masada

• ibranicede, kale, sur gibi bir anlami olan metzuda ya da metzada kelimesinden turemis olsa gerek. hep yahudilerin yaptigi piskopatlik seviyesindeki toplu intihar ile hatirlanir da kimse bu kaleyi ele gecirebilmek icin kocaman rampa yapan romalilardan bahsetmez. adamlar 2000 yil once allahin dagina rampa yapmislar lan, boru mu?
• masada miti hakkinda var olan tek yazili belge josephus flavius un 'yahudi tarihi' adli kayitlari. olay milattan sonra 70 tarihinde gerceklesiyor ve josephus'un anlattiklarina bakilirsa 1000 kadar yahudi romalilarin isgalinen kurtulmak icin masada'ya cekiliyor ve bir sure burada civar koyleri yagmalayarak gecimlerini sagliyorlar. sonra romalilar yaklasinca toplu intihar karari aliyorlar. josephus onlardan pek kahraman gibi bahsetmiyor. ve tekrar etmek istiyorum bu olaya iliskin 'tek' yazili belge bu. josephus'un aktardiklari cok uzun sure kilise ve ona yakin cevreler disinda kimse tarafindan bilinmiyor. dahasi masada neredeyse 2000 yil boyunca yahudi tarihinde, yahudilik bilincinde hic bir yer teskil etmiyor. ta ki 20. yy baslarina kadar. bu tarihlerden baslayarak, israil devletinin de kurulmasi ile, yahudi tarihinin sanki ezelden beri kutlanan bir donum noktasiymis gibi kutlamalar yapilmaya baslaniyor. 'bizim icin kendini feda eden atalarimiz' baslikli ve cok yakindan tanidigimiz film oynamaya basliyor.
  israil, hatta, josephus'un hain oldugunu, bu nedenle de yazdiklarina inanmamak gerektigi (negatif tasvir ettigi icin) soyluyor. masada'da kazilar yapiliyor vs vs... ama hala olayin olduguna dair tek belge josephus'un yazdiklari.
  
  nachman ben yehuda nin konu ile ilgili "the masada myth: collective memory and mythmaking in israel" adli bir calismasi da var. ben-yehuda'ya gore onemli olan josephus'un tarafli bir aktarim yapip yapmadigi degil bu olayin nasil 2000 yil aradan sonra, ustelik josephus'tan daha da tarafli bir revisyonla israilli olmak bilincine enjekte edildigi.
  
  lewis a coser de maurice halbwachs'in on collective memory kitabina yazdigi giris bolumunde ilk kez halbwachs'un ortaya attigi 'gecmisin sekillendirilmesi bugunun ihtiyaclariyla gobekten baglidir, bugunun ihtiyaclarina gore sekillenir ortak tarihimiz, toplumsal bellegimiz' dusuncesinin mirasindan ve eksiklerine ragmen oneminden bahsediyor ve masada mitini cok ilginc bir ornek olarak degerlendiriyor.
  
  sanli tarihine soracak soru bulamayanlara onemle duyurulur.
• yahudilerin sığındığı dağın zirvesindeki bir kaledir.
  
  yahudiler "bir daha masada asla düşmeyecek" diyorlarmış.
  
  yanılıyorlar.
  
  roma nizamı karşısında pes etmiştir masada; her zaman da pes edecektir.
  
  roma nizamı...prusya disiplini...
  
  bunlar sahip olmamız gereken temel hasletler.
  
  https://www.youtube.com/watch?v=rwsvae42ibw
• tüm yahudiler için fazlasıyla önemli bir gurur kaynağı olan kale. kaledeki asilerin lideri eleazar ben-yair'in veda cümleleri özellikle iç burkucudur.
  "hepimiz şimdiden biliyoruz ki yarın düşmanın eline düşmüş olacağız, ancak hala onurlu bir biçimde, sevdiklerimizle birlikte ölme şansımız var. hanımlarımız tecavüze uğramadan, çocuklarımız kölelik zincirleri boyunlarına geçirilmeden yaşama veda edecekler. bizden önce ölüm yoluna girdikten sonra onlar, birbirimize olan sevgimizi kendi canlarımızı alarak göstereceğiz.
  ve özgürlüğümüzü sonuna kadar korumuş olmanın haklı gururu, onurlu bir cenazenin yerini tutacak."
  
  romalılar ertesi sabah kaleye girdiklerinde, bu 967 kişiyi büyük bir saygıyla ve hayretle bir süre izlediler. sonra ise onurlarına layık bir cenaze ile düşmanlarına veda ettiler.
• hikayede belirtilmeyen ayrıntılardan biri intihar'ın yahudilikte büyük günahlardan biri olması dolayısıyla kale içinde etrafı romalılar tarafından cevrilen zilyotlar^* birbirlerini, "köle" olmamak için dindarlıklarını da unutmamak gerek, öldürmüslerdir, sadece son kalan kendini öldürmüstür.
  ilber ortaylı'ya göre israil tarihindeki eski "ihtisamını" yavas yavas kaybeden bölgedir ayrıca. ilk bulunduğu zamanlarda milli tarih ve kahramanlık sembolü olarak görülmüs ve bazı törenler burada yapılmıstır ama zamanla tarihciler tarafından tarihin yeniden yorumlanması olduğu anlasılarak resmi anıt vasfını kaybetmistir.
  http://mosaic.lk.net/g-masada.html
  http://en.wikipedia.org/wiki/masada
• masada tepesi'nde bir de gift shop vardır. ve orada neredeyse tarih kadar eski ortadoğu sorunu üstüne bir şarkı söylerler bize: "bir kilo kan karşılığında bir kilo toprak mı dedin? alıyorum!"
  
  ayrıca ziyaretçilerin tepeye çıkarken yarı yolda pes edip dönmemeleri için teleferik koymuşlardır sefere...
• joey baron, greg cohen, dave douglas ve john zorn dan kurulu bir avant garde caz quartet'i. 10 volume'lük masada albümleri kendi başına bir müzik kütüphanesi oluşturmaya yeterlidir.
• john zorn'un 10 yılı aşkındır sürdürdüğü tüm dünya üzerine yayılmış yahudi mirasını jazz ritmleri eşliğinde notalara döktüğü çalışması. bu proje münasebetiyle şimdiye kadar çıkarttığı 30un üzerindeki albümlerin adları şu şekildedir:
  
  masada alef
  masada beit
  masada gimel
  masada dalet
  masada hei
  masada vav
  masada zayin
  masada het
  masada tet
  masada yod
  masada first live
  masada live in taipei
  masada live in middelheim
  masada live in sevilla
  masada live at tonic
  masada live in jerusalem
  masada live in nyc
  masada live in oakland
  masada live in padua
  masada live in san fransisco
  masada live in vancouver
  masada live at victoriaville
  masada recital 10th anniversary edition vol. 4
  the unknown masada 10th anniversary edition vol. 3
  electric masada 50th birthday celebration
  bar kokhba warsaw
  the circle maker
  voices in the wilderness
  masada guitar
  kristallnacht
  zevulun ^*
  issachar ^*
  filmworks iii
  filmworks viii
  filmworks ix trembling before g d
• roma’nın askeri mühendislik yeteneğini ve kapasitesini gösteren önemli bir kuşatma örneğidir.
  
  linkini verdiğim videodan savaşın gerçekleştiği kaleyi, kuşatma öncesini ve sürecini detaylı olarak izleyebilirsiniz.
  
  konumundan dolayı ele geçirilmesi çok zor olan bir kale söz konusu. kaleye yapılacak olan kuşatmayı bildikleri için gerekli hazırlıkları yapan savunmacıların su ve yiyecek sıkıntısı bulunmuyor. depolar aylarca belki yıllarca yetecek kadar ürünle dolu ve su deposunun kapasitesi yaklaşık 16 olimpik havuz büyüklüğünde. bunun farkında olan roma ordusu kaleyi kuşatıp içeridekilerin su ve yiyeceğinin bitip teslim olmasını beklemenin mantıklı bir seçenek olmadığını biliyor. ilk olarak kaleyi çevreleyip bütün girişi ve çıkışı engelleyen devasa uzunlukta bir duvar örüyor ve kalenin dışarıyla iletişimini tam anlamıyla kesiyor. ordu parçalar halinde duvarın çevresine yerleşerek karargahlar kuruyor. bu duvar ve karargahların kalıntıları 1900 yıl sonra hala belirgin durumda.
  
  duvarlar tamamlanıp kale tam anlamıyla ablukaya alınınca saldırı için devasa bir çalışmaya başlanıyor. mevcutta bulunan dar ve dik yollardan saldırmak savunmasız durumda kalacak olan ordunun çok büyük kayıplar vermesi hatta kalenin alınamaması anlamına geldiği için yeni bir yol inşa edilmesine karar veriliyor. kale duvarı ve karşı plato arasındaki uçuruma taş vb. malzemeler doldurularak iki yakayı birleştiren bir rampanın yapımına başlanıyor. bu devasa iş gücü gerektiren süreç yaklaşık 2 ay sürüyor. 20 derece açılı olan bu yola özel olarak duvarları yıkmak için koçbaşı entegre edilmiş, tabanı açılı bir kuşatma kulesi inşa ediliyor.
  
  bütün bu hazırlık sürecinden sonra iki aşamalı olan kalenin ilk taş duvarı koç başıyla yıkılıyor ve ikinci aşamada bulunan tahta duvar koç başına karşı dayanıklı olduğu için yakılarak imha ediliyor. bu esnada alevler rüzgardan dolayı romalıların kuşatma kulesine de sıçrıyor fakat rüzgar yön değiştirince tehlike atlatılıyor. son savunma duvarı da aşılınca ertesi gün yapılacak olan roma saldırısının kesin bir yenilgi olacağının bilincindeki savunmacılar işkenceye, tecavüze, köleliğe maruz kalmamak için toplu olarak intihar ediyor.
  
  bu olay kahramanca olarak ele alınmış fakat benim düşüncem tam olarak o yönde değil. kadın ve çocukların sonu hakkında endişe edilip toplu intihar gibi ciddi bir karar alınıyorsa eli silah tutamayan bireylerin öldürülüp kalanların da kanının son damlasına kadar savaşıp ölmesi gerçek bir kahramanlık öyküsü olurdu. hannibal’a karşı ardı ardına yenilip yok olma tehlikesi karşısında bile teslim olmayıp savaşmayı seçen bir imparatorluğun da bu olaya karşı bakış açısı kahramanlık değildi sanıyorum. bu örnekte göze çarpan roma’nın koca uçuruma taş toprak doldurularak saldırıya uygun bir rampa inşa etmesi, mühendislik yeteneği ve kararlılığıdır. roma’nın neden roma imparatorluğu haline geldiğinin ve neden "roman war machine" tabirinin kullanıldığının özeti gibi. videonun sonunda geçen vurucu bir bakış açısı da başka hiçbir türün kendisinden olmayanı öldürmek için bu kadar çaba harcamaması gerçeğidir.
• yahudiler der ki " masada bir daha asla düşmeyecek"...