ısmayıl hakkı baltacıoğlu

• cumhuriyetçi muhafazakarlar’ın en önemli ismi ve lideri kabul edebileceğimiz ismail hakkı baltacıoğlu (1886-1978), 1908 yılında darülfünun’dan mezun olduktan sonra devlet tarafından eğitimine devam etmesi için fransa’ya gönderilmiştir. yüksek lisansı sonrası yurda dönerek selanik ve istanbul gibi şehirlerde ilk ve orta okul seviyelerinde ders veren baltacıoğlu, ittihat ve terakki okullarında çalışıyor ve batı tipi bir eğitmenlik anlayışı güdüyordu. 1913 yılında darülfünun’da bayan öğretmenler için açılan özel bölümde pedagoji ve psikoloji dersleri veren baltacıoğlu, başarıları nedeniyle kısa sürede yükseliyor ve önce ilköğretim genel müdürü daha sonra da yüksek öğrenim genel müdürü makamlarına getiriliyordu. mustafa şekip tunç’la da burada tanışan baltacıoğlu, daha sonra darülfünun edebiyat fakültesinde dekan pozisyonuna atanıyor, cumhuriyet’in ilanı sonrasında da hem milli eğitim bakanlığı yönetim kurulunda görev yapıyor, hem de istanbul üniversitesi’nde güzel sanatlar, teoloji, edebiyat, sosyoloji ve psikoloji gibi çok farklı bölümlerde dersler veriyordu. baltacıoğlu, aslında dekanlığa da devam edebilirdi; ancak 1925 yılında öğrencilerin zam gelmiş tren fiyatlarını protesto etmek için yaptığı gösterilere destek verdiği için görevinden istifa etmeye zorlanmıştı. 1933 yılındaki üniversite reformuna kadar, baltacıoğlu akademisyenliğe devam etmiştir. kendisi ayrıca 1930 yılında serbest fırka’nın kurulması çalışmalarına da aktif olarak katılmış ve partinin önemli isimlerinden biri olmuştur. ahmed ağaoğlu ile yakınlaşmaları da bu döneme rastlar. ancak bilindiği üzere serbest fırka deneyimi çok uzun sürmeyecek ve dahası pek hayırlı olmayacaktı. daha sonra çalışmalarına devam eden baltacıoğlu, 1934-1978 yılları arasında yeni adam dergisini yayınlamış ve bu dergi sayesinde cumhuriyetçi muhafazakarlar olarak adlandırabileceğimiz grubun bu dergi çevresinde kümelenmesine ön ayak olmuştur. atatürk’ün yaşadığı dönemde din konusundaki reformlarında baş danışmanlarından biri olmuş baltacıoğlu, ismet inönü’nün isteğiyle ankara üniversitesi dil-tarih-coğrafya fakültesi’nin de kurulma çalışmalarını yürütmüştür. 1942-1950 yılları arasında ise chp’den milletvekilliği yapmıştır. doktor olmasına karşın ilk cumhuriyet aydınlarından da kabul edebileceğimiz baltacıoğlu, edebiyat, tiyatro ve siyaset bilimi alanında çalışmalar vermiş ve chp içindeki muhafazakar kanadı temsil etmiştir. şimdilerde böyle insanlar yetiştiremiyoruz. ee işte yobazlık herşeyi kurutuyor...