praetor

• anlamini tam olarak kavrayamadan, az sonra hakkinda atip tutacagim bir kavramdir..
  
  cok zor bir görevin cok süper insanlar tarafindan yapildigina olan inancim tamdir, o konuda celi$kiye dü$medigimin bilinmesini isterim, ama illaki hukuksal platformda vücud bulacak bir imge isteniyorsa tavsiyem dorduncu nesil judge dredd olacaktir..
  ayrica judge dredd karakterinin turk ceza hukuku ve "sentezlenmi$" ya$am tarzimiz ile harmanlanmasi neticesinde ortaya i$bitirici sonuclar cikacagina olan inancim tamdir..
  
  orneklerle aciklayalim;
  
  ba$lik: mustafa sarigul
  entry: sari kravati ile memleketteki sosyal demokrasi anlayi$ininin anasini yillardir sikmeye cali$anlara yardim edip, yatagin kenarina sari bir gul biraktigina inandigim lavuk!
  
  - sende kimsin be?
  - dredd, judge dredd..
  - yok anasini, ee?
  - sarigul entry'iniz götümüze girebilir gereksesiyle silindi, siz de cezalandirilacaksiniz.
  - nasi ama, niye, neden? (bu cümle entry'mizin ironik dayanagi)
  - yargilamaniz sonucunda internete girmenizin 2 yil süreyle engellenmesine karar verdim, cezaniz 10 dakika icerisinde infaz edilecek..
  - lan bi dakka ya, pi takka, dur lan bi, nerde bu devlet, nerde adalet?
  - i cant stand against the law i am the law
  - yok yav..
  - anca bundan anlarsiniz siz..
  - sucsuzum diyorum, duy sesimi dredd..
  - duyamam, cok karizmatik ve asik suratliyim, engelleme beni..
  - bittin sen dredd, gülcemalini zihnime kazidim, cezam bitince bulucam seni..
• praetor'lar (evet o ile okunuyor ö degil), ek$i sozluk'te fikir ozgurlugu ve yasalara uyum arasindaki dengeyi saglayan gonullu sozluk yazarlaridir. kendileri moderator degildir moderasyon i$lerini (entry silmek, ta$imak, caylak etmek, ucurmak) yapmazlar. onun yerine moderatorlerle suc te$kil edebilecek entryler konularinda ileti$im icinde cali$malarini saglayan kendilerine ozel arabirimleri vardir. moderatorler suc te$kil edebileceginden ku$kulandiklari entryleri praetorlarin goru$une sunarlar ve praetor'lar gereken durumlarda karar birligine vararak entry'nin silinmesi yonunde ya da herhangi bir suc unsuru barindirmadigi yonunde oy verirler.
  
  cogu zaman yasal cizgiler internet uzerinde belirlenmesi guc oldugundan praetor'lar hukuk tecrubesi olan sozluk yazarlari arasindan secilir. praetor fikrinin babasi hukuk ogrencisi olan aethewulf'tur kendisi praetor grubunu koordine etmekle ve bu tecrubeli hukukculara en iyi ihtimami gostermekle onlari balla kaymakla beslemekle yukumludur.
  
  yazarlar tarafindan praetor'lara direk bir entry'nin hukuki durumu hakkinda dani$ilmasi dogru degildir. dogru surec bu entry'yi moderatorlere ispiyonlamak ve gerekli gorulen durumlarda praetor'lara yansimasini ve bu insanlarin vakitlerini en verimli $ekilde sozluge ayirabilmelerini saglamaktir. moderatorler hali hazirda verilmi$ praetor kararlarinin oldugu bir ar$ive eri$im sahibi olduklarindan hic praetor'lara dani$madan da bir entry'nin hukuki durumu hakkinda karar verebilirler.
• güzel yurdumda düşüncenin hala çam devirmeden, hakaret etmeden, fikrini ortaya koyarken kafa göz yarmadan ifade edilememesinin bir sonucu olarak sözlükte var olan, var olmazlarsa kendimizi ifade özgürlüğünü en çok ve en rahat bi şekilde bulabildiğimiz bu enteresan ve renkli ortamı kaybetmeye yatkınlığımızın bizi istemediğimiz yönlere götürmesinin an meselesi olduğu iyi ki var şahıslar.
• mevcut mevzuatın götümüze girme riskini minimize etmeye çalışanlar olduğunun güzel bi kanıtı.
• haklarında entry yazılmadan önce "hakaret etmek, suça te$vik etmek" ile "kötü $eyler dü$ünmek" kavramlarının ayırt edilmesi gereken grup..
• etkilerini kisisel hakaret iceren, baskalarinin haklarina tecavuz eden entryleri duzeltmekle sinirli tutmalari durumda herkes icin faydali olacak, ancak begenmedikleri, kendi ideolojik gorusleriyle celisen fikirleri sansurlemek icin kullanirlarsa sozlugu romanin son zamanlarina cevirecek olacak olan ozel sozluk yazarlari.
  
  praetorluk kurumu halihazirdaki moderatorluk sisteminden bir adim ilerdedir, en azindan moderatorun kararsiz kaldigi bir durumda (ki bu durumlar herhalde cok sik ortaya cikmayacaktir) basvuracagi nispeten sistemli hukuk bilgisi olan bir baskasinin bulunmasi teorik olarak herkesin yararinadir. ancak bu danismanlik mevkiine praetor isminin verilmesi, her ne kadar praetor karizma bir kelime olsa da talihsizliktir (ismi secenin roma hukuku dersini yeni almis heyecanli bir ogrenci oldugunu tahmin ediyorum). praetor kelime anlamiyla bile ast-ust iliskisini, oligarsiyi cagristirmaktadir. ama madem boyle bir yapi kuruldu, madem sozluk ufaktan sanal bir ulke olmak yolunda ilerliyor, bu iktidari dengeleyecek, yazarin hakkini savunacak ombudsman niteliginde baska bir gorevin de yaratilmasi hukukun geregidir. yoksa hakim var, savci var, avukat yok, kendin sucla, kendin yargila, kendin cezayi ver boylesi hukuk olmaz.
  
  yok eger bizim isimiz yok hukukla gugukla denirse, bu goreve roma hukundan alinma praetor isminin verilmesinin manasi yoktur, bence o zaman voltron olsun. en azindan hickimse benim gibi nerde hukuk nerde adalet demez. voltron gelir, bir isin kilici, meseleyi halleder, hukuk falan uzun isler bunlar.
• isminde esprili bir gönderme yapıldığı aşikar olan faydalı müessese.
  
  hali hazırdaki t.c. yasaları kimilerimizin hoşuna gitmiyor olabilir, kimimizse herbirini ayrı ayrı seviyordur belki..ama bu kurallara gerçek hayatta olduğu gibi sanal dünyada da uymakla yükümlü değilmiyiz ki?
  
  özellikle son 2-3 yıldır mantar gibi türeyen nuke forum sitelerinden böylesine bilinçli bir yolla ayrılmak eksisozluke yakışır, öncü bir hareket olmuş. on puan! on puan! on puan!
• düşünce özgürlüğü kavramına bu konuda da sarılınıp, düşünce özgürlüğü kavramının içini, kavramın pek bir dışında doldurma geleneğini devam ettirilmesi söz konusu bu platformda da. herkes tabii ki düşündüklerini istediği gibi beyan edebilir, ancak unutulmamalıdır ki, bir kişinin özgürlüğü, diğer bir kimsenin özgürlüğüne dokunmadıkça sözkonusudur. düşünce özğürlüğü kavramını kalkan yapıp, diğer bir kimse veya nesne ile ilgili düşünceleri, eleştri sınırını aşarak sıralamak, düşünce özgürlüğünü yaralamak değil, tam tersi, düşünce özgürlüğünü oluşturmuş olan hukuki dengeleri değiştirme, parçalama, yok saymadır.
  her yazarın bu bakış açısına sahip olabileceği düşünülemez elbette ki. bu nedenle oluşturulmuş olan sözlüğü koruma mekanizmasını alkışlıyorum.^*
• her ne kadar an itibariyle "ulan sözlük iyice roma laştı" diye düşüdürse de, aslında ssg nin caesar statüsünün müsait ve namüsait koşullarda düşmesine sebep meslek grubudur.
  
  efendim, bakınız tiberius, maiestas yetkisini üzerine aldığında herkes bir köpürmüş, bir kızmış, bir "hadi canım sen de" haline bürünmüştü ki sormayın gitsin..
  
  peki praetor ile maiestas yetkisi arasındaki duygusal bağ nedir? şudur; tiberius'un yardımcısı seianus i.s. 31 'de gözden düştü. ve terör hortladı memlekette. "..roma'nın bir devlet koğuşturması sisteminden yoksun oluşu ve suçlama girişiminin bireylere bırakılması.." hususları çeşitli güçlüklerin kaynağı idi.
  
  şimdi sözlüğe geri dönelim;
  
  1- insan candır, özdür. kırılgan olabilir.
  2- entry her yöne çekilebilir. (bir misal vereyim; x gazetede köşeyazarı olan bir dingil bey, bir yazısında "feşmekan futbolcuya ingilizce olarak -orospu çocuğu- manasına gelen pankartlar açalım, tezahuratlar edelim.. moralini bozalım" ve benzeri önerileri o pek keskin beyninden türetmiş, ve meşhur olma yönünde hızlı bir şekilde ilerlemişti. ve bendeniz de sözlükte, o şahsiyetle alakalı "yok ben orospu çocuğu demem" temalı birşeyler yazmıştım. o entry "göte girebilir", bahanesiyle silindi. peki mevzunun neresinden tutacaksınız ki? ben kimin için ettim o lafı? entryle cebelleşen silen arkadaş neyi düşündü? vb.)
  3- praetor, başta da belirttiğim gibi; "maiestas gibi ölüm cezasını içeren bir suçlamada bulunan kişi, eğer suçlama yerindeyse, mahkum edilen adamın mülkünden pay alıyor, rejimin karşıtlarını ve eleştiricilerini ortadan kaldırmak için imparatorluğun lütfuna ermeyi umabiliyordu."
  
  işte ek$i roma 'da durum bundan ibaret; ey bilgelerin bilgesi; praetor..
• (bkz: #7008147)