• ingiltere kralı 1. james tarafından asılmamak için 1620 yılında ingiltere'den amerika'ya göç edip burada new england ' ı kuran topluluk. amaçları ticaret yapam değil, puritan bir topluluk kurmaktı.
  • yil 1607, ingiltere'deyiz. ingiltere'de hakim din "church of england".

    dinin hakimiyeti, church of england'a bagli olmayanlara baski seviyesinde. soyle ki, pazar gunleri ve dini gunlerde church of england'a bagli olan kiliselerden birine gitmemenin para cezasi var. tekrarlanirsa para cezasi giderek artiyor ve hapis cezasina donusuyor. eger kisinin church of england'a bagli olmayan bir "kacak kilise" ye gittigi tespit edilirse ceza onyillarca hapis veya olum cezasina donusuyor.

    bu ortamda kendilerine "separatistler" diyen bir grup var. bunlar oliver cromwell'in siyasi etkisi altindaki bir grup ve church of england'dan ayri bir dini yapi dusluyorlar cunku church of england'i yeterince puriten ve reformist bulmuyorlar. ayrica kralin kilise uzerindeki etkisinden de [kral, church of england'in basi] sikayetciler.

    e dogal olarak da kralin gozunde hem vatan haini hem de din dusmani ilan ediliyorlar. bu gruba bir sureligine "congregationalists" diyecegiz, yani bildiginiz "cemaatciler", o donemde oyle adlandirilmislar zira.

    * konu cok acaip bi yere geldi lan* ?

    1607'de archbishop (bunun turkcesi var mi ?) tobias matthew organize bir saldiri duzenleyip bu cemaatcilerin evlerini yakip, yikiyor. [inlerine giriyor]. bunun uzerine baskilara uzun sure dayanamayan cemaatciler, careyi 1609'da o donem icin cok daha liberal ve ilimli bir ortam sunan hollanda'ya topluca goc etmekte buluyorlar.

    cemaat hollanda'da kendisine gayet dostane bir ortam buluyor ve leiden kentinde yasamaya basliyor, bu arada da anavatanlari ile iliskilerini surduruyorlar. yalniz soyle bir problem var ki, bu insanlarin tamami ciftci kokenli iken yerlestirildikleri leiden bir sanayii sehri. bu yuzden yillar icerisinde gecim sikintisi ve kultur uyusmazligi yasamaya basliyorlar.

    kendileri acisindan daha sakincalisi ise, dini olarak church of england'a karsi olmakla beraber, ingiliz milli kimligini reddetmeyen, hatta baska bir ulke icerisinde ona daha da sarilan bir grup bu. bu yuzden, zaman icerisinde cocuklarinin ingilizliklerini yitirip, hollandalilastigini, dahasi ahlaken coktuklerini [gittikleri ulkeyi ahlaken daha dusuk goruyorlar, evet. cok tanidik bir gurbetci tepkisi di mi ?] dusunuyorlar.

    cocuklari hollanda ordusuna katilmaya baslayan, bununla beraber hollanda'da olmalarina ragmen anavatanlarindaki sorusturmalardan da korunamayan cemaat iyice rahatsiz oluyor. mesela, liderleri hakkinda acilan bir davadan dolayi ingiliz devleti hollanda'dan iade istiyor. istegin yerine getirilecegi aciklaninca ise cemaatciler "biz burada da guvende degiliz" dusuncesinden iyice emin oluyorlar. nihayetinde, "baska nereye gidebiliriz ?" konusu uzerinde konusmaya basliyorlar.

    ilk once hollanda'nin amerika kitasindaki kolonisi "new netherland" dusunuluyor ama "e biz zaten hollanda kulturunden kacmiyor muyuz hacilar ?" diye dusunuyorlar ve "london company" [ingiliz kralina ait devlet sirketi]'ye amerika kitasinda bir toprak parcasi icin basvuruyorlar. "london company" cemaat icin "hudson nehrinin denize acildigi yer" yakininda bir toprak parcasini [gunumuzdeki new york] oneriyor.

    simdi diyebilirsiniz ki, "madem bu adamlar ingiltere'de sorusturmaya ugruyorlar ve kacaklar, ayrica kral tarafindan dusman ilan edilmisler. nasil oluyor da kralin sirketi bunlara yardim ediyor ?" ve cok hakli olursunuz bu soruyu sormakla.

    cevabi su: bu sirket sadece krala ait degil, bir ortaklik. bu cemaatin amerika'ya yerlesmesinden gelir kazanacak para babalari var. bunlar masraflar icin cemaate yatirim yapiyorlar ve daha sonra faiz karsiligi o parayi geri alacaklar. kaldi ki ingiltere adina bir koloni kurulmasi kralin da isine geliyor. dolayisi ile cemaatin hollanda'dan ayrilip, amerika'da yerlesmelerine onay veriyor. cografi olarak uzaktalar neticede. "allah belasini versin bunlarin, gitsinler dunyanin ote tarafinda ne bok yerlerse yesinler" diye dusunuyor kral herhalde.

    sonucta, alinan yatirimlarla ayarlanan bir gemi [speedwell] 1620'de hollanda'nin delfshaven limanindan ayriliyor.

    ilk once cemaatin genc ve guclu, kuvvetli bireyleri onden gidip yerlesim kuracaklar daha sonra da eslerini, dostlarini yanlarina aldiracaklar, plan bu. gemi yola cikiyor ve once ingiltere'nin "plymouth" limanina ugruyor zira yolda su aliyor. bu su alma mevzuu da biraz tuhaf zira daha sonra amerika'ya gitmek istemeyen gemiciler tarafindan ozellikle sabotaja ugratildigi dusunuluyor.

    plymouth limaninda ayarlanan diger gemi olan mayflower' a geciliyor. artik yolcularimiza "cemaatciler" degil "hacilar" adi veriliyor, yani pilgrims. bu yolcular daha sonra gunumuzde abd'nin massachusetts eyaletine varan ve abd'nin kurulmasinin tohumlarini atan "father pilgrims" olarak anilacaklar.

    yalniz soyle bir sey var. mayflower gemisi amerika'ya ilk varan ingiliz gemisi, bu kisilerin kurdugu koloni de ilk kurulan koloni degil. bu insanlar kitaya vardiginda ingiltere'nin zaten bir kolonisi (virginia) var. peki neden abd'nin kurucusu olarak onlar degil de bu insanlar aniliyor ?

    cunku, bu koloni aslinda virginia kolonisine tabii olacakken firtinada kuzeye suruklenip massachusetts'de karaya cikiyorlar dolayisi ile de "abi biz mecbur muyuz bu adamlara ? niye kafamiza gore takilmiyoruz" diye dusunup kendi kendilerini yonetmeye karar veriyorlar. karaya cikmazdan once de, henuz daha gemideyken bir araya gelip "mayflower compact" adinda, koloninin nasil yonetilecegine dair bir sozlesme hazirliyorlar.

    bu sozlesme halen gunumuzde, yazili ilk anayasa metni sayiliyor ve abd anayasasinin kokeni olarak tarihe geciyor.
  • ıngiltere’de hem feodal sistemin hem de merkezi otoritenin sikintilarini gordukleri icin, goc ettikleri kuzey amerika’ya götürdükleri sistemin ayni zamanda revize olmasini da saglayan, kurucu babalardir.

    yazili bir anayasa’nin ve federatif sistemin olusumunda da ilk etki olarak gosterilirler.
hesabın var mı? giriş yap