helen kültürü

• felsefe tarihinin okul veya düşünce geleneğini oluşturan iyonyalı filozoflar, thales (mö. 623/545), anaksimandros (mö. 610/546) ve anaksimenes (mö. 585/525)’dir. milet doğumlu olan bu düşünürler henüz helen anakarasında felsefenin adı bilinmezken, anadolu’nun batı bölümünde bir felsefe geleneği oluşturmayı başarırlar. nasıl olur da anadolu kökenli bu insanlar helen felsefesinin başlangıcı olarak kabul edilirler doğrusu anlamak zordur. her üç düşünür de yazılarını helence yazarlar, çünkü bölgede sesli harflerin yer aldığı tek alfabe helen alfabesidir. felsefe gibi karmaşık bir bilimin kendini ifade etmesi için sesli harflere ihtiyacı vardır. günümüzde olduğu gibi kendini ifade için ingilizceyi kullanan her kişinin ingiliz sayılamayacağı gibi anadolu’nun binlerce yıllık kültür birikimi sonucu ortaya çıkan bu düşünce akımını da helen kültürü içinde değerlendirmek ne derece doğrudur ?
  
  niçin atina’ya değil
  
  milet şehrinin hemen karşı sahilinde yer alan samos adasında doğan pythagoras (pisagor), (mö. 580-500) ilk üç düşünürün yaşadığı dönemde yaşamını sürdürür. on sekiz yaşında adayı terk ederek milet’te thales’in yanında eğitim gören pythagoras, daha sonra öğrenimine sidon’da devam eder. fenikeli filozoflardan moskhos’un soyundan gelen din adamları ve kutsal gizemleri yorumlamada usta keşişlerle bir arada bulunur. sidon’dan mısır’a gider, yirmi iki yıl bu ülkede yaşar. solon’a (mö. 639-559) “mısırlılarla karşılaştırınca, onların yanında yunanlar hep çocuk” diye ders veren rahiplerle bir arada olur. astronomi ve geometri üzerine çalışmalarda bulunur. bu sırada mısır’ı işgal eden pers askerleri tarafından esir alınarak babil’e götürülür. babil’de magoslar’dan eğitim alır ve onların sayesinde aritmetik, müzik ve bilimin diğer dallarında henüz helenlerin bilmediği bilgileri edinir. geri dönüşünde, samos’ta sürmekte olan tiranlık yönetiminden kaçarak güney italya’ya, kroton (günümüz crotone) şehrine yerleşir. burada da dikkat edilecek bir nokta, niçin helen anakarasına değil de italya’ya göç eder? eğer o dönemde helen anakarasında felsefe konusunda gelişmiş bir ortam bulunsaydı, muhtemelen italya’ya değil, atina veya ona yakın bir şehre yerleşmeyi düşünürdü.
  
  https://www.milliyet.com.tr/…as-6584887?sessionid=2