halkçılık

• "mustafa kemal'in demokrasi anlayışı, kemalizmin en önemli ilkelerinden olan "halkçılık"tan da soyutlanamaz. atatürk başlangıçta halkçılığı şu şekilde tanımlıyordu: "bugünkü varlığımızın asıl niteliği milletin genel eğilimlerini ispat etmiştir. o da halkçılıktır, halk hükümetidir, hükümetlerin halkın eline geçmesidir." ama zamanla bu ilkenin de içeriği gelişti ve halk partisi'nin programlarında üç öğeyi içermeye başladı: siyasal demokrasi, yasalar önünde eşitlik, sınıf çatışmalarının kabul edilmemesi ve toplumun dayanışma içerisinde gelişmesi.
  
  osmanlı imparatorluğu'nun çöküş döneminde girişilen reformlar, hep devleti kurtarmak amacına dönüktü. oysa mustafa kemal, halka güç kazandırmadan, halka dayanıp onun yaratıcı gücünden yararlanmadan çağdaş bir topluma ulaşılamayacağının bilincindeydi. 1922'de meclis kürsüsünden şunları söylüyordu: "türkiye'nin gerçek sahibi ve efendini, gerçek üretici olan köylüdür... diyebilirim ki, bugünkü yıkım ve yoksulluğun biricik nedeni bu gerçeğin gafili bulunmuş olmamızdır. gerçekten, yedi yüz yıldan beri dünyanın çeşitli ülkelerine göndererek, kanlarını akıttığımız, kemiklerini topraklarında bıraktığımız ve yedi yüzyıldan beri emeklerini ellerinden alıp savurduğumuz ve buna karşılık her zaman aşağılama ve alçaltma ile karşılık verdiğimiz ve bunca özveri ve bağışlarına karşı iyilik bilmezlik, küstahlık, zorbalıkla uşak durumuna indirmek istediğimiz bu soylu sahibin önünde büyük bir utanç ve saygıyla gerçek durumumuzu alalım."
  
  mustafa kemal, gene kurtuluş savaşı yıllarında meclis önünde yaptığı bir konuşmada, halkçılığın toplumsal-ekonomik içeriğini şöyle açıklıyordu: "toplumsal uğraş yönünden düşündüğümüz zaman, biz yaşamını, bağımsızlığını kurtarmak için çalışan kimseleriz, zavallı bir halkız! kendimizi bilelim. kurtulmak, yaşamak için çalışan ve çalışmaya zorunlu olan bir halkız! bundan ötürü her birimizin hakkı vardır. yetkisi vardır. fakat çalışmakla bir hakkı elde ederiz. yoksa arka üstü yatmak ve yaşamını çalışmaktan uzak geçirmek isteyen kişilerin bizim toplumumuz içerisinde yeri yoktur. o halde söyleyiniz baylar! halkçılık toplumsal düzenini emeğine, hukukuna dayatmak isteyen bir toplumsal uğraştır."
  
  kemalizm, seçkinciliğe karşı bir ideolojidir. halkçılık ilkesinden hareketle yapılan birçok reform, osmanlı geleneğinin ürünü olan seçkin-halk ikilemini aşmaya yöneliktir. bu amaçla girişilen en önemli atılımlardan birisi, "türk dilini yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarmak" amacıyla gerçekleştirilen "dil devrimi", yani dilde arılaştırma çabalarıdır. sadece seçkinlerin anladığı arapça-farsça yüklü osmanlıca terk edilmiş, türetme ile zenginleştirilmiş türkçe, yazı ve bilim dili olmaya başlamıştır. aslında öğrenilmesi güç olan eski yazının yerine latin alfabesinin kabulü, halkın eğitimini kolaylaştırmak amacını da taşımıştır.
  
  kemalist halkçılık, "ayrıcalıksız, sınıfsız" bir toplum öngörüyordu. fakat bu, toplumsal sınıflan kaldırmayı amaçlayan marksist anlayışı yansıtmıyordu. kurtuluş savaşı türkiyesinde marksist anlamda bir "egemen sınıf" ve işçi sınıfı bulunmadığı varsayımından hareket etmekteydi. öyleyse var olmayan bir sınıf çatışması ve ayrıcalıklı toplum kesimleri yaratılmamalıydı. ekonomik gelişmeyi sağlamak için toplumdaki tüm olanaklar değerlendirilmeye çalışılırken bu beklentiye ters düşen bir durumun doğması, kemalizmin, suna kili'nin vurgulamaya özen gösterdiği bir temel özelliğinin gözden kaçmasına neden olmamalıdır: "atatürkçülük, herhangi bir sınıfın egemenliğini reddeden, ılımlı toplumculuğu öngören, her türlü sömürüye karşı bir dünya görüşüdür. atatürkçü halkçılık, yönetimde, siyasada, kalkınmada, gelirlerin dağılımında, devlet ve ulus olanaklarının kullanılmasında halk yararının gözetilmesini amaçlar."
  
  "peki halk nedir?" sorusunun yanıtını ise biz verelim: halk, ayrıcalıklara sahip bulunmayan toplum kesimlerinin toplamıdır!"
  ___
  ahmet taner kışlalı - siyasal sistemler- siyasal uzlaşma ve çatışma adlı kitaptan alıntıdır
  başı ve devamı için (bkz: kemalizm/#18267896)
  (bkz: milliyetçilik/#18267887)
  (bkz: cumhuriyetçilik/#18267834)
  (bkz: laiklik/#18267878)
  (bkz: devletçilik/#18267857)
  (bkz: halkçılık/#18267843)
  (bkz: devrimcilik/#18267848)