dio chrysostom

• prusa'lı (bursa) dion ya da dio cocceianus doğumu 40 civarı, ölümü 120 civarıdır. ms 1. yüzyılda roma imparatorluğu'nda yaşamış yunan hatip, yazar, filozof ve tarihçi. söylevlerinin seksen tanesine ilave olarak, birkaç mektubu, saçlara şükrettiği eğlenceli bir denemesi ve diğer eserlerinden parçalar günümüze kadar ulaşmıştır. soyadı olan chrysostom, "altın-ağızlı" anlamına gelen yunanca khrysostomos kelimesinden gelir. bir başka roma dönemi tarihçisi olan cassius dio ya da 4. yüzyılda yaşamış bir piskopos olan antakyalı john chrysostom ile karıştırılmamalıdır.
  
  roma eyaleti bithynia'da, prusa (şimdi bursa) şehrinde doğdu. anlaşıldığı kadarıyla babası pasicrates, oğlu dio'nun eğitimiyle yakından ilgilenmiştir. başlangıçta, önemli görevler üstlendiği doğduğu yerde hitabet ve sofist denemelerle meşgul olmuşsa da, sonradan büyük bir istekle felsefe eğitimine merak salmıştır.
  
  vespasian'ın saltanatı sırasında (69-79) roma'ya gittiği ve burada evlenerek bir çocuk sahibi olduğu bilinir. imparatorun tertipçi akrabalarından birisine öğüt verdiği gerekçesiyle imparator domitian'ı kızdırmış ve yine imparator tarafından roma ve prusa'ya dönmesi yasaklanmıştır. delfi kahinleri'nin tavsiyesi üzerine dilenci kıyafetlerine bürünmüş, ve yanında plato'un phaedo ve demostenes'in sefaret üzerine söylevleri'nin birer kopyalarından başka bir şey olmadığı halde, hayatının geri kalanını kinik filozoflar gibi yaşamış, imparatorluğun kuzey ve güneyindeki ülkelere seyahatlar yapmıştır. bu sayede, trakya, misya, scythia, getea ülkesini ziyaret etmiş ve söylevlerinin gücü ve etkisi sayesinde gittiği hemen her yerde saygı görmüştür. dio, imparator nerva'nın arkadaşıydı, ve domitian 96 yılında öldürülünce, dio, nerva'yı tercih etmeleri için cephede bulunan roma ordusu üzerindeki etkisini kullanmaktan çekinmemişti. imparator nerva'nın saltanatı sırasında, sürgünü sona erdi ve evi olan prusa'ya (bursa) dönmesine izin verildi. hayatının geri kalan döneminde, sunduğu destek onuruna tam adı marcus cocceius nerva olan imparator tarafından kendisine verilen cocceianus soyadını kullandı. nerva'nın ardılı trajan, ona en yüksek payeyi verdi ve onu en gözde tercihi olarak tanımladı. imparatorun bu inayeti, onun tyana apollonius ve tyre'li euphrates gibi üst sınıftan insanlarla tanışmasına vesile oldu ve söylevleri tüm bu insanların hayranlığını kazandı. dio, hayatının geri kalanında prusa'da (bursa) dikkat çekici bir konuma yükseldi ve 111 yılındaki şehir kayıtlarında adı, şehirin yeniden yapılanmasıyla ilgi bir davada geçti. birkaç yıl sonra öldüğü sanılır.
  
  eserleri
  dio chrysostom, en güçlü dönemine 2. yüzyıl başlarında ulaşan yunan filozofların ikinci sofist okulunun bir üyesidir. aralarında philostratus, synesius, ve photius'un da bulunduğu antik yazarlar tarafından yunan hatiplerin ve sofistlerin en önde gelenlerinden biri olarak kabul edilmiştir. bu tespit, photius zamanında sadece bir tanenesi tanınan ve günümüze kadar ulaşmış olan seksen adet söylevi tarafından da desteklenmetir. bu söylevler onun sözlü öğretilerinin bir sürümü olarak yazılmış gibi görünmektedir ve politik, ahlâki ve filozofik konular içeren denemeler şeklindedir. çok sayıda filozofik ve tarihsel çalışma yapmış ancak bunların hiçbiri günümüze ulaşmamıştır. bu eserlerden birisi getae hakkındadır ve suda tarafından eserin sahibi olarak yanlışlıkla cassius dio işaret edilmiştir.