işler ve günler

• çeşitli öğütler kısmı:
  
  mutlu ölümsüzlere gereken saygıyı göster.
  arkadaşına kardeşim deme hiçbir zaman,
  dersen, kötü davranamazsın artık ona karşı.
  ve güzel konuşayım derken yalan söyleme.
  kardeş dediğin kötü söyler, kötülük ederse,
  öcünü iki katlı almalısın ondan.
  sonradan dostluk kurmak isterse seninle,
  af dilemeye kalkarsa, kabul et.
  demek zavallı bir insanmış
  dostlarını bir orada bir burada seçen.
  açık davran, yüzün yüreğinin aynası olsun.
  ne konuksever desinler sana, ne konuksuz,
  ne yoksul dostu, ne de büyüklerin düşmanı.
  insan yüreğini yıpratan kör olası fakirliği
  kimsenin yüzüne vurma hiçbir zaman,
  ölümsüz tanrıların bir cilvesidir bu.
  kendini tutan dil hazinedir insan için,
  ölçülü dil ise dillerin en değerlisidir.
  kötü söyleyene başkası daha kötü söyler.
  ortak masraflı şölenlerde surat asma:
  keyfin daha büyük, masrafın daha az olur.
  gün doğarken ellerin kirli olmasın sakın
  zeus'a da öbür tanrılara da şarap sunarken.
  yoksa dinlemezler seni, duaların boşa gider.
  ayakta su dökme güneşe karşı,
  hele gün battıktan sonra sabaha kadar
  ne yola işe, ne yol dışına,
  soyunup dökünsen bile:
  geceler ölümsüz mutlularındır.
  tanrılara saygısı olan saklanıp çömelir,
  ya da kapalı bir avlu duvarına sokulur.
  sonra evinde ocak yakınında
  ayıp yerlerini yıkanmadan gösterme sakın.
  cenaze dönüşlerinde çocuk yapayım deme,
  bu işi kutsal bayram dönüşlerinde yap.
  durmaz akar güzelim ırmaklardan geçerken
  ayaklarını suya sokmadan önce dua et
  gözlerini akıntıya dikerek,
  ve tertemiz pırıl pırıl sularda ellerini yıka.
  içini ve ellerini yıkamadan ırmaktan geçen
  tanrıların öfkesini geçer üstüne, başına dert açar.
  kurban törenlerinde tırnaklarını kesme sakın,
  hele kara demirle kuruyu yaştan ayırma.
  maşrapayı küpün üstünde bırakma
  şarap içerken, uğursuzluk getirir.
  ev yaparken çıkıntı bırakma hiçbir yerinde ki,
  kuzgunlar konup ötmesinler kötü kötü.
  önce tanrılar için kullanılmamış kaplarda
  ne yemek ye, ne yüzünü yıka, bu da bela getirir.
  on iki yaşında bir çocuğu
  kutsal şeyler üstüne oturtma, iyi değildir,
  erkekliğinden hayır gelmez o çocuğun;
  on iki aylık da olsa, sonu kötü olur.
  bir kadının yıkandığı suda
  bir erkek yıkanmamalı hiçbir zaman.
  bundan da kötülük gelir, bir zaman için de olsa.
  kurban etlerini yıkarken
  tanrı sırlarıyla eğlenmeye kalkma:
  bu da pek kızdırır tanrıları.
  kaynak başlarında işeme sakın,
  ne de ırmakların denize döküldüğü yerde,
  oralarda yıkanmaya da kalkma, iyi değildir.
  bunları yap ki, insanlar kötü demesinler senin için;
  insanın adı çok kolay kötüye çıkar,
  ama sonra çok zordur herkesin dilinden kurtulmak.
  ün dediğin kolay kolay ölmez,
  hele büyük kalabalıklara yayıldığı zaman.
  ün de bir tanrıdır ölümsüz.