captain marvel

• pek ciddiye alınmayan ikinci after credit sahnesinin, tesseract'in mcu'daki zaman çizelgesinde nereye oturduğunu merak edenler olmuş. hatta avengers: endgame spoiler'ı olduğunu düşünenler de var. ben de bilgilerimi tazelemek ve merak edenlere yardımcı olmak için biraz araştırdım.
  
  öncelikle tesseract, marvel sinematik evreni içinde bolca gördüğümüz bir nesne. kendisi sonsuzluk taşlarından (infinity stone) uzay taşı (space stone) aslında. filmlerde biz onu bir küpün içinde (cosmic cube) gördük. onu kullanan kişiye uzayın her yerine istediği gibi yolculuk edebilme imkanı sağlıyor, esas gücü bu. daha sonradan thanos'un sonsuzluk eldiveni (infinity gauntlet) için toplayacağı taşlardan biri. hatırlarsanız thanos, loki'den uzay taşını aldıktan sonra istediği gezegene gemi olmadan gidebilmeye başlıyordu avengers^*'da.
  
  captain marvel'da tesseract'in 1980'lerin sonunda, pegasus projesi kapsamında usaf/nasa işbirliğinde kullanıldığını görüyoruz (usaf: united states air force). amaç yüksek teknolojili hava araçları üretmek. bu çalışmalar kree bilim insanı mar-vell'in bir şekilde ilgisini çekiyor. kendisi filmde açıklandığı üzere ırkı ve savaş yanlısı fikirleri konusunda hakikati bilmeden büyümüş birisi. mar-vell skrull ırkını kree zulmünden kurtarmak için bir yol bulmak istiyor ve en kolay seçeneğin pegasus projesi olduğuna kanaat getiriyor. tesseract'in ışıktan hızlı bir motora güç kaynağı olabileceğini ve böylece skrull'ların kree ırkından uzaklara kaçabileceğini düşünüyor. filmde bunları gördük.
  
  mcu'da ise biz onu daha önce de çok kereler görmüştük. captain america ve thor, daha sonra da the avengers filmlerinde. son olarak da captain marvel'da önemli bir nesne olarak tekrar karşımıza çıktı. teker teker açıklayalım: tesseract'in marvel sinematik evrenindeki zaman çizelgesi.
  
  1) tesseract, asgard kralı, thor'un babası odin'in ganimetlerinden biri. ilk thor filminde odin'in kendisini daha önceden cömertçe kullandığına dair bir eskiz de görüyoruz.
  
  2) 1409'da odin bunu dünyaya saklamaya karar veriyor. seçtiği yer tønsberg, norveç. zaten thor: ragnarok'ta da thor ve loki, buranın odin için neden önemli bir yer olduğunu görüyor.
  
  3) tesseract mart 1942'ye, yggdrasil kitabını kendine rehber edinerek onu keşfeden red skull'a kadar saklı kalıyor.
  
  (book of yggdrasil: asgardlılar tarafından uzun zaman önce yazılan antik bir kara büyü kitabı. yggdrasil ise iskandinav mitolojisinde dokuz katmanın yer aldığı mitolojik bir ağaç.)
  
  hydra tesseract'in gücünden nasıl istifade edileceğini buluyor ve bunu gelişmiş hydra silah ve araçları yapmak üzere kullanıyorlar. neyse ki kaptan amerika ve ssr bunların ipliğini pazara çıkarmakta gecikmiyor. (ssr: strategic scientific reserve, 1940'ta nazilerle savaşmak üzere kurulan savaş bürosu)
  
  4) captain america: the first avenger'ın finalinde hatırlayacaksınız ki tesseract atlantik okyanusu'nun derinliklerinde kayboluyor. kısa süre sonra tony stark'ın babası howard stark tarafından bulunup çıkartılıyor.
  
  5) zaman akışı burada biraz bulanıklaşıyor. ama iron man 2'de anlıyoruz ki howard stark zamanında project pegasus'ta çalışmış. büyük olasılıkla howard bey da tesseract araştırma grubunun içinde bulunuyordu, iron man 2'de tony stark'ın elinde gördüğümüz notlar da bu dönemden kalma.
  
  6) kree bilim insanı mar-vell pegasus'a sızıyor ve 1989 itibarıyla da tesseract projesinin başına geçiyor. howard stark'ın mar-vell'in gerçek kimliği ve amacını biliyor olması hatta bunu kendi gemisine götürmesine de bilerek göz yumması olası.
  
  7) 1995'te ise captain marvel'ın finalinde gördüğümüz üzere, kedi goose (flerken) tesseract'i nick fury'nin masasına kusuyor.
  
  8) nick fury tesseract'i pegasus çalışmasına geri gönderiyor. shield direktörü olduğunda ise daha önceden usaf/nasa işbirliğinde yürütülen araştırmayı soruşturuyor.
  
  9) 2011'de thor dünyaya iniyor. after credit sahnesinde ise nick fury'nin erik selvig'i pegasus projesi kapsamında tesseract araştırmalarının başına geçmesi için tekrar işe aldığını görüyoruz.
  
  10) the avengers'a geldik. loki tesseract'i pegasus projesinden başarıyla çalıyor ve chitauri'lerin uzaydan gelerek new york'u istila etmesini sağlıyor (neden bunun için uzay taşına ihtiyaç vardı? portal açabilmek için). istila durdurulduktan sonra ise thor, tesseract'i asgard'a geri götürüyor. daha önceden zarar görmüş olan bifrost (asgard'ın başka dünyalara açılan kapısı, yani yine bir geçit), bu sayede tamir edilebiliyor.
  
  11) thor: ragnarok'a kadar odin'in mahzeninde gözlerden uzak kalan tesseract, tekrar loki tarafından gizlice ele geçiriliyor. infinity war'un ilk dakikalarında gördüğümüz üzere loki, çaldığı bu tesseract'i thanos'a sunuyor. küpü parçalayan thanos uzay taşını ortaya çıkarıyor ve sonsuzluk eldivenine -nihayet- takıyor.
  
  gördüğünüz üzere captain marvel'ın ikinci ve son after credit sahnesi, herhangi bir avengers: endgame spoiler'ı vermediği gibi, mcu zaman akışını da bozar nitelikte değil şimdilik. avengers: endgame'in nasıl bir yol izleyeceğini bilmiyoruz, avengers'ın geçmişe giderek the snap'i engellemeye çalışacağı söylentiler arasında. yine de goose'un tesseract'i nick fury'nin masasına geri kusması hiçbir şeyi değiştirmiyor. zaten -büyük ihtimalle- 1995'te olup biten bir olaydı.
  
  edit: usaf bilgisi eklendi.
  edit 2: kaynağı unutmuşum, onu ekledim.