stoacılık

• stoacılara göre, mutluluk dışsal olaylara karşı doğru zihinsel yaklaşımda bulunmakla ilişkilidir. doğru girişim niyetine sahip olmak yeterlidir. dışsal şartlar başarıyı engelleyebilir ama mutluluk içeriden gelir.
  
  eğer bir kişi kendi doğasına, hayattaki konumuna ve görevlerine uygun bir biçimde hareket eder ve seçimler yaparsa, mutluluğu başarabilir. zira bu aynı zamanda tanrının da planıdır. bu anlamıyla, doğa ve tanrı eşdeğerdir ve logos yani akıldır) eğer kişi doğru biçimde düşünürse, onun planını (nedenini ve aklını) tanıyacaktır.
  
  bunu ancak kişi kendisi için yapabilir, bir başkası onun için yapamaz. bu bakımdan stoacılar kendine güvene, kendine yetinmeye büyük önem vermişlerdir. kişinin mutluluğu ancak kendi eylemlerine ve sadece tek başına kendi düşüncelerine bağlıdır.
  
  bu nedenlerle stoa felsefesi yazgı ya büyük önem verir. tanrı her yerdedir ve herşeyin düzeninde yer alır. doğa ya da tanrı bu bakış açısıyla akılcı ve yardımcıdır. dolayısıyla, aklını kullanan kişi yazgısını tanrının planının bir parçası olarak kabul eder,bu planın kendisi için iyi olduğunun farkındadır.
  
  seneca, stoacı şair ve düşünür şöyle der:
  
  “dilediğin yere götür beni, baba,
  yüksek gökyüzünün yöneticisi, kuralla uyumlu kalmak nedir bilmez
  yazgı istekli olanı götürür, isteksizi de süründürür”
  
  peki eğer herşey baştan belirlenmişse, insan eylemlerinden nasıl sorumlu tutulabilir ?
  
  bir stoa düşünürü olan chrysippus buna şöyle yanıt verir:
  
  eğer birisi yokuşun başında duran silindiri iterse, silindir aşağı doğru yuvarlanacaktır. fakat yuvarlanma sebebi sadece aşağı itilmesinden kaynaklanmaz. bu izleyen nedendir (antecedent cause) aslında düşmeyi belirleyici neden silindirin kendi şekil yapısı, silindirik olma durumudur.
  
  aynı izleyen neden bir kübe uygulanmış olsaydı, yuvarlanma meydana gelmeyebilirdi. kübün köşeli doğası buna izin vermeyecekti. aynı şey insan için de geçerlidir. dışsal nedenler veya dış nedenler değişik yönlerde harekete geçirici olsalar bile, reaksiyon kişinin kendi doğasına bağlıdır
  
  stoacılar tanrının doğanın her yerine nüfuz etmiş olduğunu ve herşeyin bir plan ya da logos tarafından kontrol edildiğini düşünmüşlerdir. akılcı olmayan aşırılıklardan uzak durmak, duygusal aşırılıklardan uzak durmak, hayatın doğal akılcılığına güven ve kişinin kendi kendine yetebilme yönünde
  
  doğru eylemde bulunma istekliliği stoa düşünürünün temel dayanak noktalarıdır.