bu minvalde hem cok yorum aliyorum, hem de kendi gozlerimle bazi seylere sahit oldum. ıkincisi, acil uniteleri ozelinde soyluyorum, acile gitmek cok karmasik ve zor bir konu. diger sehirleri bilmiyorum ama tokyo'da aramaniz gereken 2 ayri telefon numarasi var. standard bir prosedur iyi japoncaniz varsa bile 30 60 dakika arasinda suruyor. ıngilizce bir destek unitesi bulmaniz cok zor. yani diger bircok ulkedeki gibi bir problemim var, acile gideyim yapamiyorsunuz... beni ocak ayinda 40 derece atesle acilden geri cevirdiler. zaten yine anladigim kadariyla japonya'da acil hekimligi diye bir alt brans da yok... yine gecen gunlerde yasadigim bir olayda bir doktorun hastasini nasil asagiladigini gordum. boyle hastalikli bir ortam varken hastaneler dolup tasmiyor, bakin kimse hasta olmuyor, vesaire... bunlarla kendinizi avutabilirsiniz... 3 ayda sadece 16 bin kisi test yapilmis!!! turkiye'de gunde 3 ila 5 bin arasi test yapiliyor diye yer yerinden oynuyor, bolun carpin toplayin bakalim 3 ayda 16bin kisi test yapildiysa gunde kac kisiye denk gelir.
  
  ısin en kotusu de boyle bir ortamda hasta sayisi gercekten yuksek mi az mi, kac kisi enfekte oluyor veya olmus, kac kisi bu nedenle olmus, bunlarin hic birini bilemeyecegiz... olimpiyatlarin ertelenmesinin ustunden 24 saat gecmeden inciler dokulmeye basladi ama acikcasi bu saatten sonra ne buradaki politikalarda, ne de gelen haberlerde dramatik bir degisim beklemiyorum. kendi guvenliginizden siz sorumlusunuz. "critical judgement" (analiz etmek ve kritik karar vermek) yapmayi panik yapmayla, "iyi hissetmemeyle", "kotulemeyle" karistiranlar var. critical judgement yapamayan insanlar "onyargili olmamalisin" gibi seyler soylerler. boyle bir belirsizlik durumunda nedenleri ve sonuclari tartismaya devam etmemiz, bizi hastaliktan korur. dedigim gibi bu saatten sonra ben resmi verilere ve politikalara guvenmeme karari aldim. kendimin ve cevremdekilerin hasta olmamasi, olmayacagi anlamina gelmez. avustralya'nin su andaki vaka sayisi, yaz aylarinda olmasi, incelen ozon tabakasi yuzunden dunyada en cok uv alan ulkelerden birisi olmasi, genis sehirlere sahip olmasi, insanlarin kisisel alana cok saygili olmasi, vesaire, ama tum bunlara ragmen halen sokaga cikma yasagini degerlendiriyor oluslari, bu hastaligin seyri hakkinda size bir ip ucu versin.