bunraku

• japon kukla tiyatrosuna verilen addir ki, muhtemelen dunyadaki en gelismis kukla oyunudur. kuklalar tel veya iple bagli degildir, ilk zamanlar kukla oynatan kisiler tarafindan bir perdenin arkasindan hareket ettirilmislerdir. daha sonra kuklacilar sahnede seyirciler onunde kuklalari hareket ettirme teknigini kullanmislardir. kuklalar hemen hemen bir insanin yarisi kadar buyuktur ve oyunlarda bas karakterler bas kuklacilar tarafindan hareketlendirilirler.
  
  oyunlar tarihi olaylara dayalidir ve genelde sosyal yaptirimlarla insani duygular arasindaki catismayi (giri ve ninjo) konu alirlar. en taninmis bunraku oyun yazari olan chikamatsu monzaemon (1653~1724) nun eserleri tamamen bu tema uzerinedir. uc telli bir calgi olan shaminsen esliginde sahnelenirler.
  
  bunraku da kabuki gibi baslarda sadece aristokrat kesim tarafindan icra edilen bir sanat olmustur. bas kuklaciya omozukai denir ve omozukai olabilmek icin bir ustanin yaninda en az 10 yil ciraklik yapmak gerekmektedir. omozukailar shovun yildizlaridirlar ve diger kuklacilar simsiyah giyinip bir baslik takarak gorunmez olurlarken, o renkli kiyafet giyebilir ve yuzunu gizlemeyerek seyirciye gorunur. bunraku oyunlarinda kadin karakterlerin ayaklari yoktur, alt kisimlarini tamamen kaplayan uzun kimonolari vardir.
  
  meiji donemi (1868~1912)' ne kadar ulkede cok saglam bir populeritesi olan bunraku, halen cok saygi duyulan, degerli bir sanat dali olmasina ragmen, gittikce yayginlasan bati kulturunun etkisi ve kuklalarla kostumleri yapan degerli ustalarin artik yetismeyisiyle tehlikededir denebilir.