kollektif bilinçdışı

• tarihte farklı kültürlerde benzer örüntülere sıkça rastlanmaktadır. örneğin, iran-pers mitolojisinde bulunan şahmeran ile yunan mitolojisinde bulunan medusa birçok açıdan benzerlik göstermektedir. en büyük benzerlikleri ise bu iki mitolojik unsurun da belden aşağısı yılan, üstü ise insan olmasıdır. bu örneğe ek olarak, iskandinav mitolojisi ile islamiyet dini arasındaki benzerliktir. iskandinav mitolojisine göre ragnarok yani kıyamet vakti geldiği zaman köprü bekçisi olan heimdall, gjallarhorn isimli borusunu öttürerek kıyameti haber verecektir. aynı hikâye islamiyet dinine göre de gerçekleşecektir. kıyamet vakti geldiği zaman israfil meleği, sur isimli borusunu üfleyerek kıyametin haberini verecektir. dolayısıyla kültürler arası iletişim ve etkileşimin çok sınırlı olduğu bu zamanlarda böylesine bir tesadüf mümkün müdür? nesnel ve bilimsel bakış açısında olasılıklara yer olmasına rağmen tesadüflere yer yoktur. carl gustav jung, bu ve bunun gibi farklı kültürlerde var olan aynı motifleri açıklamak için kolektif bilinçdışı kavramını geliştirmiştir. motiflerden kasıt kültürlerin içinde bulunan gelenekler, mitler, destanlar, masallar gibi sözlü ve yazılı olarak bir sonraki nesle aktarılan kaynaklardır. jung’un kolektif bilinçdışı kavramı, freud’un kişisel bilinçdışı kavramından daha geneldir. kişisel bilinçdışı daha önce bilinç alanında olan ancak daha sonra unutulan bilgileri ve bilincin dikkatinin üzerinden çekildiği içerikleri bulundurur. kolektif bilinçdışı ise sadece bastırılmış malzemeleri değil aynı zamanda psişe için önemli olmayan ve bilinçten çıkmış materyali de içerir. psişe, jung’un analitik yaklaşımının en önemli parçasıdır. psişe, bilinç ve bilinçdışının bir toplamıdır. tüm bilinçli olan ve olmayan psikolojik süreçlerin bir bütünüdür. kolektif bilinçdışı ve psişe birbirine bağlıdır. jung’a göre, bireyin psişesinin bütünlüğü bozulursa psikolojik bozukluklar meydana gelebilir. psişe buna ek olarak bireyin kişiliğindeki bilince kabul edilmemiş ve gelişmemiş bölümleri de kapsar. kişisel bilinçdışı, kolektif bilinçdışına göre daha yüzeye yani bilince daha yakındır. kolektif bilinçdışının içeriği arketiplerden oluşur. arketipler bilinçten önce var olan ve dünyayı kavramsallaştırmamızı sağlayan ögelerdir. kolektif bilinçdışında var olan örüntülerdir. bireyin gerçekliğini düzenler. kolektif bilinçdışından bilince doğru uzanan köprülerdir. jung, hayatta ne kadar obje ve olay varsa o kadar çok arketip olduğunu belirtmiştir. ayrıca arketiplerin var olması için insanın o arketipleri deneyimlemesi gerekmez. yani arketipler insanların geçmiş hayatının bir ürünü değildir.
  
  kaynak