internet alışverişlerinde iade çılgınlığı

• özellikle pazaryeri kültürünün gelişmesi ve pandeminin eticarete olan yönelimi inanılmaz artırdığı bu son 2-3 yılda oluşan ver çılgınlık boyutuna ulaşan bir başka konu da iade çılgınlığı.
  
  iade her tüketicinin en doğal hakkı. bir ürün sipariş eder, ürün geldiğinde aslına benzemiyordur, hoşuna gitmemiştir, bir hatası vardır ya da fikri değişmiştir, ürünü iade eder. her internet satıcısının riskini aldığı bir masraf kalemidir iade, zira iki yönlü minimum 2x12tl kargo parası çıkar cebinizden ve kar yapacağınız satıştan zarar yazarsınız. o yüzden mümkün olduğunca iyi paketleme, sunum ve iyi açıklama önemlidir.
  
  ama son yıllarda özellikle trendyol'da oluşan, ardından diğer pazar yerlerine sıçrayan bir kültür var ki aman allahım.. 5 desen elbisenin her birinden 3 beden sipariş edip, kargo gelince deneyip 14'ünü iade eden, pazaryerlerini "bunun bir boy büyüğü varsa onu da verin ikisini beraber deneyim" diyeceği tezgahtar olarak kullanan bir kültür.
  
  artık insanlar o kadar kaptırmış ki kendini otomatik alışverişe, açıklamaları okumuyor bile. ürün adında "köpek tasması" yazan ürünü ben arama kutusuna kedi tasması yazmıştım ne bileyim diye iade eden mi ararsın, adında "küçük boy oyun topu" yazan ve açıklamada çapını yazdığınız topu "küçükmüş" diye iade eden mi ararsın, aynı anda 4 renk, 2 beden ürün sipariş edip 7'sini iade eden mi arasın. şu anki kargo trafiğinin %20'sini bu kitlenin gitti geldisi oluşturmakta.
  
  mağazalarda bu siparişleri performans puanı ve ceza sistemi gereğince karşılamak zorunda kalıyor. yine denebilir ki kardeşim bize tanınıyor bu hak, kullanırız sana ne! tabii ki kullanırsınız, ancak bu oluşan ekstra maliyetin çözümünü satıcılar fiyat ve karlılık artırarak çözmek durumunda kalıyor. o yüzden ne yazık ki 20tl'te mal edip 40tl'ye satabileceği ürünü aradaki iadelerin yaratacağı masrafı da göz önünde tutarak 50tl'den satışa sunuyor.
  
  pazaryerleri müşteri memnuniyet odaklılığının faturasını satıcılardan çıkardığı için zaten onların açısından bir problem yok. o yüzden koşulsuz iadeler vs havada uçuşuyor. olan satıcılara ve fark etmeden aynı ürün için daha fazla ödemek zorunda kalan normal alışverişinde olan müşterilere oluyor..
  
  en basit örneğini vereyim, yurtdışından distribütörlüğünü aldığım markaların satışını araya petshop sokmadan direk tüketiciye yapıyorum. iş modeli 50tl ye malolan ürünü 15tl pazaryeri komisyonu, 12tl kargo 6tl sarf malzeme ve operasyon maliyeti ekleyip 20tl de kar koyup 100tl ye satmak. zira toptancılık yapıp aynı ürünü 70tl ye petshopa verirsem petshop ürünü 130-150tl bandında satacak (aksesuar kar marjları bu seviyede). bu şekilde iyi kalite ürünü tüketiciye daha uygun fiyata satabiliyorum. ama gelinen nokta da 100tl ye satılacak ürünün fiyatı artık 110tl. artık ürünü alan herkes habersiz bir şekilde gelecek %20 iade oranının yarattığı operasyon bedelini ürünü 10tl daha pahalıya alarak ödüyor (bu oranın sadece %1-2 si tasmanın bedeni uymadığı için vb haklı sebeplerle, gerisi birden fazla beden sipariş verenlerin iadesi) sonuç, artan fiyat ve aynı ürünü daha pahalıya alan normal tüketici.
  
  edit: konuyu "hey ben vergilerini veren bir vatandaşım adamım, benim haklarım var" diye yorumlayanlara istinaden; konu ürünlerin her renk ve bedenden alınıp denenerek iade edilmesi değil. buyurun dilerseniz milyon tane sipariş verip bir tanesini alın ve gerisini iade edin. konu günün sonunda bunun satıcılara yarattığı kargo maliyetinden dolayı x birime satın alacağınız ürünü x + %10'a almanız. maliyet hesabında artık aynı fire hesaplar gibi iade kargo bedeli oranı hesaplanarak fiyata eklenmesi. yoksa tüketici kanunlarının da, haklarının da farkında ve sonuna kadar arkasındayım. ileride bu davranışın düzelmesi konusunda da herhangi bir beklentim yok, hatta daha da beter olacağına eminim. sadece 100 kişiden 80'i bu bahsettiğim şekilde alışveriş yapan 20 kişinin yarattığı ek masrafın bedelini daha yüksek fiyata ürün alarak ödüyor, bunu belirtmek istemiştim. yoksa sikmişim ingiltere'sini..
• her şeye eyvallah da, toplu sipariş verip, olmayanları iade etmenin nesi yanlış?
  mağazada gerekirse benzer elbisenin, 15 farklı varyasyonunu deneyip, içime en sineni seçebiliyorsam, online alışverişte de bu kolaylığı yaşamalıyım.
  her siparişi teker teker deneyeceksem, oho işimiz var, tek tek iadelerle mi uğraşacağım ki satıcıya daha büyük zorluk.
  
  giyimde butik parçaları severim ama sırf böyle konularda çingenlik yaptıkları için, online alışverişlerimde kurumsal siteleri ya da kurumsal firmaları tercih ediyorum.
  
  ne saçma bir algı?
  
  tanım: dozunda ve yerinde olursa yanlış olmayan çılgınlıktır.
• (bkz: olması gerektiği gibi)
• sipariş başına % alınarak önüne geçilebilecek bir sorundur. fakat bekletilen para satış sitelerinin gecelik faizine yağ sürdüğü için uygulanmıyor. alan memnun, aracı memnun satıcı zararda.
• tüketici kanununa göre "tüketici on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir."
  
  "köpek tasması yerine yanlışlıkla kedi tasması aldım" diye kibarlık edip açıklama yapan tüketicinin bunu bile yapmaması lazım. sonuçta yasal hakkını kullanıyor, kimseye açıklama yapmak zorunda değil.
• alınan ürünün iade "hakkı" var ise iade etmek kişinin en doğal hakkıdır. buna kimse 10 ürün 150 ürün ayrımı yapamaz. ancak ortada gerçek bir kaos var o da trendyol değil mağazası olan markalar için geçerli. "online" satın alınan ürünün "offline" iade edilmesi. stok, ciro, segment vb her türlü hesaplamayı ortadan ikiye bölüyor bu durum.
• burası bu naneyi yiyenlerin kendi savunma çığlıklarıyla dolacak.
  
  dün biri bir facebook grubunda plaj şemsiyesini yeterince güneşi kesmiyor gerekçesi ile iade edeceğini yazmıştı. lan dev gibi şemsiye ya. satan adamın en az 3 misli fiyatla koyması lazım ki kâr edebilsin. arada böyle cazgır ablalar çıkıp hakkım değil mi diye ortalığı yıkıyor çünkü. ok hakkın.
  
  bu iş bu kanunun değişmesi ile sonuçlanacak, bu işin tanımı değişecek ya da amazon gibi tüketicinin suistimallerini tespit edip, bu şahısları sistem dışına iten bir yere doğru evrilecek. bunu birçok kez iade yapmış biri olarak gönül rahatlığı ile yazıyorum.
• (bkz: okudugu kitabi iade edip video ceken tiktokcu)
• bu iade çılgınlığı yüzünden satışlar da artmış bulunmakta. insanlar "alırım, olmazsa iade ederim" kafasında olduğu için daha fazla alışveriş yapıyorlar.
  
  ve üstüne iade etmek tüketicinin yasal ve doğal hakkıdır. herkes dürüst bir şekilde mi satış yapıyor sanıyorsunuz?
• geçen gün bir iş görüşmesine gitmek için ütülü ceketim olmadığını farkettim. kim uğraşacak ütüyle, iki gün vardı; hemen trendyol'dan şık bir ceket sipariş ettim. tam zamanında geldi. iş görüşmesi iyi geçti; eve dönerken kargoya uğrayıp ceketi de geri gönderdim.
  
  elbette olmadı böyle bir şey; ama olmasına engel yok yasal ve teknik olarak.