chinaski

juggling

ecnebilerin deyimiyle street performerlarin en cok yararlandigi sirk disiplini. kelime anlamindan yola cikarak ayni anda birden cok nesneye hakim olma olarak baslasa da bir cok yeni dal eklenmistir zaman icinde. entrynin geri kalaninda juggling cesitleri ve belli basli hareketler, juggling aletleri ureten ve satan yerler hakkinda bilgi bulabilirsiniz. zipawn namli yuce insan jugglingin felsefesini yeterince aciklamis zaten, euhemuhu namli floydian hatun da juggling hakkinda soylenen (michael moschen tarafindan soylenen) en onemli vecizeyi kaynak gostermeden de olsa sozluk database’ine kazandirmis. bana da kalanini yapmak dusuyor.

juggling turkiye’de pek yaygin bir ugras olmadigindan terimlerin bir cogunu ingilizce olarak kullanicam. bu anlamda britanya nin kopegiyim ondan ingilizce yaziyorum diyebilirim. kabaca asagidaki dallardan olusur:

top cevirme
lobut cevirme
cember cevirme
cigar box
(bkz: unicycle)
denge tahtasi
(bkz: diabolo)
yoyoyu da sayalim hadi.

---------------------------------------------------------------------------------------------------

top cevirme (ball juggling): en cok bilinen ve baslangis icin en kolay olan juggling cesididir. 3,4,5,6,7,8,9,10,11,12 top cevirme dallarinda resmi rekorlar bulunmaktadir. bunlar arasinda 10, 11, 12 tane top cevirme bir kac saniye suren ve genelde butun toplarin atilip, her topun 1-2 kere tutulmasindan ibarettir. bu alanlarda rekorlar bruce sarafian’a aittir. daha anlamli olan 9,8,7 top cevirme dallarinda rekorlar anthony gatto’ya ya da diger adiyla the worlds greatest jugglera aittir. biz bu entryde 3 toptan baslayalim.

3 top cevirmeyi ortalama yetenekte bir insan 15 dakikada ogrenebilir. bu konuda en buyuk zorluk insan dogasinda var olan nesneyi ileri dogru atma refleksini yenmektir. bu konuda biraz esnek olabilen bir insan 15 dakikada ustuste 10 civari yakalama yapacak seviyeye ulasir. 3 topu ogrendim diyebilmek icin sart kanimca toplara dogrudan bakmadan cevirebilmektir. yani mesela televizyon izlerken 3 top cevirebiliyorsaniz yeterince uzun bir sure, 3 top cevirebiliyorsunuz demektir. yeterince uzun sure sizi tatmin edicek suredir. 3 top cevirme, topun azligi, toplarin diger juggling nesnelerine gore kucuklugu ve dolayisiyla toplara hakimiyetin yuksekligi nedeniyle en cok cesit pattern uydurulabilen nesne cevirme dalidir. yuzu askin pattern oldugundan asagida temel patternlerin aciklamalarini yapiyorum. ogrenme sirasi olarak uygun bir siradalar.

cevirmeye baslamadan once biraz alistirma yapmanin faydasi var. kendinize cok guvenmiyorsaniz 1 topla baslayin. gulmeyin, 1 topu atip tutmayi dogru yapmak cok onemli. deneyimli jonglorler bile yeni hareketlere gecerken bu alistirmayi yaparlar. elinize topu alin, belirlediginiz bir yukseklige atmaya calisin ve diger elinizle tutun. bunu yaparken elinizin hafifce iceri dogru hareket ettirin. sirasiyla degistirerek iki elinizle de yapin. topun ileri degil yana ve yukariya dogru gittiginden emin olun. yeterli oluguna emin oldiysaniz 2 topa gecin. her iki elinizde iki top varken, birindekini digerine dogru daha once anlatildigi gibi atin. bu top en yuksek noktasini biraz astigi sirada diger elinizdeki topu atin. 2 topu da ayni yukseklige atmaya ozen gosterin. baslarken kullandiginiz elinizi surekli degistirerek bunu devam ettirin. bu da cok temel bir alistirmadir ve yuksek toplara gecerken jonglorlerin surekli yaparlar. simdi 3 topa gecebilirsiniz.

cascade: en temel top cevirme patternidir. top cevirme islemi suresince havada ve ellerde birer top bulunur. bir elde iki top diger elde bir top olacak sekilde toplar ellere yerlestirildikten sonra iki top olan eldeki toplarin biri diger ele dogru atilir. havadaki top diger ele gelmeden havadaki en yuksek noktasini cok az gectigi sirada diger eldeki top vucuda dogru bombe verilerek ilk ele dogru atilir ve bu hareket tekrarlanir. havadaki topun geldigi el topu diger ele atar surekli. ilk ogrenilen juggling patterni budur. unutulmamasi gereken sey atilacak topun gelen topa gore iceriden diger ele dogru atilmasidir.

ters cascade: cascade’le prensip olarak aynidir. tek farki cascade’de toplar iceri dogru atilirken bunda toplar gelen topa gore disaridan diger ele atilir.

capraz cascade: bu da topolojik olarak ter cascade’in aynisidir, toplar ayni sekilde hareket ederler. burdaki olumcul fark ellerin capraz olarak tutulmasidir. yani sag el solda durup saga dogru, sol el de sagda durup saga dogru toplari atar.

kol altindan atis: bu farkli bir patterndansa normal cascade’i ilginclestirmek icin yapilan bir harekettir. cascade yapilirken arada bir topu normal atmak yerine diger elinizi merkeze dogru cekip, kolun altindan atilir.

kafa ustu cascade: bu da yine cascade’le topolojik olarak aynidir. burdaki olumcul fark da ellerin kafanin uzerinde tutulup, kafanizi da yukari dogru kaldirip her seyi kafanizin ustunde yapmanizdir. herhangi bir zeminde uzanirken de yapilabilir, bu kez yuzunuzun ustunde yaparsiniz, pratik yaparken bu sekilde yapmanizi tavsiye ederim, hem rahattir hem de boynunuz tutulmaz. tabi kacan toplari almak zorlasir o ayri.

ustten atis: bu ilk basta yalnizca degisik bir atis olarak gorunse de topolojik olarak da patterni cascade patternlerinden ayirir. cascade patternlerinde toplar ya iceriden atilip disaridan tutulur ya da tam tersi. yani toplar kabaca yatay olarak 8 cizerler. ustten atista ise top disaridan atilir ve diger el tarafindan da disaridan tutulur.dolayisiyla toplarin cizdigi yorunge karsidan bakildiginda birbirini kesmez.

shower (dus biraz garip geldi): bu tamamen farkli ve insanlarin genelde 3 topu ellerine aldiklarinda ilk yapmaya calistiklari patterndir. bir eldeki 2 top ustuste havaya atilir ve top diger ele gelmeden diger eldeki top ilk ele dogrudan aktarilir, bu sekilde devam eder. toplar cember seklinde bir yorunge cizerler. sagdan sola dogru ogrendikten sonra (solaklar icin tersi tabi) soldan saga dogru yapmak baya zor gelir. sol elinize kufrettiginiz ilk patterndir genelde.

half shower: showerdan farki, eldeki topu diger ele dogrudan aktarmak yerine cascadedeki gibi atmaktir. toplar cembere topolojik olarak es olan bir yorunge cizerler.

tenis: bu ilk bakista cok enteresan gorunse de ustten atisin tekrarindan baska bir sey degildir. iki elde bir topu surekli olarak ustten diger ele atar. pattern cascade’den topolojik olarak farkli olsa da ellere cok az fazladan refleks ekler.

sutunlar: artik biraz zorlasiyor isler. bunu goren insanlarin ilk tepkisi (ben de dahil), “cok kolay, bir elde bir bir elde iki top ceviriyorsun” olur. gercekten de oyledir, toplar el degistirmez. bir elinizde iki topu sirayla havaya atarken bunlarin dis taraftaki ile ayni anda olacak sekilde diger elinizdekini de havaya atarsiniz. bir eliniz digerine gore yari hizla calisir yani. toplar duz bir sekilde yukari asagi hareket ederler, diger patternlardaki gibi egri yorungeler cizmezler, bu yuzden iki top olan elinizi surekli saga sola oynatmaniz gerekir. sagda iki, solda bir topu yaptiktan sonra solda iki sagda bir topa gecin, showerdakine gore cok daha fazla sol elinize kufredeceksiniz. bunu da yaptiysaniz ortadaki sutunu her seferinde el degistirerek yapin.

sutunlar-tenis: basitce iki elde iki top ayni anda havaya atilirken ucuncu top, diger iki top havadayken ustten atis yapilarak eller arasinda dolasir.sutunlar ve tenis hareketlerini yapiyorsaniz kolayca yapabilirsiniz.

sutunlar-engelli: sutunlar-tenise cok benzer. ustten atis iki asamada, once disaridan iceriye sonra iceriden disariya atilarak yapilir.ilke el once karsi ele atar disaridan iceriye, karsi el kendisine iceriden disariya olarak atar, bu boyle tekrarlanir. bu sirada diger iki top sutunlar-tenisteki gibi yukari asagi gidip gelmektedir. el degistiren top engelli kosu yapar gibi gorunur. ya da super mario’da ardarda iki cicegi gecmek gibi. (bak cicek dedim ama yiyolardi adami, kaktus falan mi demeli, neyse iste)

sutunlar-sonsuz: gene iki top iki elde yukari asagi gidip gelirken diger top surekli disaridan iceri diger ele atilir. bu top sonsuz isareti cizer.

sahte sutunlar: bu da ilk bakista cok kolay gorunse de topta yukseklik hakimiyeti acisindan zordur.sutunlardaki gibi bir eliniz iki topu yukari asagi atar. bu sirada diger elinizdeki topu atmak yerine elinizle yukari asagi, ilk eldeki toplardan disaridakiyle senkronize olacak sekilde hareket ettirirsiniz. illuzyon havasi verir. elinizle hareket ettirdiginiz top atilan topla es hareket etmesi gerektiginden atilan topun yuksekligini iyi ayarlamak gerekir. ters elle yapmak cok zor degildir.

yoyo: bu hareket sutunlarin en zorlarindandir. sahte sutunlari yaparken yukari asagi oynattiginiz topu diger eldeki ic taraftaki topun yaklasik 5-10 cm ustunde olacak sekilde tutarsiniz. bunun icin attiginiz topu hem yukseklik hem yanlamasina olarak cok iyi ayarlamaniz gerekir. elinizle tuttugunuz top diger topu miknatisla cekiyormus gibi gorunur. ayni zamanda yoyo gibi de gorunur tabi. ters elle yapmak baya zordur.

fabrika: bu da sutunlarin en zor hareketlerindendir. sahte sutunlar yaparken tek elle yukari cikardiginiz topu, diger el icteki sutunu atarken distaki sutunun uzerine getirir birakirsiniz ve ic sutundan gelen topu yakalarsiniz. dis sutunda topu ic sutuna atmistir bu sirada. robotlarin oldugu bir uretim bandi gibi gorunur (bkz: kahrolsun kapitalizmin yalnizlastirici etkisi). sozle anlatmasi biraz zor bunu. asagida verdigim websitesindeki videolardan daha iyi anlasilir. ters elle yapmasi zordur.

mills mess: valla bunu anlatmasi cok zor. 2. senenin sonuna yaklasirken hala dogru yapip yapmadigimdan emin degilim. ah bakin burda anlatilmisi varmis (bkz: mills mess). demisken (bkz: cem yilmaz) ve hatta (bkz: yigit ozgur)(bkz: lokanta)

boston mess: (bkz: boston mess)

arkadan atis: cascade yaparken top arkadan atilip onden yakalanir, bunu ustuste her iki elle yaparsaniz, tanri muamelesi gorebilirsiniz.

flash: uc top patternlarini burda noktalarken, en zoru olmasa da daha cok top cevirmek icin temel olusturan hareketi anlatmam farz. bu cok kolay uc topu havaya firlatirsiniz. bir an icin iki eliniz de bos kalir. bos kaldigindan emin olmak icin alkislayabilirsiniz. sonra toplari tutarak cascade’e devam.

3 top konusunda fahri doktora verilmesini talep ettigim bir kimse olan tim kelly'nin videolarina google'dan ulasilabilir. kendisi genc jonglore ilham ve calisma azmi asilamistir yaptiklariyla.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

4 top cevirmesi en can sikici top sayisidir. cift sayida top oldugundan seri ve guzel gorunen bir cascade patterni tutturmak imkansizdir. bu yuzden her iki elde ikiser topun karistirlmadan cevrilmesi en yaygin olan 4 top cevirme bicimidir.

buna baslarken her iki elle ayri ayri iki topu cevirebildiginizden emin olun. elinize iki top alin ve birini iceriden disariya dogru ayni elinize gelecek sekilde atin. bu dusmeye basladigi sirada diger topu atin ve devam edin. bir elinizle yaptiktan sonra diger elinize gecin. ters eliniz butun yukaridaki 3 top patternlariyla terbiye edilmis saniyorsaniz cok yaniliyorsunuz. ters elinizle iki topu cevirmek sorun olucak bir sure. gerci genelde 3 top patternlari bitirilmeden 4 topa baslanir zaten.

her iki elde de iki top cevirmeyi ogrendikten sonra, ayni anda yapicaksiniz. zamanlama cok onemli bu noktada, iki secenek var, senkronize ve asenkronize. asenkronize bana kalirsa daha zor ve daha guzel gorunur. toplari karistirmadiginizi izleyicilerin anlamasi zaman alir, kmi zaman anlamazlar bile. anlarlarsa sizi taciz ediceklerdir, ayri ayri ceviriyorsun diye, aldirmayin.

4 topun sutunlar versiyonu da var, gayet basit her iki elde iki sutun. bunun zamanlamasi onemli. distakiler ayni anda, ya da sagdakiler ayni anda olacak sekilde olabilir. en guzeli ise sag ve sollar ayni andanin az delay edilmis hali ile yapilandir. 4 zamanli icten yanmali motorun calismasi gibi gorunur, pistonlar diye adlandirilir.

cascade de yapabilirsiniz 4 topla ancak, 5 top cascade’in bir topu eksikmis gibi gorunur pek hos olmaz. buraya kadar olan hareketleri ogrenmek ortalama 1,5-2 yil alir (normal biri icin ve lobut da ogrendigini varsayiyorum).

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

5 top: 3 topu bitirirken yaptiginiz flash’i hatirlayin simdi. 5 top flashla acilir. 3 topu havaya firlatirsiniz ve 2 tanesi ellerinize gelmeden ellerinizde kalan diger iki topu firlatirsiniz. bu kadar.

saka saka, bu kadar degil, burda bir kac puf noktasi vermek lazim. 5 top hizlidir. gorundugu kadar olmasa da hizlidir. 5 top cevirdikten sonra 3 top cevirmek, ferrari’den inip anadola binmeye benzer. burda onemli olan iki elle attiginiz toplari savurmamak ve es yuksekliklere atmaktir. bir hata yaptiginiz zaman toparlayacak zamaniniz pek olmaz. yuksege atarak zaman kazanabilirsiniz ama o zaman da yuksekligi ayarlamakta zorluk cekersiniz ve attiginiz aci gittikce diklestigi icin toplarin carpismasi olasiligi artar. kendinize gore optimum bir yukseklik olusturursunuz zaten. ellerinize dusen toplar haricinde havadaki 3 topu ayni anda gorecek sekilde havaya bakmalisiniz. tam nereye baktiginiza siz karar verin. ters eliniz yine size sorun cikartacaktir. ben mesela sol elle genelde saga gore daha yuksege ve one atiyorum bazen bunca sol el alistirmasindan sonra bile.

ilk basladiginizda toplar cok fazla top gorunur ama atislariniz duzenli olmaya basladiginda kolaylasir. 5 topta ustalasma iki kademeden gecer. ilk kademede ust uste 10-15 yakalama yapmaya baslamissinizdir ve ogrendiginizi sanirsiniz. fakat 5 top 3 top gibi degildir. bu kademede aylarca ugrasip ilerleyemeyen bir suru insan vardir. ama ugrasmaya devam. juggling’in temeli sabirli olup yilmadan pratik yapmaktir.

5 topta cesit yapmak zordur. mills mess’in 5 top versiyonunu herhalde en yuksek noktadir. arkadan atislar da yapilabilir.

5 top cevirirken juggling’in tutmaktan cok atmakla ilgili oldugunu farkedersiniz. eger duzgun atarsaniz top zaten diger elinize dusecektir, tutmak icin ek caba sarfetmenize gerek olmaz.

5 topu rahatca cevirebilmek onceki noktaya ek olarak 6 ay- 1 yil alir. bu cileli yolu bitirdiginizde artik jonglor sayilabilirsiniz. tabii lobutlari da ihmal etmediyseniz.

tek elde 3 top cascade: 5 toptan sonra yazsamda 5 top cevirmekten daha kolaydir. biraz hizli olun sadece ve yuksege atin, korkmayin 3 top var nasilsa toplam.

tek elde 3 top shower: kendini anlatiyor zaten. shower’i tekrar okuyun.

6-7-8-9 top: cift sayida toplar guzel gorunmediginden bosverin onlari. tek sayidakiler de temel olarak 5 toptaki gibidir, daha yuksege atmali ve daha hizli olmalisiniz. 7 top 5 top flash’la baslar. 9 top da 7 top flash’la haliyle. henuz bunlari yapamadigim icin daha fazla ukalalik etmesem daha iyi sanirim.

-----------------------------------------------------------------------------------------

lobut cevirme (club juggling): lobut dedigimiz bir tarafi sisman bir tarafi ince olan nesneleri aynen toplardaki gibi cevirirsiniz. en onemli fark lobutlarin donmesidir. lobut tutusu cok onemlidir. lobutu ortasi sayilabilecek bir yerden ince kismi sizin tarafinizda olacak sekilde tutun. havaya atarken bileginizden dondurmemeye dikkat edin. aerodinamiginden dolayi lobut uygun yukseklige atildigi zaman bir tur donup duser zaten. lobutunuz cok kaliteli degilse az bir spin verebilirsiniz bileginizle.

burda da toptaki gibi 1 lobuttan baslayin. lobutun hareketini icsellestirdiginizden emin olunca iki lobuta gecin.

bu alanda 6-7-8 lobut cevirme rekorlari anthony gatto’ya, 9 lobut cevirme de 9 yakalayisla 3 tane ipsiz sapsiz, bos gezen adama aittir. ulan cevirmedin ki, attin tuttun, ne ugrasiyosun o zaman. neyse..

lobutlarla toplardaki her hareketi yapamazsiniz, lobutlarin hacminden ve donmesinden dolayi. cascade, shower, mills mess ve arkadan atislarla, bacagin altindan atislar denenebilir. shower yaparken cift spin verilmesi uygundur. arkadan atislarda da cift spinler guzel gorunur baya, cok zor da degildir.

lobutlari ayakla manipule etmek izleyenleri soka sokmak icin birebirdir. ne de olsa sapir sacma bir sekle sahip olan bu nesneler, ayakla hakimiyet acisindan cok zor gorunurler. oysa bir kac denemede basarili olunabilir. lobutun ince kismi ic tarafa gelecek ve ortasina yakin bir kismi ayaga degecek sekilde ayagin uzerine yerlestirilir. bacak ve lobut birbirine dik konumdadirlar yani. burda ayak olabildigince yukari bukulur ve bacak dizden kirilarak dis tarafa ve hafif arkaya dogru hizlica kaldirilir. ayak ve bacak arasinda tutunan lobut hizlanarak elden atilmis gibi firlar. burda ayaginizi saranbir ayakkabi ve pantolon giymeniz isinizi kolaylastiracaktir. bunu iyice ilerletince, eldeki lobut ayaga birakilip tekrar geri firlatilarak surekli bir pattern yapilabilir.

lobutlar buyuk oldugundan street performingde seyirciyi daha cok etkiler ve bundan dolayi tercih edilir. en onemlisi de passing olayidir. iki kisi lobut cevirirken paslasarak cok cesitli seyler yapilabilir. bir calma olaylari var tabi. bir kisi lobut cevirirken digeri cesitli sekillerde cevirenin lobutunu alip degisik yollarla geri verir. artik bunlari da bilen birisinden ogrenin derim. bu noktada da sozlukteki bayanlara selam ederim.

lobutlarda bir de cift spin olayi vardir. yani daha yuksege ve spin vererek atarsaniz lobutlar iki kere dondukten sonra elinize dusucektir. bu 3’ten fazla lobut cevirmede cok onemlidir. 4 ve daha fazla lobut cevirirken lobutlara cift spin verilir.

----------------------------------------------------------------------------------------------

cember cevirme de ayni iste oncekilerle. bundaki puf nokta cember tutusudur. cemberler yumruk seklinde kavranmaz, parmak uclariyla kenarlarindan tutulur. eger avuc icinizle kavrarsaniz, cemberin ince kenarlari elinizi kesebilir.

bunda da 7-8-9-10-11-12 cember cevirme rekorlari anthony gatto’ya ait.

kalanlar:
(bkz: diabolo)
(bkz: yoyo)
(bkz: unicycle)
(bkz: cigar box)

turkiye’de juggling malzemesi satan yer bildigim kadariyla yok. yurtdisina gidenlerden utanmazsaniz isteyebilirsiniz. amerika’da belli basli ureticiler renegade, todd smith, dube’dur bildigim kadariyla. avrupa’da da henry’s var tabi. renegade anthony gatto’nun ureticisi oldugundan saygindir ve bir eline alan birakmak istemez (lobutu). dube ve todd smith de fena degildir. henry’s de superdir. ilk lobutlarim henry’sdi ve cok memnun kalmistim. ama pahalidir. 30-40 avrodur henry’ste lobutlar. amerika’da 20-30$ iyi lobutlar bulunabilir. topu kendiniz yapin corabin icine kus yemi doldurarak. bir kac denemeden sonra baya iyi sonuclar elde edersiniz. toplarin iyileri genel 6-8 $ ya da avrodur. toptan kastim beanbag tabi, yakalamasi kolay ve ziplamadigi icin amatorler tarafindan beanbag tercih edilir. rengarenk olmalari da cabasi.

malzeme konusunda avrupa ve amerika standartlari farklilik gosterir her sey de oldugu gibi. burda ben henry’s ve renegade’i karsilastiryim biraz. henry’sin en yaygin olan ve ozellikle passing yaparken cok rahat olan modelinin adi piruet’tir. baslangic seviye icin ve passing icin bu idealdir. henry’sin bir diger onemli modeli de albatrostur. bu lobutlarda sisman kisim piruet’e gore daha sismandir ve dolayisiyla daha agirdir. solo calismak icin idealdir. buyuk olduklari icin seyriciyi etkileme konusunda street performing’de daha etkili olurlar. ozellikle de jonglor 1.80 ve daha uzunsa piruet kucuk gorunur ellerinde. agirliklarindan dolayi iyi bir ust beden egzersizi de saglarlar ozellikle 5 tane falan cevrildiginde.

renegade lobutlari sisman bolumun capina gore siniflanmistir. 75-85-95-105mm olmak uzere dort cesittir. henry’sdeki piruet renegade’in 85-95mm arasinda bir yerdedir. albatros ise 95-105 mm arasindadir. ben 95mm'liklerde cok mutluyum, tavsiye ederim. 75 mm’likler baya incedirler ve yeni baslayan cocuklar ya da gelismis passing patternleri icin uygundurlar. bu lobutlar anthony gatto icin kendisi cocukken dizayn edilmislerdir.

videolar:
http://homepage.mac.com/…uggling/tutorial/category/
renegade: http://www.renegadejuggling.com/
todd smith: http://www.toddsmith.com/
http://homepage.mac.com/…onygatto/filesharing4.html
http://homepage.mac.com/…onygatto/filesharing2.html

dipnot: bu yazi deli palyaco'ya ithaf edilmistir.

devamını okuyayım »