öğrenildiğinde ufku iki katına çıkaran şeyler

• biz primatlar haksızlığa uğrayıp uğramadığımıza referans bir grup üstünden yaptığımız değerlendirmeye göre karar veriyoruz.
  
  samuel stouffer ikinci dünya savaşı sırasında amerikan ordusundaki askerlerin morallerini ölçmekle ilgili çeşitli işler yapmaktadır. stouffer'in dikkatini askeri inzibat subayları ve hava kuvvetlerindeki uçucu pilotların terfiler hakkındaki yorumları çeker. inzibatlar üç yılda bir terfi almaktadırlar ve genel olarak bu sistemin adil olduğunu, terfilerini hızlıca aldıklarını düşünmektedir. pilotlar bir yıl dolmadan bir terfi aldıkları halde sistemden memnun değillerdir; sistemin adil olmadığını ve yavaş işlediğini düşünmektedirler.
  
  samuel stouffer araştırmasını derinleştirir, her iki taraftan birçok kişiyle konuşur. sonuç olarak subayların kendilerini diğer subaylar ile pilotların da diğer pilotlar ile karşılaştırdığı sonucuna ulaşır. savaşta daha aktif görev alan, sıcak çatışmalara giren uçucu pilotlar kendilerini diğer ( kendileri kadar uçmayan) pilotlar ile kıyaslayıp onlardan daha fazla terfiyi hak ettiklerini düşünmektedirler.
  
  stouffer hayatta herkesin kendisine ölçü olarak aldığı bir toplumsal grup bulunduğu sonucuna varmıştır. (bkz: referans grup) bu varsayıma göre stouffer; referans grubuna göre bir şeylerden yoksun bırakıldığını düşünenlerin (görece) yoksunluk duygusuna kapıldıklarını saptamıştır. bu tespitin sonucu olarak yoksunluk duygusunda olan insanların sınırlandırılma, engellenme, ket vurulma psikolojisiyle hareket edeceklerini; sisteme bağlılıklarının azalıp isyana ve diğer insanlara kötü muamelede bulunmaya daha yatkın olacaklarını söylemiştir.