• milattan sonra 17 temmuz 122 tarihinde roma imparatorluğu tarafından gemellus isimli yardımcı* askere verilen askeri hizmet tamamlama diplomasıdır: görsel. bu diploma aynı zamanda ilgili şahsa roma imparatorluğu vatandaşı olmayı da bahşeder. hem emeklilik, hem teşekkür, hem vatandaşlık belgesi hem de diploma işlevini görür. şu estetiğe, şu inceliğe bakar mısınız? hayran olmamak elde değil.

    bu tarz diplomalar roma imparatorluğu'nda roma vatandaşı olmayan auxiliary birliklerine, (tam karşılığını bulamadığım için yukarıdaki paragrafta "yardımcı birlik" olarak çevirdim. auxilia birlikleri, augustus'un roma ordusunu tekrar organize etmesiyle birlikte roma dışındaki birliklerin de orduya alınma kararı sonucunda oluşturulan birliklerdir.) 25 yıllık ordu hizmeti bitiminde (denizciler için bu sürenin 26 yıl olması gerekiyormuş), ilgili tarihin imparatoru tarafından görev bitimi olarak verilirmiş. roma vatandaşlığı olma özelliğini de taşıyan bu belge sayesinde ordu hizmetini bitiren askerler vatandaş oldukları gerekçesiyle çeşitli avantajlar (vergi muafiyeti, hizmet bitimi öncesinde doğan çocuklarının da roma vatandaşlığına geçirilmesi vs.) ederlermiş.

    diplomalar, birbirinin bire bir aynısı olan iki adet bronz tabletin üzerindeki deliklerden bronz bir tel ile birbirleriyle bağlanması suretiyle yapılırmış. niçin iki adet kopya halinde yapıldığı sorusu ise roma imparatorluğu'na olan hayranlığı bir kez daha artıracak cinsten. öndeki tablet günlük kullanım için yapılmış. şayet herhangi bir durumda öndeki tablenin sahte olduğuna dair bir şüphe ortaya çıktıysa diplomanın hemen ikinci sayfasındaki bölüm açılır; ikinci sayfanın birinci sayfayla aynı olup olmadığına bakılır; eğer aynıysa da ikinci sayfa üzerindeki mühürler (diplomanın takdim edilişi esnasındaki şahitlerin mühürleri) sökülerek diplomanın orijinalliği teyit edilirmiş. her ince ayrıntıyı düşünüp gerekli tedbirleri alan kadim roma imparatorluğu... 25 senesini roma ordusuna verme gururunu sahip olduğu diplomayla belgeleyen bir asker emekliliğini bu diplomayı yanına almak şartıyla roma toprağına ait olan herhangi bir yerde geçirebilirdi.

    gördüğümüz şu basit diploma bile roma impratorluğu'nun zamanının ne kadar ötesinde bir uygarlık olduğunu kanıtlıyor. roma imparatorluğu'nun niçin en büyük imparatorluk haline geldiği hakkında bir fikir verebiliyor. günümüzden 2000 yıl önce romalı olmayan askerlere roma vatandaşlığına geçme fırsatını verirsen; ve bu fırsatı da kimsenin itiraz edemeyeceği bir şekilde hakka ve hukuka uygun bir şekilde belgelersen, ülke dışındaki bütün birlikler roma ordusuna layıkıyla hizmet edebilmek için birbiriyle yarışır. hizmet sonunda sahip olacakları diploma sayesinde kimsenin de haklarına gasp etmeyeceğinden emin olduktan sonra ordudaki liyakat artar. bu durum yalnızca askeri sistem için geçerli değil. toplumun her kesiminde hak ve hukuka bağlı bir sistemi oturtup bütün vatandaşların bu hak ve hukuk kapsamında faydalanabilmesini sağlarsan zamanının en önde gelen uygarlığı olursun. en iyi asker de sana hizmet etmek ister; çünkü 25. yılda vatandaşlık verileceğini hak ve hukukla garanti etmişsindir. en iyi bilimadamı da çalışmalarını senin ülkende yapar, en zengin tüccar da senin ülkende ticaret yapmak ister, en iyi mimar eserlerini senin topraklarında inşa etmek ister vs vs.
  • roma o kadar büyük bir uygarlık ki; bu uygarlığa ait bir diplomaya, okul kapanmış olsa bile, aradan 1900 küsur sene geçse bile ulaşılabiliyor.
  • benim pederin lise diplomasının istemiştik kayseri lisesinden yangında evraklar yok oldu dediler, bronz olsaymış kalırmış demekki.
  • 25 sene hizmet süresi hele de askerlik hizmeti için oldukça uzun bir süre.

    öyle kıyak emeklilik yokmuş demek ki o dönemlerde.

    başka bir açıdan bakarsak da 18'inde hizmete başlayan bir asker ki daha erken olması çok muhtemel. 43 yaşında emekli olabiliyor ve sağlık problemi yoksa halen 15-20 yılı var önünde.
  • antik dönemin tabiri caizse "zamanının ötesinde" bir dönem olduğunun göstergesidir.

    tabi bu anlamlı bir önerme olmadı ama demek istediğimi anladınız umarım :)

    antik dönemdeki devlet yapıları, büyük altyapı projeleri ve şehirler, düşünce ve sanata ayrılan kaynak ve zaman gerçekten insanı yeniden yeniden şaşırtabiliyor.

    insanların halen daha kimlikleri üzerinden birbirlerinden nefret ettiği şu çağdayız.

    o dönemlerde nasıl vizyonlar olduğunu görmek insanı gerçekten hayret içinde bırakıyor. medenileşmek üzerine mevcut düşünceler olması, hukukun üstünlüğü düşüncesine verilen önem, kültür füzyonları yaratma isteği, kozmopolit yapılar kurulması, azınlık haklarını korunması vs gibi günümüzde bile çok zorlanılan alanlarda o dönemlerde insanlar kafa patlatıp baya bir şey başarmış. tam anlamıyla modern diyebileceğimiz ideolojik yapılanmalara bile rastlayabiliyoruz.

    tarihin tek yönlü bir ilerleme olmadığının, tarihte yaşanan dönüm noktalarının nasıl da kalıcı izler bıraktığının en güzel örneği.
  • roma'yı roma yapan en önemli iki şeyi bir arada görüyoruz bu örnekte: yazılı kültür ve hukuk.
    hayran olmamak elde değil, bir imparatorluk düşünün ki yıkıldıktan 1700 yıl sonra bile hukuk sistemi tüm dünyada ders kitabı olarak okutulsun.
    tarih sayfasından kimler geldi kimler geçti ama roma tüm dünyaya damgasını silinmez bir mürekkeple vurmayı başardı.
  • metninde "german" kelimesinin geçtiği diploma.

    almanlara bak hele.
  • insanlik tarihi enteresan, o tarihte lejyoner icin bile diplomanin onemi varken simdi ulkeyi yonetecek baskan icin kimse merak edip de sormuyor.
  • latincesi olmayanlar için:
    roma iktisat ve ticaret yüksekokulu mezuniyetinin ardından askerliğini kantinci olarak tamamlamış. roma belediyesi’nde seyis, arabacı olarak işe başlamış.
  • amma abarttiniz aq su belge bir adet vatandaslik basvurusu kabul belgesi, savasta baskalarinin memleketini istila etmesi icin disaridan adam tutan roma'nin uzattigi elma sekeri yani. adam icin ölüyorsun kalirsan 25 seneye vatandaslik veriyor. hukuki hicbir güzel yani yok bugüne bakarsan, cok cagin ötesinde bir düsünceymis. bunun gibi bir sürü bilinmedik gizli bariz kölelik mekanizmasiyla zaten 800 sene idare ettiler. bunun yerine antik misir'da köle diye yutturulan usta ustabasi ve hamallarin mühendishane köylerinde ücretli ve nipseten refahi yasamasini inceleyin. roma zaten en temel seyi olan vergi sistemini bile misirlilardan corlamistir.
hesabın var mı? giriş yap