pelesenk ağacı
-
bulent kumral'dan * mayho$ sozluk katkisi. *
// taa oralardan gelmemiştir e'fem; çünkü o zamanlar boeing, airbus, c5 uçakları yoktu. onun yerine kısa yolu seçip iran'dan gelmiştir.
hem de "pelesenk" olarak değil, "perseng" olarak gelmiştir. sonra "bu kadar çok sözcüğe ne gerek var" diyerek dilde tasarruf modasına uyup kılık değiştirmiş arapça "pelesenk" ile karıştırılarak "galatı meşhur"laşmıştır.
dil persengi: (farsça) konuşurken sık sık tekrarlanan söz. (deyimler sözlüğü 2; ömer asim aksoy)
1) söz arasında yerli yersiz, bilir bilmez söylenen ve tekrarlanan "efendim, efendime söyleyeyim, mesela-örneğin, bilakis, ya.ak, 'mına koduğum, şey vb..." gibi sözler.
2) diline pelesenk etmek: gerekli gereksiz bir kimseden veya bir şeyden sürekli söz etmek, diline dolamak.
aslı dil persengi olan deyim halk arasında kullanımda dilinin pelesengi olmak, diline pelesenk etmek olarak yaygınlaşmıştır.
pelesenk : (arapça) balsam'ın eşanlamlısı
pelesenk gerçekte balsam anlamına gelir ki bitkilerin sağlam ya da yaralarından sızan aromatik reçinemsi maddedir. ilaç, tütsü ve parfüm yapımında kullanılır, öksürük şuruplarına ve pastillerin bileşimine katılır.
buna karşılık
pelesenk ağacı: hatalı bir kullanımla balsam elde edilen bütün ağaçların
odununa verilen genel bir ad haline gelmiştir. bunlar arasında
a.. mekke pelesengi, mekke balsamağacı
b.. gilead tree, mecca myrrh tree
c.. meccabalsambaum
d.. baumier de la mecque
e.. commiphora opobalsamum
(yağ reçinesi olup gerçek bir balsam değildir)
ve
a.. mürrağacı
b.. common myrrh tree
c.. myrrhenbaum
d.. arbre a myrrhe
e.. commiphora myrrha
ayrıca
a.. afrika mürrağacı
b.. african myrrh tree
c.. afrikanischer myrrhenstrauch
d.. bdellium d'afrique
e.. commiphora africana
bunlardan başka
a.. peygamberağacı, mukaddesağaç
b.. common lignum vitae, guaiac, holywood
c.. guajakbaum, echtes pockholz
d.. gaiac, gayac, bois de vie, gaiac blanc
e.. guaiacum officinale, guaiacum sanctum.
ülkemizde en yaygın tanınan pelesenk (balsam) elde edilen ağaçlardır.
bu gibi ağaçlar çoğu zaman çalı tipi bodur ağaçlar olup kerestesinden ziyade pelesenk (balsam) elde etmek amacıyla değerlendirilir. mobilya yapımında kullanılmaları pek yaygın olmayıp daha çok kaplama malzemesi olarak ve/veya divit, yazı takımı, hat takım kutusu ya da değerli eşyaların saklandığı kutu yapımında kullanılır ki, saklanan eşyaya ahşabın hoş kokusu siner. kimi zaman kilise ikonalarının ve triptiklerinin pelesenk ağacından yapıldıkları da bilinir.
* sözü edilen kerestesi değerli balsamik ağaçlardan pelesenk ağacı diye bilinen ise jakaranda türleri bignoniaceae familyasından
olup yaprak döken ya da dökmeyen 30-45 türü vardır ki, yaygın olarak tropikal amerika'nın yağmur ormanlarında yetişir.
a.. pelesenkağacı, brezilya jakarandası
b.. palissandre wood, brazil jacaranda
c.. palisanderbaum, jacararandaholz
d.. palissandre du bresil, palissandre de cayenne, jacaranda
e.. jacaranda brasiliensis
bu türün dal ve gövdesinden elde edilen kereste, griden parlak kırmızıya kadar değişen renklerde, damarlı ve sert bir odundur; masif ya da kaplama olarak marangozlukta, mobilya yapımında kullanılır. bu odundan yapılan infusyon halk hekimliğinde dahilen ağrı kesici ve antiseptik olarak, haricen romatizma ve siyatik ağrılarına karşı kullanılır. (büyük larousse)
yine aynı familyadan olup bizde gülodun diye bilinen bir başka pelesenk ağacı ise dalbergia'lardan sözedilebilir ki daha çok ahşap heykel, süs eşyası ve pipo yapımında kullanılır.
a.. gülodun, pelesenkağacı
b.. rosewood,
c.. rosenholz
d.. bois de rose
e.. dalbergia
umarım pelesenk dilimizin persengi olmamıştır.
bulent kumral (zahiri)// -
diline pelesenk olmak deyiminde gecen pelesenkin elde edildigi agac. kışın yapraklarını dökmedigi gibi değerli kerestesi kahverengi, mor veya esmer, hatta vişne çürüğü olabilen, doğramacılıkta kullanılan bir ağaçtir. ecnebicesi commiphora opobalsamum'dur. (bkz: vatikanin kopegiyim de ondan latince yaziyorum) (bkz: jennifer lopezin kopegiyim ondan latince yaziyorum)
-
pelesenk ahşabından yapılmış tesbihler çekildikçe parlar ve rengi koyulaşır. ahşap çok sert olduğu için yontulması da hüner ve tecrübe ister.
ayrıca bu tesbihleri avuç içinde ovalandıktan sonra avcunuzda kahve-kakao karışımına benzer bir koku bıraktığını göreceksiniz. -
kerestesi çok güzel ve çok yoğun çam ağacı gibi kokan bir ağaç. pino diye bir parfüm vardı ya, çam aromalı, onun gibi kokuyor.
bu ağaçtan yapılan tespihler de muhteşem kokuyor dolayısıyla ve elinizi de muhteşem kokutuyor. ancak benim gördüğüm tespihler genellikle cilalanmamıştı. muhtemelen kokusunu salabilsin diye. dolayısıyla pek kaygan bir dokusu yok, tespih tanelerinin şekli keyifli bir çekiş için önemli dolayısıyla. ama zaten çektikçe kayganlaşıyor, parlıyor, cilalanmış gibi oluyor kendiliğinden.
ahşabı çok sert ve dayanıklı olduğu için gemilerde motor metal aksamın ahşaba temas etmek zorunda olduğu noktalarda kullanılırmış. -
değerli bir ahşaptır. adını arapça "belesan", "balsam" yani reçine kelimesinden alır. karaibler'de yetişir,dünyanın en sert ve en ağır tropikal ağacıdır.
-
gemilerde pervane olarak kullanılmıştır. o derece sert ve özgül ağırlığı yüksek bir ağaçtır.
-
önemli bir tespih malzemesi olmakla birlikte tespih yapımında kullanılan o yeşil ağaç -evet pelesenk denir ona- pelesenk değildir. tabii bunu kimse kabul etmez. bir söz vardır; yaygın yanlış terk edilmiş doğru sözden üstündür diye. sonuçta bütün ülke, bütün tespih ilgilileri o yeşil ağaca pelesenk dedikten sonra bunu değiştiremezsiniz haliyle ve aksini söylediğinizde size deli gözüyle bakarlar.
bugün tespih yapımında kullanılan ve adına pelesenk ya da yeşil pelesenk denen ağaç şudur; lignum vitae
daha detaylı bilgi için ki kanaldaki her video inanılmaz anılar ve bilgilerle dolu;
https://www.youtube.com/watch?v=8ukota1ejbu -
kolay kolay ezilmeyen ve çizilmeyen, işlenimi kolay göbek odunlu ağaçtır.
-
(bkz: yeşil pelesenk)
tespihi aşk yaşatır. hareleri aynı acemice vurulmuş suluboya fırça darbelerine benzer. ilk elime alıp kokladığımda çok yoğun bir tütün kokusu gibi gelmişti. fakat zamanla o kadar alıştım ki bağımlılık yaptı diyebilirim.
koleksiyonumda bi adet serkan kaya imzalı yeşil pelesenk tespih var sanırım 8/12. kokusu ve çekimi ile o kadar eşsizdir ki diğer tespihlerimi aramam. elde çok gösterişli değildir ama çekimi çok keyiflidir. hem tek çekim hem çift çekim bağımlılık yapar.bakmayın yukarda cilasız kolay çekilmez filan yazılmış. ağaç sınıfında ki tespihlerde elden geçen yağ ile muazzam çekim zevkine varırsınız. yeşil pelesenk bu konuda zirvedir. kitap okurken, rakı sofrasında, arkadaş ortamında elinizden düşüremezsiniz.
eğer gösterişsiz doğal bi tespihim olsun diyorsanız 100-200 fiyat aralığında (ustasına göre) alacağınız en iyi tespih diyebilirim. -
bizans istanbul'unda mekke pelesengi olarak sofralarda bolca yer almıştır.
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap