khrunichev uzay araştırma ve üretim merkezi

• 1916'da otomobil üretmek için moskova'nın dışında fili'de bir fabrika kurulur. 1922'ye kadar burada russo-balt markası altında otomobil üretilir.
  
  1. dünya savaşı sonrası silah üretimi kısıtlanan almanya'nın arayışları üzerine biri de türkiye'de olmak üzere^* ülke dışında silah ve uçak fabrikaları kurulmuştur. bunlardan birisi de khrunichev'deki junkers fabrikasıdır. 1923'de alman üretici adına ju-20 ve ju-21 model uçaklar üretilir. ardından andrei nikolaievich tupolev ilk rus yapımı tamamı metal uçağı ant-3'ü burada üretir.
  
  1960'a kadar uçak üretimi için kullanılan fabrika 1960 sonrası ise uzay ve roket araştırmaları için kullanılmıştır. alçak dünya yörüngesi^*ne uzay araçları çıkaran ünlü proton roketleri de burada üretilmiştir.
  
  1993'de ise amerikan lockheed ve energia şirketi ile birleşerek international launch services şirketi kurulmuştur. proton ve atlas roketlerini üreterek fırlatmışlardır.
  
  2009'da ticari fırlatmalardan kârlarını 584milyon$ olarak açıklamışlardır. fakat şu sıralarda spacex gibi low cost carrierlar yüzünden mali sıkıntı yaşayıp devletten yardım istemişler. 2000'lerde proton roketinin alçak dünya yörüngesi^*'ne taşıma ücreti 4000$/kg civarındaymış. spacex'in sitesindeki 2018 tarifesine göre falcon 9 roketi ile aynı işi 2720$/kg'a, falcon heavy ile 1655$/kg gibi ücretlere yapabileceklerini^* belirtmişler. roketlerin tekrar kullanılabilirliği ile de bu fiyatların da yarısına düşebileceğini zannediyorum.
  
  kaynak