lev nikolayeviç tolstoy

• tolstoyevski'nin tolstoy'u..
  
  bir cok kitap ve yazar hakkinda entry yazdim hicbirini yazarken tolstoy hakkinda yazacagim kadar zorlanmadim, su anda bile ne yazacagimi bilmiyorum, bakalim ne cikacak.. hemen hemen butun kitaplarini okudum ama belki de hâla anlayamadim, taniyamadim onu.. kendisi de yasamini kendini aramakla kendini tanimakla gecirmis gibidir zaten.. aristokrat bir aileden gelir ama hep koylu gibi yasamanin hayalini kurmustur.. bir sanatci bir dusunur olmaktan ote bir uyarici, bir uyandirici ve bir egitimcidir tolstoy..
  
  kendini ararken insana ne kadar toprak gerekir, insan ne icin yasar, sanat nedir, bu durumda ne yapmaliyiz gibi sorular sorar kendine, bulduklarini paylasir insanlarla.. ne zaman bir bilge dusunsem, ne zaman bir bilgelik masali dinlesem aklima tolstoy'un silueti gelir.. bir bilgedir tolstoy; halki, koyluleri bilgilendirmek, refahlarini artirmaktir amaci bir yandan da.. belki de arayislarindaki cevaplari, koylulerde buldugu icin onlara vefa borcu duyuyordur.. kendini en cok, onlar gibi tirpan salladiginda, çarık giydiginde, hayvan otlattiginda, saban surdugunde mutlu hissetmistir..
  
  socrates'e atifla cirkin es insani filozof yapar derler, kendinden 15 yas kucuk esi belki cirkin degildir ama kusak farki ve esinin aristokrat yapisi, hirslari tolstoy'u yalnizliga itmistir.. belki de bu yuzden evlilik hakkinda kadin-erkek iliskileri hakkinda yazdiklari daha cok etkileyicidir (ivan ilyic'in olumu #24607984 , kreutzer sonat, anna karenina)... kadin ve ahlak hakkindaki goruslerinde schopenhauer'un etkileri cok barizdir.. cinsel durtu, gercek gerilimlerin dusuncelerin ustunu orten sinsi bir oyunbozandir ona gore.. sadece soyun uremesi icin gereklidir..
  
  ''guzel olanin ayni zamanda iyi oldugu yanilgisina insanin nasil olupta kapilabildigini anlamak mumkun degil.. guzel bir kadin abuk subuk soyler soylerken insanlar ona kulak verir, ama duyduklari aptalca sozler yerine , akilli sozlerdir''.. kreutzer sonat..
  
  dostoyevski'nin (bkz: fyodor mihailoviç dostoyevski/#24380350) romanlarini daha cok sevmeme ragmen, tolstoy'un kisiligini daha cok severim.. her ikisi de aci cekerler ama dostoyevski en azindan acilarinin ilacini bulmus gibidir.. mesela suc ve ceza'da (bkz: prestupleniye i nakazaniye/#24474021) bir cinayetin ardindan bile huzuru bulur raskolnikov, ama anna karenina bulamaz..
  
  tolstoy'a gore sanatci, eger kitabinda ruhunu okuyucusuna aktarabilirse, hissettirebilirse basarilidir.. ben romanlarinda kahramanlarindan cok tolstoy'un kendi huzursuzlugunu/mutsuzlugunu hissediyorum.. umarim o son yolculugunda aradigini bulabilmistir..
  
  ölürken bile koyluleri dusunup, onlar gibi olmak, onlar gibi ölmek istemis ''peki ama koyluler nasil ölüyor'' diye sormustur..
  
  öle.