idari hakim

• sonuna kadar iibf'lilerin ellinden alinmasi gerektigini dusundugum, hatta sirf iibf'lilerin de idari hakim olabilmesi nedeniyle, adli hakimlige nazaran daha tirt gordugum meslek. is bilirkisiye gitsin gitmesin, isi neticelendirecek olan kisi, hukuk nosyonuna sahip olmasi gereken hakimdir. mesele 1000 sayfalik fikret ereni okumak da degil. mesele hukuk nosyonunu oturtmak. her sey kanunda yazmiyor, yonetmelikte yok. boslukla veya kiyas yapilmasi gereken bir yerle karsilasmak bir hakim icin cok siradan bir sey. bu bosluklar, yorumlar, kiyaslar ise hukuk nosyonu ile olacak is. hukuk felsefesi ile ilgisi olmamis, hukuk sosyolojisi nedir bihaber, borclar hukukundaki kural ve olgulari sadece ezberleyip yea bu hukum de amma sacmaymis deyip gerekcesine kafa yormayan bir guruhun hakim olmasi, yuksek mahkeme ictihatlarinin ve kanunun papaganligini yapmak demektir. bu ise ne hukukun gelisimine, ne de adaletin teminine katki saglar. hukuk nosyonu olmayan bir hakim, yasa koyucunun ve yuksek mahkemelerin papagani olmaktan oteye gidemez. malesef iibf mezunlarinda da bu durum mevcut.
  
  hukuk nosyonu nedir peki? bu hususu, aklima gelen su somut olayla aciklayabilirim. bilenler bilir, adli yargida ozellikle hukuk mahkemelerinde -keza bu idari yargidaki tazminat davalari icin de gecerli- davayi kaybeden taraf, kazanan tarafa vekalet ucreti oder. karsilastigim bir tuketici davasinda kadin yani davaci yeni aldigi arabasini, arabayi aldigi firmanin yetkili bayisine tamire goturmus. yetkili bayideki tamirci eleman, arabanin fren sisteminde bir ariza oldugunu belirtmis, bunun uzerine de davaci bayan tuketici mahkemesinde actigi dava ile aracin ayipsizi ile degisimini talep etmis. dava esnasinda yapilan bilirkisi incelemesinde, aracin fren sisteminde herhangi bir ayip olmadigi anlasilinca dava reddedilmis. dosyaya bakan ve adalet sistemine olan inancimi tazeleyen, hukuk nosyonunu iyi bir sekilde oturtmus hakim bey ise, yasalar geregi davayi keybeden kadini vekalet ucretine mahkum etmek yerine, kadinin davali firmanin calisaninin hatali uyarisi uzerine davayi acmis olmasi sebebiyle, davaai reddedilen davaci kadini degil, davali tarafi vekalet ucretine mahkum etmis. iste hukuk nosyonu budur. iibf den mezun olup da bu sekilde degerlendirme yapacak nitelikte hukuk nosyonuna sahip birisi varsa, buyursun hakim olsun. ona bir diyecegimiz yok. fakat hepimiz biliyoruz ki, cogu hukukcuda dahi olmayan bu nosyonun, hic bir hukuk felsefesi ve sosyolojisi dersi almamis, borclari medeniyi burun kivirdigi 20 sayfalik notlardan ogrenmis bir iibf lide olacagini dusunmek, abesle istigal etmektir.
  
  bak su olabilir, mesela almanya'da fikri sinai mahkemeleri gibi teknik degerlendirmenin onem tasidigi ozel mahkemelerde, 3 kisilik mahkeme heyetindeki bir kisi genellikle muhendis olmaktadir. bu gibi ozel durumlarda, hukuk fakultesi disindaki alanlardan istihdam saglanmasi akla mantiga uygun; lakin hukukla alakasi 20 sayfalik nottan ibaret olmus birine de mustakil mahkeme vermek, yani o kisiye munhasiran dava inceleme ve hukmetme yetkisi vermek hic bir sekilde aciklanamaz.