• kehribar cinsleri ve oluşum süreleri

    kehribarın kraliçesi olarak adlandırdığımız “baltik kehribari”, fosilleşmiş ve yaklaşık 50 milyon yıl öncesine dayanan rusya’nın bir kısmı ile, batlık denizi çevresindeki alanlardan çıkarılan kehribarlare verilen isimdir.

    ikinci değerli kehribar cinsi dominik adaları’ndan çıkarılan kehribarlardir ki oluşumları 10 ila 25 milyon yıl civarındadır.

    üçüncü cins kehribarlar ise,”genç kehribar” veya “polonya kehribarı” olarak adlandırılır. oluşumları 1 ile 10 milyon yıl arasındadır.
    copal adı verilen, henüz tam oluşmamış ve fosilleşmemiş kehribarlar ise “copal” ve “kauri gums” olarak adlandırılıyorlar ve genellikle değerli koleksiyonlarda yer verilmezler.

    satin alma aşamasinda test için yaninizda taşinabilecek malzemeler ve dikkat edilmesi gerekli hususlar

    1- kehribarı satın alırken, muhakkak, inceleme ve gerekirse iade için birkaç günlük müsade isteyiniz. bu size, evde, taşı test etmeniz için gerekli süreyi sağlayacaktır.

    2- kehribarı mümkün oldukça daha önce alışveriş yaptığınız, güvenilir satıcılardan alınız.

    3- satın alırken yanınızda muhakkak, 5-10 misli büyüten büyüteç, vb. bulundurunuz ve yine, eğer elinizde varsa, gerçek olduğunu bildiğiniz kehribar ve copal çeşitleri ile alacağınız kehribarı büyüteçle mukayese ediniz.

    4- ilk test için tırnaklarınızı ve bakır bir bozuk para veya küçük bir çakı ile, 15 santimetrekarelik yün veya kadife bir bez parçası ile birkaç parça kağıt kırıntısı veya konfeti ile yine mümkünse, “batma testi” için kullanabileceğiniz, içinde 3 farklı tuzlu su çözeltisi bulunan, ağzı kapalı 3 kapve 7-8 cm uzunluğunda, ince bakır bir tel veya ataç ile kibrit veya çakmak bulundurunuz. bütün bunlar, basit ve etkili bir şekilde, ilk testleri yapmanızı sağlayacaktır.

    incelemede temel kriterler

    a) oluşum halkalari

    kehribar, çok uzun sürelerde meydana geldiği için, gerçek kehribarde, bu oluşum halkaları düzenli ve homojen bir yapı gösterir. taklitlerinde ise, bu oluşumlar, enjeksiyon ve benzeri yöntemlerle, (sıkma,eritme,vb.) kısa sürede yapıldığı için, dağınık ve düzensiz bir yapı görülecektir.

    b) kalip izleri

    taklit kehribarlarde, şu veya bu şekilde bir kalıpta elde edildikleri için, kalıp izleri,taşın dış yüzeyinde hava ile temas sonucu oluşan hava kabarcıkları, şekil bozuklukları ve hatta bazen, merkezin hemen yanında, bir büyüteçle okuyabileceğiniz “made in vs.” yazısını dahi görebilirsiniz.

    c) sertlik

    batlık kehribarıni sertliği genellikle, 2 - 2.5 (moh ölçeğine göre) dir. insan tırnağının ortalama sertliği ise, aynı ölçeğe göre 2 civarındadır. dolayısı ile gerçek kehribarı tırnağınızla çizemez ancak, sertliği 3 olan bakır bir para ile ise çizebilirsiniz. normalde, satıcı, sizin bunu yapmanıza izin vermeyecektir. bunun için, bu testi, ya evinizde ya da satıcının görmeyeceği ve taşın göz önünde olmayan, görünümüne ve değerine zarar vermeyecek bir yerine uygulayarak yapmanız önerilir.

    test yöntemleri

    bir kehribarın gerçek olup olmadığını anlamak için çeşitli testler uygulanabilirsiniz.

    örneğin; kimyasal metodlar, gemolojik laboratuar testleri ( sertlik, kırılma, yansıma, yoğunluk vb.) ancak bunları herkes bulunduğu ortamda ya da evinde yapamaz. ancak, aşağıdaki basit ev yöntemleri ile de etkili deneyler yapılabilir.

    1- sicak nokta testi

    bunun için, 7-8 cm uzunluğunda ince bir bakır tel veya benzer uzunlukta bir ataç (kağıt klipsi) kullanabilirsiniz. (yalnız, dikkat edilmesi gereken nokta; bu ince bakır tel veya ataç’ı test sırasında kesinlikle çıplak elle tutmayınız. zira, özellikle bakır, ısıyı çok iyi ilettiğinden, elinizin yanmasına neden olabilir.)

    deney: bu bakır tel veya ataç’ın ucunu akkor hale gelinceye kadar ısıtınız ve bu ucu, taşın, kolyenin, tesbihin görünmeyecek ve değerinin düşmesine neden olmayacak bir noktasında, örneğin, ip,zincir vb. deliğinin kenarına veya imamenin dibine değdiriniz ve kehribarın yanıp yanmadığını, eriyip erimediğini veya herhangi bir tepki gösterip göstermediğini izleyiniz. telin kızgın ucunu dokundurduğunuz noktaya burnunuzu yanaştırıp koklayınız. eğer çam ve çam reçinesi kokuyorsa kehribar gerçektir. değilse taklittir. bu deneyin detaylı sonuçları ileride verilen “test matrix” kısmında detaylı belirtilmiştir. bu bakır teli veya ataç’ı yanınızda taşıyabilir ve bir kibrit, çakmak vb. vasıtası ile dışarıdaki alışverişleriniz esnasında da kullanabilirsiniz.

    2- yüzme testi

    bu test, kehribarın özgül yoğunluğundan faydalanarak gerçek olup olmadığını anlamak için kullanılır. bu testi yaparken kullanacağınız kehribar; metal, plastik vb. bir zincir, kolyeye bağlı olmamalıdır. çünkü bu takdirde bu sözü edilen objelerin özgül ağırlığı kehribarden farklı olduğundan, sonuçlar yanıltıcı olacaktır. yine ileride verilen “test matrix” de bu konu ile ilgili detaylı sonuçlar açıklanmıştır. bu testi yapmak için, içlerinde 1.çözeltide 1 çorba kaşığı, 2. çözeltide 2 çorba kaşığı, 3. çözeltide ise 3 çorba kaşığı tuz olan ve her birinde yaklaşık 285 gr. su olan 3 farklı çözelti kullanılmalıdır.

    3- statik elektrik testi

    ünlü filozof tales, kehribar üzerine yaptığı çalışmalarda, kehribarın, küçük bir parça yünlü veya kadife kumaşa (yaklaşık 15 santimetrekare) kısa bir süre sürtüldüğünde, bir statik elektrik akımı oluşturarak, keten, kağıt, saman, kül gibi, küçük parçacıkları çektiğini saptamıştır. oysa birçok taklit kehribarde bu olmadığı görülecektir.

    4- biçak testi

    demirin (çeliğin) yine “moh” ölçeğine göre sertliği 5,5 dir. bıçakla, yine kehribarın zarar görmeyecek,görünmeyecek bir yerini hafifçe kazıdığımızda,çok küçük parçacıklar veya toz döküldüğünü görürüz. birçok cins taklit kehribarde ise, bu dökülme, kıvrımlar veya talaşlar şeklinde olacaktır. bununla ilgili detaylı sonuçları da yine aşağıdaki “test matrix” de görebiliriz.

    test matrix

    gerçek kehribar

    • tuzlu su deneyimizde kehribar, sadece 2. ve 3. çözeltilerde yüzecek, birincide ise, (1 kaşık tuz olan çözeltide) batacaktır.

    • sıcak nokta deneyinde kehribar,kolaylıkla yanmayacak, güzel bir çam kokusu verecektir. ve dokunduğunuzda da hafif sıcaklık hissi verecektir.

    • kadife veya yün kumaş parçasına sürttüğümüzde, gerçek kehribar, statik elektrik akımı oluşturarak, yukarıda bahsedilen, kağıt,saman,keten,konfeti,kül parçacıklarını çekecektir.

    • gerçek kehribarın özgül ağırlığı 1,03 – 1,10 arasındadır.

    • batlık kehribarınin sertliği “moh” ölçeğine göre 2 – 2,5 arasındadır.

    • burma veya sıkma kehribarın sertliği 3 tür.

    • dominik kehribarınin sertliği 1,5 – 2 arasındadır

    • bıçakla kazındığında, kehribar, toz veya granül halinde dökülecektir.

    copal ( ham kehribar)

    copal de hakiki kehribar gibi kumaşa sürtüldüğünde, statik elektrik oluşturarak, küçük parçacıkları çekecek ve sıcak nokta deneyinde de çam kokusu verecektir. ancak sıcak nokta deneyinde,sıcaklık bir miktar artırıldığında, dokundurulan noktada hafif erime, ve hafif yapışkanlık oluşacaktır. kehribar gibi copal’in içinde de bitki ve hayvan fosilleri, kalıntıları görülebilir. copal genel olarak, afrika, brezilya, doğu hindistan’da görülür. bunun diğer bir çeşidi olan ve “kauri gum” adı verilen diğer bir sertleşmiş reçine türü ise yeni zelanda’da bulunur. bunun özgül ağırlığı da 1,06 – 1,08 arasıdır.

    taklit copal ( afrika kehribarı, afganistan kehribarı, mısır kehribarı, papaz tesbihi kehribarı)

    bunlar ise, tuzlu su çözeltilerinin her üçünde de hatta bazen tatlı suda dahi yüzeceklerdir. renkleri, genelde, soluk sarı olup, zaman zaman bulanık kırmızı veya ateş kırmızısı ( ki bu ısıtılarak elde edilir) olabilir. gerçek copal ise bu rengi alamaz, ısıtılamaz çünkü erir. taklit copal’ler genellikle, sentetik olarak,çubuk şeklinde üretilir, kesilip şekil verilerek tane haline getirilir. bunların taneleri,, renk, görünüm, şekil vb. açısından tümüyle aynıdır. özellikle, fıçı şekilli taşlar, bunların uzun plastik çubuklardan kesilerek yapıldığını gösterir. özgül ağırlıkları 1,05 dir.

    sentetik kehribarlar

    polybern

    sadece 3. tuzlu su çözeltisinde ( 3 kaşık tuz atılan çözeltide) yüzecektir. bu madde, gerçek kehribar yongaları, kehribar tozu ve polystyrene karışımından oluşmaktadır ve genellikle, kehribar tozları eritilip karıştırılarak yapılır. kesitine bakıldığında 3 farklı aşama ve 3 tabak görülür. kehribarın içine gömülü yongaların etrafında küçük hava kabarcıkları görülür. sıcak nokta deneyinde kehribar gibi koku verir fakat, dikkatli bakıldığında keskin kenarlı (kalıp izli) bir toprak yığını, külçe görüntüsü verir. çoğunlukla, polonya ve kısmen de alman yapımıdır. görüntüsü güzeldir, ancak değeri gerçek kehribarın 1/3 ü kadardır.

    polystyrene (plastik – termoplastik)

    her 3 çözeltide ve hatta bazen tatlı suda da yüzer. kumaşa sürtüldüğünde statik elektrik oluşturur ancak, sıcak nokta testinde plastik kokusu verir, bıçak testinde ise, kıvrım veya talaş şeklinde dökülür. özgül ağırlığı 1,05 dir.

    celluloid (selüloz nitrat, selüloz asetat)

    her 3 çözeltide de batar. sıcak nokta testinde kafuru kokusu verir ve hatta çoğunlukla tutuşabilir. özgül ağırlığı 1,29 – 1,42 arasıdır. bıçak testinde kıvrım veya talaş şeklinde dökülür. eskileri, taklit kehribar olsa da, antika değerine sahip olabilir.

    horn (boynuz)

    her 3 çözeltide de batar. hatta yoğun tuzlu çözeltide de batar. genellikle irlanda kökenlidir ve papaz tesbihlerinde yer alır. sarıya boyanarak, çoğunlukla küçük varil şekilli tanecikler halinde dizilir. sıcak nokta testinde yanık boynuz ve yanık saç kokusu verir. özgül ağırlığı 1,10 civarındadır.

    bernit

    1. ve 2. çözeltilerde, bazen de 3. çözeltide de batar. “stres pulu” veya “güneş pulu” adı verilen, pul şeklinde tanecikler içerir. çoğunlukla gerçek,” hareli kehribar” le karıştırılır. bernit’ deki pulcuklar, genellikle kıvrık yapıdadır. bazı bernit’lerde, bitki ve hayvan fosilleri bulunabilir ancak, bir büyüteçle baktığınızda, bu kalıntılardaki hayvanların, canlı iken, henüz ölmeden oluşturdukları, küçük hava kabarcıkları ve bacakları ile oluşturdukları, gerçek kehribarde bulunması gereken oluşumları göremezsiniz. bu da içine sonradan, suni olarak gömüldüklerini gösterir, özellikle, aşırı büyük böcek fosilleri şüphe ile karşılanmalıdır.

    slocum (taklit kehribar)

    1.ve 2. , bazen de her üç çözeltide de batar. bloklar halinde satılır. genellikle turuncu ve kırmızı renktedir.hareli görünüme sahiptir. içinde böcek kalıntıları ve kıvrımları görülmekle birlikte, bir büyüteçle baktığınızda, bu kalıntıların çok aşırı sık ve düzenli olduğunu görürsünüz. sıcak nokta testinde meyve kokusu verir. özgül ağırlığı 1,17, sertliği 3 tür.

    bakelite

    her 3 çözeltide de ve hatta yoğun tuzlu su çözeltisinde de batar. genellikle, kırmızı veya siyah renktedir. çoğunlukla, 100 yıllık parçalarda dahi, aşınma, yıpranma vb. görülmeyebilir. sıcak nokta deneyinde, keskin ve ekşi bir koku verir. statik elektrik üretir ( kumaşa sürtüldüğünde) günlük kullanımda bildiğimiz bakalitle aynıdır. özgül ağırlığı 1,25 dir. çok eskileri, taklit kehribar olarak antika değerine sahip olabilir.

    casein

    her 3 çözeltide de batar. sıcak nokta deneyinde yanık süt kokusu verir. çünkü sertleştirilmiş süt proteininden yapılmıştır. kumaşa sürtüldüğünde statik elektrik üretmez, özgül ağırlığı 1,32 dir. çok eski olanların antika değeri vardır.

    cam

    her 3 çözeltide de batar. dokunulduğunda soğuk bir izlenim verir. donuk bir renk tonu vardır. iki parçası birbirine vurulduğunda çatlayan cam sesi verir. genellikle yüzeyleri traşlanarak satılır.

    diğer taklitler

    meerschaum

    özgül ağırlığı 1,10 – 1,20 arasıdır.

    jet (siyah kehribar)

    inci, sedef, kehribar ve mercan gibi organik bir taştır. linyit kömürünün bir cinsidir. fosilleşmiş hali’dir. vikingler bunu, “siyah kehribar” olarak tanımlamışlardır. bizde “oltu taşı” adı verilen madde ve “rus taşı” adı verilen maddelerle büyük benzerlik göstermektedir. çinliler, zamanla, doğal kehribarın bu “jet” adı verilen siyah taşa dönüştüğüne inanmaktadırlar. özgül ağırlığı 1,10 – 1,38 dir.

    acrylic plastics – plexiglass , lucite, perspex

    özgül ağırlığı 1,18 - 1,19 dur.

    tortoise shell (kaplumbağa kabuğu)

    özgül ağırlığı 1,26 – 1,35 dir.

    bitkisel fildişi

    süt kehribarı yapımında kullanılır. özgül ağırlığı 1,38 – 1,40 dır.

    maden kömürü

    özgül ağırlığı 1,40 dır.

    fildişi

    yağlı ve süt kehribar yapımında boyanarak kullanılır. özgül ağırlığı 1,42 dir.

    moh scalasi

    minerallerin ve organik maddelerin, en çok kullanılan, standart, sertlik derecelendirme sistemi’dir. 1 den 10 ‘a kadar sertlik derecesi içerir.

    örneğin :

    1- talk
    2- alçitaşi , jips
    3- kalsit
    4- fluorit
    5- apatit
    6- ortoklaz
    7- quartz
    8- topaz
    9- yakut
    10- elmas

    alıntıdır : tercüme ve düzenleme : k.i. çatalpinarlar
  • bunların şeffaf olanlarının bazılarının içinde milyonlarca yıldır bozulmadan kalan böcekler görmeye alışığız. ama kehribarların hepsi şeffaf olmuyor. mat kehribar denen bir şey var; görünüşte bir taştan farkı da yok. kırdığınızda da taş gibi görünüyor.

    bazı bilim adamları, bilim insanları ya da bilimciler* 2008'de, "ya bunların içinde de böcek fosilleri varsa" diye merak edip opak amber ya da bildiğimiz adıyla mat kehribarları mikro tomografi yöntemiyle taramayı denedi.

    sonuçlar nefis. 100 milyon yıllık böcekler, öldükleri anki halleriyle 3d modellere dönüşüyor. onunla da kalmayıp bir de istenilen büyüklükte detaylı plastik modelleri çıkarılıyor:
    http://news.bbc.co.uk/…i/science/nature/7324564.stm
    http://www.sciencedaily.com/…08/04/080401120513.htm
    http://www.spiegel.de/…europe/0,1518,546718,00.html
  • birçoklarının yanlışlıkla taş ya da kaya diye nitelediği kehribarın menşei, fosilleşmiş çam reçinesidir. yüksek bir enerjisi ve iyileştirici etkileri olduğuna inanılan kehribarın üzerinde taşıyana siratyet ettiğine inanılan güçlerinden bazıları arasında zehirleri etkisiz kılmak, doğurganlık ve cinsel gücü artırmak, kötü şansı kovup, iyi talihi çekmek sayılmaktadır. doğal hali bozulmadan üç ay aralıksız boyunda taşınan kehribar tılsımının guatr hastalığına iyi geldiği de söyleniyor. işte böyle.
  • fringe dizisinde evrendeki çatlakları karantinaya alıp herşeyi içine çeken bir girdaba dönüşmesini engelleyen maddedir.
  • yeni şeylere kapalı tutucu bazı kargo fanları tarafından beğenilmese de bir gerçek var ki bu şarkı kaliteli bir şarkıdır arkadaşım. senin vasat demenle bu gerçek değişmeyecek.

    velhasıl-ı kelam kargo özlemimizi bir nebze dindiren single'dır. şükür kavuşturana. albüm de çıkar diye umuyoruz.
  • şükrü erbaş şiiri:

    kehribar

    kalbim
    kederin kime
    uzak sensin.

    kaç orman uğultusu
    kaç ay ışığı
    kehribar içindesin.

    bütün sözleri denedin
    yol ve taş
    eşik ve sarkaç.

    açıldı can evin
    ölümle menevişli
    usta yalnızlıksın.

    heves, keder
    mezarı rahminde
    vadesiz sözsün.

    ağzı kanatlı sabah
    bedeni mavi süt
    çocuk ne yapsın.

    güneş çekildi arzudan
    hayal hatırada soğuyor
    kalbim

    gölgeler içindesin...
  • çam ve ladin ağaçlarının fosilleşmiş katı reçinesidir.avrupada kehribar yataklarının en çok görüldüğü yerler: ukrayna, romanya, isveç, ingiltere, hollanda ve sicilyadır. diğer adı için (bkz: succinum).
  • 'kehrüba'. farsça, saman kapan demek olup; türkçemizde tahrif olup 'kehribar'a dönüşmüştür.
    demek ki; kehribarı ilkokul deneylerindeki gibi statik elektrik yüklenince sapı samanı kendine çekiyor.
  • manevi bağ kurduğum, yüzüklerimin efendisi bu taştandır. şans getirir, özeldir.
  • kehribardan kaplan

    çin simgeleri sözlüğü'ne göre,
    kehribar anlamına gelen hu-po
    kaplanın ruhu demektir.

    çin'de
    cesaret timsali olan kaplanların
    öldükten sonra toprağa karışıp
    kehribar olduklarına inanılırmış.
hesabın var mı? giriş yap