persona

• carl gustav jungun analitik kuramında kişiliğin komponentlerinde bulunan arketiplerden bir tanesidir. (diğerleri; anima, animus, gölge ve selftir.)
  
  ''yunanca maske anlamına gelir. jung'un analitik kuramında kişinin sosyal selfini tanımlamak için kullanılır. buna göre persona arketipi, insanın toplum içinde bir rol oynama ihtiyacı nedeniyle gelişrmiştir. diğer insanlar tarafından bilinen psişe bölümüdür.
  
  jung'a göre; bazı insanların personaları, psişelerinin tümüne eşittir. rolüne kendini fazlasıyla kaptırmış, personasının egemenliğine girmiştir. persona aşırı gelişmişse, jung buna şişme (inflation) der. böyle bir durumda psişenin diğer bölümleri ifade yolu bulamayacak ve persona ile bu bölümler arasında süregiden bir çatışma yaşanacaktır. böyle bir durumda kişi gergindir ve psikopatolojinin görülmesi olasıdır.
  
  persona'nın içinde anlam olarak bir aldatmaca vardır. yani kişi bazı şeyleri saklamaktadır. eğer kişi diğerleri tarafından bilinen yönüne, yani persona'sına, kendini fazla kaptırırsa, yalnızca o olmaya çalışırsa, bir anlamda kendini de aldatıyor olacaktır.
• "persona sözcüğü, tiyatro oyuncularının çeşitli rolleri canlandırırken taktıkları maske anlamına gelir. analitik psikolojide bu sözcük, insanın kendisi olmayan bir karakteri yaşaması anlamına gelir. toplumun onayını sağlamak için insanın dış dünyaya karşı taktığı maske ya da takındığı kimliktir.
  
  insanın yaşamını sürdürebilmesi için zorunludur. insanın çıkarlarını korumasıne ve başarıya ulaşmasına yardımcı olur. personanın yararlarının yanı sıra zararlı olabildiği durumlar da vardır. bir insan oynadığı role kendini çok kaptırır ve egosu yalnızca bu rolle özdeşleşirse, kişiliğin diğer bölümü bir yana itilir. personanın bu denli egeenliğine girmiş olan kişi, kendine yabancılaşır ve aşırı gelişmiş personasıyla kişiliğinin az gelişmiş bölümleri arasındaki çatışmadan ötürü sürekli bir gerilim yaşar. egonun persona ile özedeşleşmesine “şişme”(inflation) denir. böyle bir insan rolünü çok başarılı oynaması sonucu, kendine aşırı önem verir. bu rolü diğer insanlara da yansıtır ve onların da aynı rolü oynamasını ister. otorite durumuna geldiğinde kendisiyle birlikte çalışanları bunaltır, ana ya da baba olduğunda çocuklarından çok fazla şey bekleyerek onların ruh sağlığının bozulmasına neden olur. yasa ve gelenekler “grup personası”nı simgeler. bireyin kişisel ihtiyaçlarını bir yana iterek, tüm grup üyelerini belirli normlara uygun ve birbirine benzer biçimde davranmaya zorlar.
  
  ego şişmesi kişinin aşağılık duygularına kapılmasına neden olur. geliştirdiği amaçlara ulaşamadığından, kendisini yetersiz görür, çevresine yabancılaşır ve yalnızlık çeker.
  
  jung, toplum içinde önemli başarılar kazanmış bir çok kişiyi klinikte izleme olanağı bulmuştu ve bu insanların nasıl boşluğa ve anlamsızlığa düştüklerini gözlemlemişti. bu insanlar, tedaviye başladıktan sonra, o güne kadar kendilerini ladattıklarını ve gerçekten ilgilenmedikleri şeylerle ilgilenir görünmüş olduklarını fark etmişlerdi. tedavinin bir amacı da, personayı söndürmek ve insanın gelişmemiş yönlerinin ortaya çıkmasına yardımcı olmaktır."
  
  ^{*
  *}