orhan pamuk

• orhan pamuk, türkiye'nin algı turnusolü gibidir. türk insanın yaşadığı zihin çöküşünün en net delilidir. orhan pamuk'un hakkında yapılan yorumlar, orhan pamuk'u okuyan, okumayan, eleştiren, savunan insanların/insanlarımızın ne kadar vasat, ne kadar yüzeysel olduğunun en canlı örneğidir.
  
  eğer bir şey ifade edecekse söyleyeyim; orhan pamuk'un 8 kitabını okudum. bu da herhalde onun kitaplarının her yönüyle eleştirebilmem açısından yeterlidir. bir defa, orhan pamuk hakkındaki acımasız gerçekleri ortaya dökeyim.
  
  orhan pamuk, ermeni meselesi hakkındaki açıklamaları olmasa şu anda bu başlıkta göklere çıkarılıyor olacaktı, burası aşikar. o yüzden, onu yerin dibine sokan, en fazla bir kitabını okumuş bu adamları kale almamak lazım. bu bir. bunlar boş beleş insanlardır.
  
  orhan pamuk'un kitapları nobel alacak seviyede midir, bilemiyorum. ama mesela le clezio aldıysa gayet de alabilir gibi geliyor. ourania, le proces verbal o kadar da başarılı bulmadığım kitaplardı. coetzee, naipaul, saramago, vargas llosa ise nobel edebiyat ödülünün çıtasını yükseltiyor. ama diğer yazar seçimlerine baktığımızda yine de nobel edebiyat ödüllerinde global, ideolojiler üstü olmaya kasan bir anlayış seziliyor. açıkçası orhan pamuk'un ermeni meselesi söylemleri sayesinde, nobel ödülünün kendisine bir cesaret ödülü gibi verildiğini düşünüyorum. orhan pamuk'un, istanbul'un esrarengiz puslu havasını yansıtan başarılı kitapları olsa da, nobel edebiyat ödülü gibi çok prestijli bir ödülü alacak niteliklere sahip olmadığını düşünüyorum. dolayısıyla söylemleri benzerlerinin arasından kolayca sıyrılabilmesini sağladı.
  
  ilber ortaylı, geçmiş baskılarda yapılan bariz hatalardan bahsetmiş. o baskılar elimizde olmadığı için bir şey gösteremiyoruz. ama ilber hoca söylüyorsa elbette itimat etmek gerekir. orhan pamuk derin, sezgisel ve avrupai yazmaya çalışan bir yazar olduğunu belli ediyor kitaplarında. başka bir şeye dikkat etmediğinden yazın dili de hakikaten zayıf. özellikle yeni hayat'ta bu çok belli oluyor. o yüzden ilber hoca'nın söyledikleri yabana atılacak iddialar değil. ayrıca önemsenmesi gereken laflar da bunlar. çünkü nobel edebiyat ödülü, hatta ne olursa olsun, uluslararası bir edebiyat ödülü alacak adamın yazın dili kuvvetli olmalıdır. üstelik bu adam, romanlarını ilmek ilmek ören marcel proust gibi bir yazarı her fırsatta övüyorsa... dolayısıyla bu affedilemez bir hatadır.
  
  tahsin yücel'in eleştirisine gelelim. tahsin yücel tam bir konjonktür insanıdır. ayrıca tam bir kural adamı. kural adamı olmak yerine ilke adamı olsaydı yaptığı çıkışlar daha dikkate değer olabilirdi. hatırlarım da salaklık üzerine deneme kitabında şöyle bir olaydan bahseder: kendisinin hocası olduğu bir fransızca dersinin sınavında iki kız öğrenci, kitabı bülbül gibi ezberleyip, yazılı kağıdına bu ezberledikleri kısmı olduğu gibi aktarmışlar. hazret de bunlara sıfır vermiş. ezberlemek öğrenmek demek değildir diyor. tabii hayatını ezberle kazananları tiyatrocuların filan hakkını da teslim ediyor. ezbere 0 vermek, onu bir hiç görmek gibidir. oysa ezberleyen insanın, konular hakkında daha iyi iletişim kurabileceğini de öngörmelisin. bilmeyi bu kadar dar bir çerçeveden, bu kadar muhafazakar bir bakış açısıyla değerlendirmesi de tahsin yücel'in ne kadar konjonktür insanı olduğunu gösterir nitelikte. tam bir galatasaray lisesi mezunu fransız beyefendisi kendisi. o yüzden orhan pamuk hakkında yaptığı eleştiriler de bu dar bakış açısından doğuyor. tahsin yücel çok iyi bir flaubert uygulayıcısı ve modern dönem edebiyatı savunucusu. bu yüzden ileri bir adım atamıyor.
  
  murat bardakçı'nın beyaz kale'nin intihal olduğuna dair bir suçlaması var. sonra ki baskılarda mı düzeltti bilmiyorum ama orhan pamuk, bu romanında bazı kitaplardan esinlendiğini belirten notlar düşmüş bu kitabının sonunda. ama murat bardakçı'nın bakış açısını doğru buluyorum ben. romanda kaynakça olur mu yahu? hele de intihal iddiası bardakçı'nın iddiası kadar vahimse. burası da araştırılmalı.
  
  işte böyle. orhan pamuk'un nasıl bir yazar olduğundan çok onu eleştiren tiplerin vasatlığı ve aymazlığı sinirlendiriyor beni. dünyadan haberiniz yok lan. bir de başkasının ağzıyla konuşmanız yok mu...